Yaren Çağlar
Modern İtalyancanın temeli sayılan İlahi Komedya, İtalyan şair ve filozof Dante Alighieri tarafından 14.yy’da yazılmış epik bir şiirdir. Dante’nin kendisini anlatarak yaşam sonrasına yaptığı yolculuğun detaylı hikayesi olarak yazdığı bu eser yüzyıllarca Hristiyan evren bilimini derinden etkilemiştir. Her ne kadar komedya diye ifade edilse de güldüren hikayelerden çok , düşündüren ve acı sonları işlenmiştir. Komedya denilmesinin nedeniyse kitabın Cennet ile son bulması yani “ sonu güzel biten hikayeler " anlamını taşımaktadır. İlahi Komedya 100 kanto ve 14233 dizeden oluşmaktadır. Aynı zamanda şiir tarihinin en uzun soluklu şiiri olma özelliğine sahiptir. Dante şiirinde öldüğünde 35 yaşındadır ve kendi tabiri ile yolun yarısındadır.
" Yaş otuz beş! yolun yarısı eder.
Dante gibi ortasındayız ömrün. " - Cahit Sıtkı Tarancı
İlahi komedya üç ana bölümden oluşmaktadır; Cehennem, Araf ve Cennet. Dante'nin 1300 yılının 7 Nisan Perşembe gecesi başlayan gezisi bir hafta sürer ve Dante'ye Cehennem ve Araf yolculuğu boyunca Latin şair Vergilius rehberlik eder. Cehennem ilk bölüm olmakla birlikte Dante’nin ölümden sonraki seyahati sırasında uğrayacağı ilk duraktır.
“Yaşam yolumuzun ortasında
karanlık bir ormanda buldum kendimi,
çünkü doğru yol yitmişti.
Ah, içimdeki korkuyu
tazeleyen, balta girmemiş o sarp, güçlü
ormanı anlatabilmek ne zor!
Öyle acı verdi ki, ölüm acısı sanki;
ama ben, orada bulduğum iyilikten söz edeceğim,
gördüğüm, başka şeyleri söyleyeceğim.
Oraya nasıl girdiğimi bilemeyeceğim,
öyle uykum gelmişti ki,
doğru yolu bırakıp gittiğimde.” (Birinci Kanto)
Cehennem eş merkezli 9 kattan oluşur . Bu dokuz kat Hristiyan inancından gelen ‘Yedi Ölümcül Günah’ ile çelişmektedir. Bunun sebebi ise Hz. İsa’nın sayısı olarak bilinen 7 sayısını cehennemde kullanmak istememesi olarak düşünülmektedir.Bu katları inceleyecek olursak:
1.Kat ( Dürüst dinsizler ,burada yer alanlar günahları sebebi ile değil de İsa’dan önce doğmaları sebebi ile vaftiz edilemediklerinden oradadırlar, Limbo denen birinci kata gider, ne ceza vardır ne ödül.)
2. Kat ( Şehvetin pençesine düşen zavallılar )
3. Kat ( Aç gözlüler )
4. Kat ( Savurganlar )
5. Kat (Gazap ve öfke verenler )
6. Kat ( İnançlara karşı gelenler )
7. Kat ( Şiddet kullananlar eziyet edenler )
8. Kat ( Hilekar ve yobazlar )
9. Kat ( Hainler ve iftira atanlar ) (Dokuzuncu kata Cocytus denir ve şeytan burada yaşar. En dipteki yer dokuzuncu kattır, gerek tanrıya, gerek ailesine, gerek ülkesine ihanet edenler buraya gelirler…)
(Boticelli’nin ünlü eseri ‘Cehennem’ (Inferno), Dante’nin cehenneminin resmedilmiş halidir.)
Dante’nin ikinci durağı ise Araf’tır. Araf, cehennem ve cennet arasında ki geçiş bölgesidir. Araf’ın sakinleri cennete çıkabilme umudu taşıyanlardsn oluşmaktadır. Araf’ın girişinde Dante’nin alnına yedi tane ‘P’ harfi çizilir. Bu ‘P’ harflerinden her biri yedi ölümcül günahtan birini simgeler (Latince Günah: Peccatum). Arafta verilen cezaların amacı ruhun günahlarından pişmanlık duymasını sağlamaktır. Dünya’da olduğu gibi gece-gündüz yaşanması Araf’ın en önemli özelliklerinden biridir.
“ Azgın denizi ardında bırakan
düş gücümün küçük teknesi,
dingin sulara girince şişirdi yelkenini:
insan ruhunun arınıp da Cennet’e
çıkmayı hak ettiği
ikinci beldeyi anlatacağım şimdi “ (Araf 1-4.Kanto)
Araf’ın en üst katına gelindiğinde ise rehber değişir. Vergilius’un cennete çıkması uygun görülmemiş ve yerine Dante’nin büyük aşkı Beatrice gelmiştir. Dante, Beatrice'yi ilk kez gördüğünde kendisi dokuz, Beatrice sekiz yaşındadır. Dante, ömrü boyunca Beatrice'ye bağlı kaldığı gibi, düşünce dünyasının da esin kaynağı olmuştur. Cennet ise İlahi Komedya’nın üçüncü ve son bölümünü oluşturur.
On ayrı kattan oluşur Dante’nin Cenneti. Cennetin ilk katında Ay bulunurken diğer katlar sırasıyla Merkür, Venüs, Güneş, Mars, Jupiter ve Satürn yer alır. Göğün sekizinci kısmındaysa dönmeyen yıldızlar vadır. Dokuzuncu kattaysa etrafı dokuz halkayla çevrili beyaz bir ışık bulunmaktadır. Onuncu ve son katta ise saf ışıktan oluşur, maddeden arınmıştır. Bu katın merkezinde “öncesiz sonrasız güçlü ışık” tanımı ile Tanrı’nın bulunur. Kutlu ruhlar da bu katta Tanrı ile birlikte bulunurlar.
“ Yerin de, göğün de desteklediği
ve yıllardır beni eriten
kutsal şiir eğer, kendini düşman bilen
kurtların açtıkları savaşın, kuzu gibi
uyuduğum o güzel ağıldan gitmeme
neden olan acımasızlığını dize getirebilirse;
ağarmış saçlarımla, bambaşka
bir sesle döneceğim oraya,
vaftiz kurnamda şiir tacı giyeceğim başıma;
çünkü orada kavuştum ruhları Tanrı’ya
tanıtan inanca, daha sonrada
Petrus döndü dört bir yanımda.” (Cennet 25.kanto 1-4-7-10)
Kısacası, Ilahi Komedya Orta Çağ ile Rönesans arasındaki geçiş döneminde yazılmış düşsel bir yolculuktur ve Dante'nin yaşam öyküsünün sanatına yansıması olarak değerlendirilir.
Özgün İçerik
Sıla Tanrıverdi
0 Yorum
Yorum Yap