Kış Geldi, Kazaklar Örüldü Mü?: İşte Yünler Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Ekim ayını bitirip Kasım ayına girmek üzere olduğumuz şu dönemde her ne kadar bahardan kalma havalar olsa da bu kışın yaklaştığının habercisidir. Dolayısıyla yazlık kıyafetlerimizin yerini yavaş yavaş kışlıklar almaya başladı.

Siz de çok üşüyen insanlardansanız bu günleri fırsat bilip yün kazaklarınızı, atkı ve berelerinizi hatta eldivenlerinizi bile çoktan çıkarmışsınızdır.

Bu hafta yün hakkında az bilinen ve şaşıracağınız ayrıntıları paylaşacağız. Siz de yün hakkında bildiğiniz özellikleri yorum kısmına yazabilirsiniz. Öyleyse başlayalım. 

Yün sadece koyundan mı elde edilir ?

Pek çok insan yünün sadece koyundan elde edildiğini düşünür. Ancak bu yanlış bir bilgidir. Keçilerin ve And Dağları’nda yaygın olarak yetiştirilen Alpaka denilen bir deve türünün de lifleri bükülerek iplik haline getirilebilir.

Yün İlk Nasıl ve Nerede Ortaya Çıkmıştır ?

İnsanlar yaz aylarına yaklaşırken tıraş ettiği hayvanların kıllarının kolayca uzayıp istenilen şekilde eğilip bükülebildiğini farkedince yün yapmaya başlamıştır.

Yünden yapılmış kıyafetlerin tarihi çok eskilere dayanıyor. Hatta Sibirya’da yapılan bir kazıda bir mezardan çıkarılan eşyaların 3400 yıl önce Mısır yününden yapıldığı tahmin ediliyor.

Yünlü Kıyafetler Neden Kaşındırır ?

Aslında kaşındırması alerjik bir durum değildir. Bunun nedeni çoğunlukla kalın çaplı liflerin uçlarından kaynaklanır. Daha küçük çapa sahip liflerden oluşan kıyafetlerde bu sorun ortadan kalkar. Merak edenler için ise günümüzdeki yün liflerinin çapı 16-40 mikron arasında değişir.

Yün hem suyu emer hem de nefret eder. Yün lifleri dış yüzeyinde bulunan yağ asidi ve proteinlerden dolayı sıvıları emmez. Ancak iç tarafında bulunan yapısal özellikleri ve tuz bağlantıları sayesinde nemi emebilir.

Amerikan Beyzbol Ligi’nde kullanılan toplarda yün katmanlar bulunur. Sıkıca sarılmış yaklaşık 340 metre uzunluğundan oluşan bu kısım, topa esneklik ve güçlü vuruşların top üzerinde emilmesini sağlar.

İlk başta liflerden yün yapma işlemi çok zordu çünkü evcilleştirilmeye çalışan koyunların postları kaba yün ve ince yün olmak üzere iki tabakadan oluşuyordu. Zamanla kaba yünü az ince yünü fazla olan koyunlar seçilerek ıslah edildi ve artık 200 ‘den fazla evcilleştirilmiş koyun yününde kaba yün bulunmuyor.

Özgün İçerik