10 Maddede 2020 Nobel Edebiyat Ödülü Sahibi: Louise Glück

Bu yazımıza Virginia Woolf’un haklı sözüyle başlayıp devamında bu sözün hakkını veren Louise Glück’ü 10 maddede tanıyacağız.

“Kadınları korumaktan vazgeçmeniz lazım, onları farklı işler ve farklı uğraşlarla baş başa bırakın; izin verin asker olsunlar, denizci olsunlar, otomobil sürsünler, liman işçisi olsunlar. Kadınlık korunmaya muhtaç bir varoluş olmaktan çıkınca her şey olabilir.”

Sözün haklı gururu Louise Glück, 2020 Nobel Edebiyat Ödülü’nün yanı sıra Amerika Birleşik Devletleri'nde Ulusal Beşeri Bilimler Madalyası, Pulitzer Ödülü, Ulusal Kitap Ödülü, Ulusal Kitap Eleştirmenleri Birliği Ödülü ve Bollingen Ödülü gibi birçok büyük edebiyat ödülü kazandı.

1- Çocukluğu

Louise Glück, 22 Nisan 1943'te New York'ta doğmuştur. işadamı olan Daniel Glück ve ev hanımı Beatrice Grosby’ın hayatta kalan iki kızının en büyüğüdür. Glück, Long Island'da büyür ve çocukluğu ebeveynlerinin ona Yunan mitolojisini ve Joan of Arc'ın hayatı gibi klasik hikayeleri öğretmesiyle şekillenir böylece küçük yaşlarda şiir yazmaya başlar.

2- Eğitim Hayatı ve Zorlu Yıllar

Lisedeyken anoreksiya nervozadan muzdarip olmaya başladı ve daha sonra hastalığın üstesinden geldi. ( Hastalığı bir denemesinde, annesinden bağımsızlığını iddia etme çabasının bir sonucu olarak tanımlamıştır. Başka bir yerde de, hastalığının sebebini doğmadan önce ölen ablasının kaybına bağlamıştır.) Hastalığının bir sonucu olarak, Glück üniversiteye tam zamanında kaydolmadı. Terapi lehine yüksek öğrenimden vazgeçme kararının gerekliliğini şöyle açıklar: "... duygusal durumum, aşırı sert davranışım ve ritüele çılgınca bağımlılığım diğer eğitim biçimlerini imkansız kıldı".

3- Edebiyat Alanındaki Gelişimi

Eğitim hayatına bir süre ara veren Glück, şiir atölyelerine alındı, 1963'den 1965 kadar Sarah Lawrence Üniversitesi'nde şiir dersleri aldı ve Columbia Üniversitesi 'nin Genel Çalışmalar Okulu adı altında , eğitime normal şartlarda devam edemeyen öğrenciler için sunduğu lisans programına katıldı. Oradayken Léonie Adams ve Stanley Kunitz ile çalıştı. Bir şair olarak gelişiminde bu öğretmenleri önemli akıl hocaları olarak hayatında yer edinmiştir.

4- Kariyeri

1968'de Glück ilk şiir derlemesi Firstborn'u yayımladı ve bu şiirleri olumlu eleştiriler aldı. 1971'den sonra Vermont'taki Goddard Koleji'nde şiir öğretmeye başladı fakat yazarlık anlamında pek verimli olmadığını “yazarlık tıkanması” durumunu yaşadığını ifade etti. Bu süre zarfında yazdığı şiirler ikinci kitabı The House on Marshland'da toplandı. 1980 yılında Glück'in üçüncü koleksiyonu Descending Figure yayınlandı. Üslubu ve konusu nedeniyle bazı eleştiriler aldı. 1984 yılında Glück, Massachusetts'teki Williams College fakültesine İngilizce Bölümü'nde kıdemli öğretim görevlisi olarak katıldı. 1990'lar ve sonrası Glück'e edebi başarı getiren dönemin başlangıcı oldu. 2003'ten 2004'e kadar Amerika Birleşik Devletleri Şair Ödülü'nü aldı. Glück genellikle otobiyografik bir şair olarak tanımlanır; çalışmaları duygusal yoğunluğu ve kişisel deneyimler ve modern yaşam üzerine meditasyon yapmak için sık sık mit, tarih ya da doğadan yararlanmasıyla bilinir.

5- Aile Hayatı

Glück iki kez evlendi. İlk evliliği Charles Hertz Jr.'dı. İkinci evliliği yazar, profesör ve girişimci olan John Dranow ile oldu. Bir çocuğu vardır. Glück'in ablası, Glück doğmadan genç yaşta öldü. Küçük kız kardeşi Tereze (1945–2018) kariyerini Citibank'ta başkan yardımcısı olarak geçirdi ve aynı zamanda ödüllü bir kurgu yazarıdır.

