İlklerin Türk Kadın Ressamı: Mihri Müşfik Hanım

TÜRKİYE’NİN İLK ÇAĞDAŞ KADIN RESSAMI VE TÜRKİYE’DE İLK MASK ÇALIŞMASI YAPAN KİŞİ

(D. 1886, İstanbul – Ö. 1945, New York)

Türk Ressam

Otoportre

Bir nevi ilklerin kadın ressamı olan Mihri Müşfik Hanım. Eserlerindeki ince, gerçekçi ve profesyonel dokunuşları insana bambaşka bir görsel şölen sunuyor.

Mihri Müşfik Hanım'ın Hayatı

Mihri Müşfik Hanım 1886 yılında doğmuştur. İstanbul, Bahariye semtinde bir konakta dünyaya gelmiştir. Ailesi saraya yakın aristokrat bir ailedir. Babası Dr. Çerkez Ahmet Rasim Paşa’dır. Mihri Müşfik Hanım Avrupai bir eğitim almıştır. Neredeyse sanatın her alanında dersler görmüş ve bunun sonucunda da resme olan ilgisi artmıştır. Bir resmini Sultan Abdülhamid’e hediye etmiştir. Bu sayede de saray ressamından dersler görmüş ve ressam Zonaro’dan öğrendiği resim bilgisi ile Türkiye’nin ilk çağdaş kadın ressamı olmuştur. Aldığı bu derslerin yararını ileride eserlerinde hissettirecektir. Avrupa’ya gidişinin ardında Paris’te tanıştığı Müşfik Selami Bey ile evlenmiştir. Avrupa’da kalma süresince birçok Avrupalı sanatçıdan resim dersi almıştır. Bu sayede çağdaş resim akımlarından etkilenmiş ve portrelerine kübizm, ekspresyonizm gibi akımları yansıtmıştır. En önemli eseri sayılan “Naile Hanım” portresini 1908 - 1909 yıllarını kapsayan uzunca bir süreçte meydana getirdi. Kız öğrencileri için Sanayi Nefise Mektebi’nin kurulmasında etkisi büyüktür. Burada resim atölyesi kurmuştur.

Ve o dönem için uygun karşılanmayacak olan açık havada çizim çalışmaları yaptırmıştır. Aynı zamanda bir model üzerinden çalışmaya ve kadın ressamları ilk kez toplu bir sergi açmaları için desteklemiştir. En iyi şekilde eğitim vermeye çalışmış ve oldukça sevilen bir öğretmen olmuştur. Bunun sonucunda da başarılı kadın ressamların yetişmesine katkı sağlamıştır. (Aliye Berger, Nazlı Ecevit…) Edebiyat-ı Cedide şairlerinin yazdıklarını resimlememiştir. Hatta Tevfik Fikret ile yakın dost olmuştur, onun yüz kalıbını alıp yapmıştır. Bu çalışma, Türkiye’ de yapılan ilk mask çalışmasıdır. Aşiyan Müzesi’nde sergilenmektedir. 1922 yılı sonlarında tekrar Avrupa’da yaşamaya başlamıştır. Mihri Müşfik Hanım, uzun bir süre İtalya’da hayatına ressam olarak devam etmiştir. Resimlerine konu olarak hep ünlüleri tercih etti. Papa’nın portresini yapmış. Bu portreyi de İtalya’da bulunduğu zamanlarda Vatikan’a davet edilmesi ile yapmıştır. Şuanda Vatikan müzesinde bulunan tablonun diğer bir özelliği ise başka bir dinde olan bir ressamın Vatikan’da Papa portresini ilk kez yapmış olmasıdır.

Papa’nın portresini yapan Mihri Hanım ayrıca Mustafa Kemal Atatürk portresi de yapmıştır. Avrupa’dan sonra hayatına Amerika’da devam etmiştir. Son yıllarını bu ülkede geçirmiştir. Bir süre New York, Washington, Chicago’da üniversitelerde konuk resim profesörlüğü yapmış ve zengin Amerikan ailelerine özel dersler vererek geçimini sağlamıştır. Buna rağmen yaşlılığı yoksulluk içinde geçmiştir. Bu dönemde ailesine yazdığı mektuplardan ömrünü sanata adamasından pişmanlık duyduğunu belirtmiştir. Hatta yeğeni Hale Asaf’a “Sanat karın doyurmuyor.” Diyerek, sanattan vazgeçirmeye çalışmıştır. Ve 1954 yılında New York’ta hayatını kaybetmiştir.

İlklerin kadın ressamı olmayı hakkıyla vermiş, tablolarını büyük bir özenle ortaya koymayı başarmış gerçek bir ressam. Özgürlükçü, çağdaş yanı pek çok zaman baskın gelmiş ve verdiği eserlerde, derslerde de bunu hissettirmiştir. Pek çok ressamın yetişmesine önayak olarak Türk resim sanatına büyük katkılar sağlamıştır.

Bazı Tabloları

Mihri Müşfik Hanım, eserlerinde genel olarak aydın kesimin porteleri üzerinde çalışmıştır.