Reklamcılığın Sınırı Yoktur: İlk Sigara Reklamını Destekleyen Doktorlar

İlk Sigara Reklamlarında Hekimlere Sponsor Olunduğunu Biliyor muydunuz?

Sigaranın akciğer kanserine neden olduğu kanıtlanmadan önce tütün şirketleri tıp camiasını reklamlarına alet ediyordu. 1930-1940 yılları arasında uzmanlar, sigaranın insan bedeninde hasara yol açtığını henüz keşfedememişlerdi ve neredeyse doktorların tamamı sigara kullanımında en ön safhalardaydı. Bunun altında yatan sebep, şirketlerin doktorlara sigara tedariki konusunda sponsor olmasıydı. Elbette ki tedarikçilerin bu sponsorluğunda bir çıkar söz konusuydu. Doktorların o yıllarda hastalarına sigarayı önermesi ve reçetelerine CAMELS marka sigarayı yazmaları konusunda anlaşma yapılmıştı. Çalışmalar, sigaranın insan bedeni üzerindeki olumsuz etkilerini henüz ortaya koyamadığı için şirketler ve tıp dünyası arasındaki bu bağlantı meşrulaşıyordu.

 Hekimleri reklamlarında kullanan ilk sigara şirketi Lucky Strikes'ın yapımcısı American Tobacco'ydu. Şirket, ‘’20.679 hekim, boğazı 'ŞANSLAR’ daha az rahatsız ediyor, dedi’’ ifadesinin geçtiği bir ilan  yayınladı. Bu hekim sayısını elde etmek için arka planda şirketin reklam ajansı, doktorlara karton kutularda Lucky Strike markalı sigaraları servis ediyordu.

  Tütün şirketlerinin bu iddiaları halka güven veriyordu:

• Tüm ürünlerimiz güvenlidir.
• Nikotin bağımlılık yapmaz.
• Sigara içmek kansere neden olmaz.
• Sigaraya saldıran insanlar bilim karşıtıdır.
• Doktorların çoğu CAMELS markasını diğer sigaralardan daha fazla önerir.
• Amerikan Tıbbi Dergisi ürünlerimizi tanıtmaktadır.
• Hükümet yetkilileri bile sigara içilmesinin halk sağlığına zararsız olduğunu söylüyor.
• Sigara içmenin zarar verdiğine dair hiçbir bilimsel kanıt yoktur.

Bu ifadeleri baltalayan açıklama Massachusetts Eczacılık ve Sağlık Bilimleri Koleji'nde tarih ve sosyal bilimler profesörü olan Martha Gardner ‘dan geldi. 1940 yıllarında pik yapan akciğer kanserine dikkat çeken Gardner:  ‘’Akciğer kanserinden ölüm oranı tavan yaptı. İnsanlar bunu fark ettiler ve endişelendiler, ancak bu, nedeninin sigara olduğunu bildikleri anlamına gelmiyor." diyerek gündemi sarstı.

 Sigara öksürmeye ve boğazda tahrişe neden oluyordu.Fakat şirketler, bu etkiyi rekabetlerinin lehine kullandılar ve tanıtımlarını, ‘’Markamız tahrişe ve öksürüğe neden olmaz, hekim onaylıdır.’’ cümleleriyle desteklediler. Diğer yandan da fen bilimleri profesörleri sigara ile akciğer kanseri arasındaki bağlantıyı çözümleyici çalışmalarda ilerleme kaydediyordu. 1950'lerin ortalarında, tütün şirketleri ürünlerinin akciğer kanserine neden olduğuna dair sağlam kanıtlarla yüzleşmek zorunda kaldıklarında, reklam stratejileri değişmeye başladı. 1954'te bu şirketler, kanser ve sigara kullanımı arasında bir bağlantı olduğunu gösteren araştırmanın endişe verici olduğunu fakat kesin olmadığını savunan "Sigara İçenlere Açık Bir Açıklama" yayınladılar.

1964'te ABD Genel Cerrahı, sigara içmenin akciğer kanseri, gırtlak kanseri ve kronik bronşite neden olduğunu raporlayınca doktorlar sigaranın ve sigara tedarikçilerinin karşısında yer almaya başladılar. Yine de, tütün şirketleri, 1998 yılına kadar sigaraların sağlıksız olup olmadığı konusunda araştırma komiteleri aracılığıyla hâlâ bir "tartışma" olduğunu sürdürmeye devam ettiler.

2006 yılına gelindiğindeyse Avrupa, piyasaya elektronik sigara sürmeye başladı ve tütün şirketleri e-sigaraya yatırım yapmaya başladı. Gıda ve İlaç İdaresi, 2018'de elektronik sigara kullanımının gençler arasında endişe verici bir oranda arttığını ve daha fazla gencin nikotine bağımlı hale geldiğini belirtti. 2019'da altı ölüm ve yüzlerce elektronik sigara ile ilişkili akciğer hastalığı vakası bildirildi. ABD Sağlık Bakanı Alex Azar, Eylül 2019'a kadar FDA'nın aromalı e-sigaraları piyasadan çıkarmayı planladığını söyledi.

Siz okurlarımıza  sigaranın fayda sağlayıcı bir mamul olarak hekimler tarafından sunulması korkutucu geliyor olsa da 30'lu,40'lı yılların toplumu bu durumu sorgulayamaz haldeydi ve kadın,erkek,gebe ayırt etmeksizin ciddi bir bağımlılık söz konusuydu. Günümüzde  yapılan bir araştırma sonucuna göre halkın sigara kullanımına başlama yaşı ortalama 15 olsa bile çalışmalar sayesinde insan bedenini ve insanın yaşam alanını tahrip eden baş düşmanın sigara olduğu konusunda tıp camiası hemfikirdir.

Özgün İçerik