Insomnia: Uykusuzluk Hastalığı Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Insomnia Nedir?

Uykuya dalma ya da uykuda kalma sorununa sebep olan bir uyku bozukluğudur.

Bu bozukluk kısa süreli (akut) veya uzun süreli (kronik) olabilir. Aralıklarla tekrarlanma durumu da vardır.

Akut Insomnia 1 gece ila birkaç hafta arası sürer. Eğer 3 ay veya daha uzun bir süre boyunca bir haftada 3 geceden fazla uyku problemi yaşadıysanız kronik Insomnia söz konusu olabilir.

Insomnia’nın iki türü vardır:

1. Birincil Insomnia: Bu tür Insomnia kişinin diğer sağlık problemlerine veya genel sağlık durumuna bağlı değildir.

2. İkincil Insomnia: Bu tür Insomnia kişinin diğer sağlık sorunlarından (astım,depresyon,artrit, kanser veya mide ekşimesi gibi) veya ağrı, ilaç tedavisi, madde kullanımı vb. nedenlerden kaynaklanmaktadır.

Insomnia’ya Neler Sebep Olur?

Birincil Insomnia:

-Stres yaratan durumlardan kaynaklanabilir (iş kaybı, iş değiştirme, yakın birinin vefatı, boşanma vb.)

-Işık, sıcaklık, gürültü gibi unsurlardan kaynaklanabilir.

-Uyku düzeninin değişmesinden (mesela Jetlag olma gibi) kaynaklanabilir.

İkincil Insomnia:

-Depresyon ve anksiyete gibi mental sorunlardan kaynaklı olabilir.

-Soğuk algınlığı, alerji, depresyon, yüksek kan basıncı ve sıtma için kullanılan ilaçlardan kaynaklı olabilir.

-Ağrı veya uyuyacağınız sıradaki rahatsızlıktan kaynaklanabilir.

-Kafein, tütün, alkol kullanımından kaynaklanabilir.

-Tiroit bezinin fazla çalışması veya başka endokrinsel sorunlardan kaynaklanabilir.

-Uyku apnesi, huzursuz bacak sendromu gibi farklı uyku bozukluklarından da kaynaklanabilir.

Insomnia’da Risk Altındaki Gruplar

-Kadınların erkeklere ve yaşlıların gençlere göre

-Genç ve orta yaşlı Afrikan-Amerikan insanların

-Uzun süreli hastalık geçirenlerin

-Zihinsel sağlık problemleri olanların

-Gece çalışanların veya çalışma saatleri değişken olanların,

bu hastalığa kapılma riski daha fazla.

Insomnia Semptomları

-Gün içerisinde uykusuz hissetme/uykulu olma hali

-Yorgunluk

-Keyifsizlik

-Konsantrasyon veya hafıza problemleri

Insomnia’nın Komplikasyonları

Vücudumuz ve beynimiz kendini yenilemek için uykuya ihtiyaç duyar. Öğrenme ve hafızayı korumak için de son derece önemlidir.

Bu nedenle Insomnia şunlara sebep olabilir:

-Yüksek tansiyon, obezite ve depresyon

-Denge kaybı (yaşlılarda)

-Odaklanma sorunu

-Anksiyete

-Keyifsizlik

-Tepkilerde yavaşlama (trafik kazasına sebep olabilir)

Insomnia Nasıl Önlenir?

Güzel uyku alışkanlıkları sayesinde önlenebilir:

-Her gece aynı saatte yatın ve her sabah aynı saatte kalkın. Bunun için gün boyunca kestirme yapmamaya özen gösterin. Uyku düzeniniz değişmesin.

-Yatmadan önce telefon veya e-kitap gibi cihazlar kullanmayın.

-Kafein, nikotin ve alkol gibi maddeleri geç saatlerde (yatmaya yakın) tüketmeyin. Bunlar uyarıcı maddeler oldukları için uykuya dalmanızı engelleyeceklerdir.

-Düzenli egzersiz yapın. Yatmaya yakın spor yapmayın. Yatmadan en az 3-4 saat önce yapın.

-Yatmadan önce ağır şeyler yemeyin. Ancak hafif bir atıştırmalık uyumanıza yardımcı olabilir.

-Yatacağınız yerin sessiz ve ışık almayan ve oda sıcaklığında bir yer olmasına özen gösterin. Gerekli durumlarda uyku maskesi, kulak tıkacı vb. kullanabilirsiniz.

-Uykudan önce rahatlamak adına bir rutin oluşturun: kitap okumak, müzik dinlemek (Her tür müziği ben şahsen önermiyorum. Daha sakin, uykunuzu getirecek türden müzikler olsun, gidip de metal müzik dinlemeyin!), duş almak gibi.

-Yatağınızı farklı amaçlar için kullanmayın: üzerinde ders çalışmak, yemek yemek vb gibi.

-Eğer uyuyamıyorsanız veya uykunuz yoksa uyumak için kendinizi zorlamayın, uyuyana kadar rahatlatıcı bir şeyler yapın.

-Eğer yatarken sürekli bir şeyleri düşünüyorsanız, mesela bir sonraki gün ne yapacağınızı vb, aklınızdakileri bir yere yazın. Böylece gece boyunca düşüncelerinizden arınabilir ve rahat bir uyku çekebilirsiniz.

Ben ek olarak ne olursa olsun uykunun o düşüncelerden daha önemli olduğunu düşünmenizi - ne de olsa yaşamak için gerekli - ve o düşünceleri ne olursa olsunlar kafanızdan atmanızı tavsiye ediyorum. Belki hayal kurabilir, rüyanızda ne göreceğinizi kurgulayabilirsiniz.

Herkese iyi uykular...