2020 Yılına Damgasını Vuran Olaylar

Koronavirüs, salgın, kısıtlama, karantina, mutasyon ve aşı gelişmeleriyle hop oturup hop kalksak da 2020 birçok önemli gelişmeye de ev sahipliği yaptı. Bizde 2020 yılına damgasını vuran olayları sizler için derledik.

Black Lives Matter

ABD’nin Minneapolis kentinde 25 Mayıs’ta iki polis memuru tarafından gözaltına alındıktan sonra silahsız olmasına rağmen yere yatırılarak 9 dakika boyunca boynuna basılarak öldürülen George Floyd’un ölüm görüntüleri ülkede büyük infial yarattı. ABD Başkanı Trump’ın seçim yarışı döneminde aşırı sağcı birçok grupla ittifak kurmasının hâlihazırda liberal ve siyah haklarını savunan çevrelerde rahatsızlık yarattığı bir dönemde Floyd’un ölümü çok sayıda eyalette ve dünyanın önemli başkentlerinde büyük gösterilerin başlamasına neden oldu. Gösterilerin bir kısmı yağma olaylarına dönüşürken, Trump’ın göstericilere yönelik kullandığı sert söylem ve Demokrat şehirlerin işgale uğradığı yorumları ülkede atmosferin iyice gerilmesine neden oldu. Floyd’un ölüm görüntüleri, ABD’de siyahların ırkları nedeniyle uğradığı polis şiddetinin en büyük göstergesi olarak kabul edildi.

Dağlık Karabağ Savaşı

Azerbaycan, 28 yıldır Ermenistan işgali altındaki topraklarını geri alarak büyük bir zafere imza attı. Azerbaycan ordusu, 27 Eylül’de Ermeni güçlerinin açtığı ateşe karşılık vererek kurtarma operasyonu başlattı. 44 gün süren çarpışmalarda Ermenistan, füzelerle sivil yerleşimlerini hedef aldı. 90’dan fazla sivil bu saldırılarda hayatını kaybetti. Türkiye’nin ürettiği silahlı insansız hava araçlarının da (SİHA) önemli rol oynamasıyla Ermenistan ordusu büyük bir yenilgi aldı. Rusya’nın devreye girmesiyle birlikte Bakü, Erivan ve Moskova arasında 10 Kasım’da üçlü ateşkes anlaşması imzalandı. Dağlık Karabağ’ın dörtte biri ile işgal altındaki 7 rayon (idari birim) Azerbaycan’a yeniden katıldı. Bu savaşın en önemli sonuçlarından biri de Bayraktar TB2 modeli SİHA’ların başarısı ve Batı’da basın ile savunma çevrelerince takdir edilmesi oldu.

Avusturalya Orman Yangını

Yanmaktan son anda kurtarılan Avustralya’daki koalaların görüntüsü hangimizin hafızasına kazınmadı ki. 2020’ye Avustralya’daki mega yangınlarla girdik. Ülkenin Yeni Güney Galler eyaletinde Eylül 2019’da başlayan yangınlar, tam 240 gün sonra, Mart 2020’de söndürülebildi. Yangınlar nedeniyle 34 kişi doğrudan, 445 kişi de duman ve solunum sıkıntıları nedeniyle can verdi. 4 bine yakın ev kullanılmaz hâle gelirken, 6 bin bina zarar gördü. Yaklaşık 18.6 milyon hektar alan yandı. Doğanın büyük zarar gördüğü felakette, birçok türün neslinin tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olduğu belirtildi. 8 bin koala yanarak can verdi. İklim değişikliği ve küresel ısınmanın bir sonucu olarak gösterilen dev yangınlar ekimde de ABD’de ortaya çıktı. California eyaletinde, 16 bin 200 kilometre kareyi bulan rekor düzeyde alanın yandığı açıklandı.

