Bilim101: Nobel'den Çanakkale'ye

Lise öğrenimimiz boyunca her ne kadar sınırlı sayıda elementle ilgilensek de kimyanın temel unsurlarından bir tanesi de periyodik cetveldir. Günümüzde kullanılan modern periyodik cetvel üzerinde tarih boyunca birçok farklı bilim adamı çalıştı. Periyodik tablonun bugünkü halini almasında önemli rol oynayan bilim adamlarından birisi de Henry Moseley’di.

23 Kasım 1887 tarihinde İngiltere’de dünyaya gelen Moseley, fizik ve kimya alanlarında çok sayıda çalışma yaptı. 1913 yılında, çoğunluğunu metallerin oluşturduğu bir grup elementin X- spektrumlarını gözlemledi. Moseley, üretilen X ışınlarının dalga boyları ile X ışını tüplerinde hedef olarak kullanılan metallerin atom sayıları arasında sistematik bir ilişki keşfetti ve bu keşif “Moseley Kanunları” olarak anılmaya başlandı.

Moseley’in çalışmalarından önce periyodik cetvelde elementler, Rus bilim insanı Mendeleyev tarafından artan atom ağırlıklarına göre dizilmişlerdi. Ancak Moseley, bunun yanlış olduğunu ve elementlerin artan atom numaralarına göre dizilmeleri gerektiğini ifade etti ve günümüzde kullanılan modern periyodik tablonun en önemli yönlerinden birisini ortaya koydu.

I.Dünya Savaşı başladığında 27 yaşında olan Henry Moseley, Oxford Üniversitesindeydi ancak bu görevi bıraktı ve Kraliyet Mühendisi olarak savaşa katılmaya karar verdi. 1915 yılının Nisan ayından Çanakkale Cephesi’ne gönderilen Moseley, iletişim mühendisi olarak görevlendirilmişti. 10 Ağustos 1915’te bir Türk keskin nişancı tarafından başından vurularak öldürüldü. Eğer vurulmamış olsaydı çalışmaları sayesinde 1916 Nobel Ödülü’nü kazanmasına kesin gözüyle bakılıyordu. İngiltere Çanakkale Cephesi’nde sadece savaşı değil bir de Nobel Ödülü kaybetti. Moseley’in ölümü ile İngiltere, bilim insanlarının savaşın ön cephelerinde olmalarını yasakladı.

Bilim101 Serisinin Diğer İçeriklerine De Göz Atabilirsiniz:

Bilim101: Kaybolan Devridaim Makinesi

Bilim101: “Sayın Uzaylı Arkadaşlarımız…”

Bilim101: Wi-Fi’ın Yerini Alacak Teknoloji Li-Fi