Beklentilerin Gücü: Pygmalion Etkisi

Hayata, kişilere, kendimize ve çevremize dair beklentilerimiz davranışlarımızı da etkiler. Hatta bu etki bazen o kadar güçlü olabilir ki çoğu zaman tahmin edemeyeceğiniz kadar olumlu sonuçlar doğurabilir. Psikolojik bir fenomen olarak bilinen Pygmalion etkisi temel olarak kişinin beklediği her ne ise onun gerçekleşme oranının yüksek olduğunu ve bu ölçüde davranışlarında da belirgin bir şekilde gelişme yaşandığını açıklar. “Kendi kendini gerçekleştiren kehanet” olarak da adlandırılan Pygmalion etkisinin ortaya çıkışı ise Yunan mitolojisine dayandırılmaktadır.

Mite göre Pygmalion adındaki heykeltıraş hayalindeki kadının heykelini yapar. Bu heykel o kadar güzel olmuştur ki ona göre yaşayan tüm kadınlardan daha güzel, tüm ölümlülerden daha canlıdır. Günler geçtikçe Pygmalion, Galatea adını verdiği bu heykele aşık olur fakat aşkının bir karşılığı olamayacağını bildiğinden tarifi imkansız acılar içinde yaşar. Bir gün aşk tanrıçası Afrodit’in verdiği bir davete katılır ve Galatea’nın canlanması için adaklar adar. Eve döndüğünde, heykelin yanağına bir öpücük kondurur ve onun canlı olduğunu fark eder. Artık adakları kabul olmuştur ve bundan sonra hayalindeki kadınla mutlu bir birliktelik yaşar.

Aslına bakarsanız Pygmalion’un burada yaptığı, bir şeyi samimiyetle ve kararlılıkla istemesi ve o isteğinin gerçek olabileceğine inanmasıydı. Yani, istekleriyle beklentilerini aynı doğrultuda tutmayı başarabilmiş ve sonunda hayaline kavuşmuştur. Pygmalion etkisi dediğimiz teorinin temelinde de bu vardır; beklentileri ve istekleri eşit tutmak.

Peki ne demek beklentileri ve istekleri eşit tutmak? Basit bir örnekle açıklayalım: araba kullanmayı çok isteyen biri, araba kullanabileceğine tam olarak inanmaz ve “kesin gazla freni karıştıracağım, aynalara aynı anda bakamam ki ben, heyecan yapıp bir yere çarpmasam iyi” gibi ön yargılarla zihnini meşgul eder ve beklentilerini düşürürse sonunda araba kullanmayı başaramaz. Çünkü kişi burada istemekle yetinmiş ve beklentilerini minimum düzeyde tutarak karamsar bir şekilde dile getirmiştir. Tıpkı bu örnekte olduğu gibi hayatın hemen hemen her anında Pygmalion etkisini deneyimlememiz mümkün.

Pygmalion etkisinin ebeveynler ve çocukları arasındaki ilişkilerde de gözle görülür bir etki yarattığını söyleyebiliriz. Örneğin bir anne veya baba çocuğunun sınavda başarılı olacağına inanır ve bunu yansıtabilirse, çocukta da başarılı olma isteği oluşur ve beklentileri karşılayacak davranışlarda bulunarak en nihayetinde sınavında başarılı olur. Tabi burada anne ve babanın isteklerinde aşırılığa kaçmaması da önemli bir etkendir, çoğu zaman aşırılıklar olması gerekenin tam tersi bir etki yaratabilir.

Özetle Pygmalion etkisinin bize anlatmaya çalıştığı şey, ne kadar imkânsız gibi görünse de isteklerimizden vazgeçmemek. Hayal kurun, çok isteyin ve beklentilerinizi asla düşürmeyin. Çünkü hayattan ne beklerseniz size onu verir. Unutmayın ki, yaşadıklarımız ve yaşayacaklarımız beklentilerimizin eseridir.

İlginizi çekebileceğini düşündüğümüz bir diğer içeriğimiz

Pygmalion'un Hayalindeki Kadının Formu Galatea Ve Pygmalion Etkisi