Doğu Akdeniz Mücadelesi

Türkiye’yi Doğu Akdeniz denkleminden çıkarma girişimleri 2020’de ağır darbe aldı. 2019’un sonunda Birleşmiş Milletler’in Libya’da tanıdığı meşru Trablus hükümeti ile deniz yetki anlaşmasına imza atan Ankara, 2020 yılında da Doğu Akdeniz’de hidrokarbon rezervleriyle ilgili faaliyetlerini hızlandırdı. Bu amaçla Oruç Reis sismik araştırma gemisi denize açılarak Navtex (denizcilere duyuru) ile duyurulan sahalarda arama çalışmaları yürüttü. Yunanistan’ın özellikle geçen yaz aylarında savaş gemileri ile Oruç Reis’i engelleme çabaları Türk Deniz Kuvvetleri’nin kararlı tutumu ile önlendi. Atina yönetimi, 10-11 Aralık’ta düzenlenen Avrupa Birliği Liderler Zirvesi’nde de bu konuda beklediği desteği alamamanın hayal kırıklığını yaşadı. Türkiye’nin bu mücadelesi Yunanistan’ı müzakere masasına geri dönmeye zorladı.

ABD Seçimleri

2020’nin zorlu ve yoğun gündeminin en büyük kaybedeni ABD Başkanı Donald Trump oldu. Salgının dünyada en sert vurduğu ülke olan ABD’de pandemi sürecini yönetemediği yönünde ağır eleştiriler alan Trump, büyük baskıyla geçirdiği bu altı ayın üstüne, seçimlere bir ay kalmışken koronavirüse yakalandı. 3 Kasım seçimlerinden mağlubiyetle ayrılan Trump, ‘Baba Bush’tan 27 yıl sonra ikinci dönemi göremeyen ilk ABD başkanı oldu. Demokrat rakibi Joe Biden, 20 Ocak’ta görevi teslim almaya hazırlanıyor. 

COVID-19 Pandemisi

Yıla damgasını vuran şey, hiç kuşkusuz koronavirüsün ta kendisi oldu. Pandemi etrafında gelişen sosyal ve ekonomik olaylar, sadece bu yıla değil, gelecek on yıllara damga vuracak nitelikte. Aralık 2019’da Çin’in Vuhan kentinde ortaya çıkan COVID-19, başta pek ciddiye alınmamıştı. Şubat sonu ve özellikle de mart ayı başında İtalya’da, daha sonra da ABD’de hızla yayılan virüs, bir anda dünyayı kasıp kavurdu. Bugün itibariyle 82 milyonu aşkın kişi virüse yakalandı. Bu kişilerden 58.4 milyonu hastalığı atlatırken, ölümler 1 milyon 800 bine dayandı.

COVID-19 Aşı Çalışmaları

Koronavirüs salgınının insanlığı çaresiz bıraktığı dönemde başlayan aşı çalışmaları dünyanın Uğur Şahin ve Özlem Türeci çiftiyle tanışmasına neden oldu. Şahin-Türeci çiftinin yönettiği Alman BioNTech şirketinin ABD’li Pfizer ile ortaklaşa ürettiği aşı, İngiltere, ABD, Kanada ve Avrupa Birliği’nde kullanımına onay verilen ilk koronavirüs aşısı olarak tarihe geçti. Aşı, ilk kez aralık ayında İngiltere tarafından onay aldı. İngiliz Financial Times gazetesi, Türk çifti ‘yılın kişisi’ ödülüne layık gördü. Şahin-Türeci’nin, ölümlerin zirve yaptığı, dünya ekonomilerinin çöktüğü ve yüz milyonlarca kişinin işsiz kaldığı dönemdeki büyük başarısı, Almanya’da topluma entegre olmuş Türk göçmenlerin ülkelerine ve insanlığa eşsiz katkılarına örnek olarak gösterildi.

Uzaktan Çalışma ve Uzaktan Eğitim

Kısıtlama tedbirleri, eğitim, çalışma ve sosyal hayatta önemli değişikliklere yol açtı. Twitter, Facebook gibi teknoloji devlerinin öncülük ettiği uzaktan çalışma modeli birçok şirket tarafından benimsendi. Nisan ayında, günde 300 milyon insanı buluşturduklarını açıklayan video iletişim uygulaması ‘Zoom’ sürecin kazananlarından oldu. Uzaktan eğitimde süreç daha zorluydu. Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD), salgının 188 ülkede 1.7 milyar çocuğun eğitimini aksattığını açıkladı. Sosyo-ekonomik açıdan dezavantajlı çocukların yaşadığı erişim zorluğu 2020’yi eğitim açısından sorunlu bir yıl yaptı.