6- Ödüller

Amerikan Sanat ve Edebiyat Akademisi Edebiyat Ödülü (1981)
Vermont Eyalet Şairi (1994–1998)
Lannan Edebiyat Ödülü (1999)
Beşeri Bilimler, Sanat ve Sosyal Bilimler Okulu 50. Yıl Madalyası, MIT (2001)
Bollingen Ödülü (2001)
Amerika Birleşik Devletleri Şair Ödülü (2003-2004)
Amerikan Şairler Akademisi Wallace Stevens Ödülü (2008)
Modern Amerikan Şiiri için Aiken Taylor Ödülü (2010)
Amerikan Sanat ve Edebiyat Akademisi Şiirde Altın Madalya (2015)
Ulusal Beşeri Bilimler Madalyası (2015)
Tranströmer Ödülü (2020)
Nobel Edebiyat Ödülü (2020)
Aşillerin Zaferi için Melville Cane Ödülü (1985)
Aşillerin Zaferi Ulusal Kitap Eleştirmenleri Birliği Ödülü (1985)
Rebekah Johnson Bobbitt Ulusal Ararat Şiir Ödülü (1992)
PEN / Martha Albrand İlk Kurgu Dışı Kanıtlar ve Teoriler: Şiir Üzerine Denemeler (1995)
Vita Nova için İngilizce Konuşanlar Birliği Büyükelçi Kitap Ödülü (2000)
Averno için İngilizce Konuşanlar Birliği Büyükelçi Kitap Ödülü (2007)
LL Winship / PEN New England Ödülü için Averno (2007)
Los Angeles Times Kitap Ödülü için Şiirler 1962-2012 (2012)
Sadık ve Erdemli Gece Ulusal Kitap Ödülü (2014)

7- Eserleri

Firstborn (The New American Library, 1968)- The House on Marshland (The Ecco Press, 1975)
The House on Marshland (The Ecco Press, 1975)
Descending Figure (The Ecco Press, 1980)
The Triumph of Achilles (The Ecco Press, 1985)
Ararat (The Ecco Press, 1990)
The Wild Iris (The Ecco Press, 1992)
The First Four Books of Poems (The Ecco Press, 1995)
Meadowlands (The Ecco Press, 1997)
Vita Nova (The Ecco Press, 1999)
The Seven Ages (The Ecco Press, 2001)
Averno (Farrar, Strauss and Giroux, 2006)
A Village Life (Farrar, Strauss and Giroux, 2009)
Poems: 1962-2012 (Farrar, Strauss and Giroux, 2012)
Faithful and Virtuous Night (Farrar, Strauss and Giroux, 2014)

8- Üslup ve Bakış Açısı

Glück, en çok dilbilimsel hassasiyet ve sert tonda lirik şiirlerle tanınır. Glück'in şiirlerinde birinci şahıs modunun yaygınlığı, mahrem konuları ve kişisel yaşamından esinlendiği için gizdökümcü şairler arasında değerlendirilir. Fakat, Sylvia Plath ve John Berryman'ınkinden farklı olarak “kurguya bağlı olduğu” savunulur. Glück'in şiirinin, kariyeri boyunca ölüm, kayıp, reddedilme, ilişkilerin başarısızlığı ve iyileşme ve yenilenme girişimleri hakkında yazdığı gibi travmaya odaklandığı söylenebilir.

9- Dönemindeki Yeri

Glück, denemelerinde T.S. Eliot'taki acil üsluptan, John Keats'teki içten dinleme sanatından veya George Oppen'deki gönüllü sessizlikten alıntı yaptığında, kendi şiiriyle ilgili gizemi de açığa çıkarır. Ayrıca, şair olarak anılmaktan endişelenen Glück, bu durumu şöyle ifade eder: "Yazar" kelimesini bilinçli olarak kullanıyorum. " Şair " dikkatli kullanılmalıdır; çünkü şair kelimesi bir mesleği değil, bir özlemi belirtir. Başka bir deyişle: kimlik için tanımlayıcı bir isim değildir."

10- 2020 Nobel Edebiyat Ödülü

2020 Nobel Edebiyat Ödülü şair Louise Glück'ün oldu. İsveç Akademisinden yapılan açıklamada, Glück'ün, "yalın bir güzellikle, bireysel varoluşu evrenselliğe ulaştıran şaşmaz şiirsel sesi" nedeniyle ödüle layık görüldüğü belirtildi.

Bonus

Güvenilmez Konuşmacı

Bana kulak asma; benim kalbim kırıldı.
Tarafsız bakmıyorum hiçbir şeye.

Biliyorum kendimi; bir ruh hekimi gibi dinlemeyi öğrendim.
Tutkuyla konuştuğum zamanlar,
en çok da o zamanlar, güvenilmezim.

Çok üzücü hakikaten: hayatım boyunca övüldüm durdum
zekâmdan ötürü, dili kullanma gücümden ötürü, içgörümden ötürü.
Sonunda, hepsi boşa gitti —

Hiç gözümde canlandıramıyorum kendimi,
evin önündeki basamaklarda, kızkardeşimin elini tutarken.

Bunun için de işte hesabını veremem
onun kolundaki, gömleğin bittiği yerdeki çürüklerin.

Kendi zihnimde görünmezim ben; bunun için de tehlikeliyim.
Benim gibi insanlar, hep başkalarını düşünür gibi görünenler,
sakat olan biziz, yalancı olan biz;
biziz gözden çıkarılması gerekenler
hakikat uğruna.

Ben sessiz kaldığım zaman belirginleşir hakikat.
Berrak bir gökyüzü, beyaz elyaf gibi bulutlar.
Altında, küçük gri bir ev, açelyalar
kırmızı ve parlak pembe.

Hakikati istiyorsan, kendini kapatmalısın
yaşça büyük olan kızına, onu dışarda bırakmalısın:
bir canlı bu şekilde,
en derinlerine kadar incindiğinde,
işlevi tamamen değişiyor.

Bu yüzden de işte güven olmaz bana.
Çünkü kalpte açılan bir yara
aynı zamanda zihinde açılmıştır.

(Çeviren: Yasemin Çongar)