Ayşe Nur Akyüz
Günlük hayatımızda fark etmeden yaptığımız çoğu işin aslında alışkanlıklarımızın birer eseri olduğunu biliyor muydunuz? Her sabah işe gitmek için arabanızı çalıştırırken yaptığınız tüm o hareketleri gerçekten düşünerek mi yapıyorsunuz? Ya da otobüs durağına yürürken hangi yoldan gideceğinizi çok düşünüyor musunuz?
İşte tüm bu aktivitelerimizde olduğu gibi çoğu hareketimizi aslında düşünmeden, otomatik bir şekilde tekrarlıyoruz. Bunun sebebi ise beynimizin belirli bir süre sonra bu hareketleri bilinçaltına taşıyarak otomatikleştirmesidir. Bunun için tek yapmanız gereken, beyne doğru işaretleri gönderebilmektir.
Peki, yeni alışkanlıklar edinmek istediğimizde bu işaretleri nasıl oluşturacağız? Yeni alışkanlık edinme sürecinde sadece işaretler yeterli mi? Tüm bu sorularınızın cevabı 4 ana adımdan oluşan basit bir çözümde saklı. Hazırsanız başlıyoruz!
1. İşaret
İşaretler yeni bir alışkanlık edinme sürecimizin olmazsa olmaz ilk adımını oluşturuyor. Bunu temel bir örnekle daha net bir şekilde şöyle açıklayabiliriz; düzenli olarak egzersiz yapmak ve bunu artık alışkanlık haline getirmek istediğinizi varsayalım. Etrafınızda size o saatte egzersiz yapmanızı gerektirecek bir işaret bulmanız yeterli. Bu, yatağınızın başucunda duran spor kıyafetleriniz veya çalışma masanızın üzerinde size spor yapmanızı hatırlatacak basit bir not kağıdına kadar her şey olabilir. Belirli bir süre sonra aynı zaman aralığında spor yapmaya çıktığınızda beyniniz bu gibi işaretleri algılayarak hareketlerinizi otomatiğe dönüştürecek ve sonunda alışkanlık haline getirecektir.
Öyleyse beynimiz bu işaretleri algılıyor ve sonra öylece spor yapmaya mı karar veriyor dersiniz? Tabi ki alışkanlıklarımızda işaretlerin katkısı azımsanmayacak kadar önemlidir fakat sonrasında çok daha cezbedici bir şey geliyor. Tüm bu sürecin tamamlayıcılardan biri; ödül.
2. Ödül
Ödül adımı beynimizin işaretleri algıladıktan sonra kavuşacağı şeyi simgeliyor. Burada ödül olarak bir nevi spor yapma motivasyonunuzu oluşturan sonuçtan bahsedebiliriz. Kendinize alışkanlık haline getirmek istediğiniz aktiviteden sonra bir ödül belirlemeniz sizi o alışkanlığı kazanmaya teşvik edecektir. Örneğin; her spor sonrası en sevdiğiniz içeceği içmek, sıpaya gitmek veya da ölçüm yaparak yağ yaktığınızı görmek sizin için bir ödül olabilir. Böylece beyniniz işaretlerin bir sonucu olarak ödülü bekleyecektir. Ödülünüzü aldığınız anki mutluluğunuz vücudunuz için bir uyarıcı olacak ve beyin bu iki adımı ilişkilendirerek bir rutin oluşturmanızı sağlayacaktır.
3. Arzu
Bu adım ödüle kavuşmak için duyduğunuz yoğun isteği simgeler. Aslında rutini oluşturmakta ve alışkanlığı kazanmaktaki anahtar unsurun “arzu” olduğunu çok rahat bir şekilde söyleyebiliriz. Beyniniz işaretleri algıladıktan sonra ödüle kavuşmak amacıyla etkinliği gerçekleştirme eğiliminde olacaktır, yani buradaki asıl tetikleyicimiz ödüle kavuşma arzusudur. Ödüle karşı duyduğunuz yoğun istek sebebiyle etkinliğinizi gerçekleştirirsiniz ve bunu sürekli tekrarladığınızda otomatik olarak bir rutin oluşturmuş olursunuz. Neticede eylemleriniz alışkanlıklara dönüşür ve artık üşenmeden, çeşitli bahanelerin arkasına saklanmadan günlük sporunuzu hayatınızın rutin bir parçası haline dönüştürebilirsiniz!
4. Rutin
İstek, arzu ve ödül çemberini tamamladıktan sonra eylemleriniz bir rutin haline dönüşür. Rutininiz, işaret ve ödül arasında kurduğunuz bir bağlantıdır. Yani, gerekli koşullar sağlandığında beyniniz bu hareketi gerçekleştirmek için düşünmeye zaman ayırmadan aksiyon alır. Böylece, yeni bir alışkanlık edinmiş olursunuz.
“Yeni alışkanlıklar işte böyle yaratılır: bir işaret, bir rutin ve bir ödülü bir araya getirdikten sonra, döngüyü harekete geçiren şiddetli bir arzu yaratarak.”
Charles Duhigg- The Power of Habit
Sıla Tanrıverdi
0 Yorum
Yorum Yap