Japon bilim insanları, sivrisineklerin koku duyularını kullanarak bir kanser dedektörü geliştirdi!
Haberin detaylarına geçmeden önce sivrisineklerin koku alma yetilerine dair ufak bir bilgilendirme yapalım. Sivrisineklerin antenleri yaklaşık 100 farklı koku reseptörüne sahiptir. Bu reseptörler, sivrisineklerin koku alma hücrelerinin yüzeyinde yer alır ve bunların her biri spesifik bir koku maddesini saptamak üzere tasarlanmıştır. Koku reseptörü belirli bir koku molekülü ile birleştiğinde, iyonların hücre içine alınmasını sağlayan bir delik hücre zarı üzerinde açılır. Bu sayede koku algılanır.
Tokyo Üniversitesi’nden Profesör Shoji Takeuchi ve ekip arkadaşları, kanser hastalarının nefesinde bulunan bir koku maddesini tespit eden ve sivrisineklerin koku alma reseptörleriyle çalışan bir sensör geliştirdi. Biraz daha açıklarsak, octenol adı verilen kimyasal bileşeni algılayabilen bir araç tasarımı amaçlandı. Octenol, insan terinde ve nefesinde bulanan bir kimyasaldır ve karaciğer kanserinin biyobelirteçi olarak kullanılabilir.
Japon araştırma ekibi, sivrisineklerin octenol kimyasal bileşenini saptayan koku reseptörlerine yerleştirilmiş yapay bir hücre zarı üretti. Ayrıca ekip, iyonların yapay hücre zarından geçerken oluşturduğu elektrik akımını tespit eden bir sensör daha üretti. Bununla birlikte nefes örneklerinin enjekte yolu daraltılarak sensörün hassaslığını artırıldı. Beslenme çantası büyüklüğündeki prototip, alınan nefes örneklerinin içinde milyarda 0.5 parça octenol tespit etmeyi başardı.
Az maliyetli olduğu ve bir hayli isabetli sonuçlar verdiği açıklanan sensörün, on yıl içinde insanların kullanımına sunulması amaçlanıyor.
Gelişmeyle ilgili makale, ABD merkezli açık erişimli bir bilimsel yayın olan Science Advances dergisinde yayımlandı.
