Tarihte Bir İlk: Yapay Beyin Göz Üretti!

Alman bilim insanları, gözlerin gelişim sürecini takip etmek için yetiştirdikleri mini beyin hücrelerinin, 30 gün içerisinde kendi kendilerine sinir ağlarından oluşan bir göz yapısı geliştirdiğine tanık oldu.

Petri adı verilen özel bir bakteri üreme tabağında yetişen bu mini beyinler, kendi kendilerine ilkel göz yapıları geliştirmeyi başardı.

Tarihte ilk defa beyin dokusuna sinyaller gönderebilen mini beyinler, bilim insanlarının yapmış olduğu açıklamaya göre ilerleyen zamanlarda göz hastalıklarının, gözlerin gelişim ve farklılık süreçlerinin daha iyi anlaşılıp analiz edilmesine fırsat sağlayacak.

Beyin organoidleri adı verilen bu mini beyinler, bilim insanları tarafından uzun süredir ilaç tepkimeleri ve hücre gelişimini gözlemleme gibi birçok farklı çalışma için laboratuvar ortamında yetiştirilen bir dokudur. Görünüşleri her ne kadar bir insan beynini hatırlatsa da beyin organoidleri, gerçek bir beyin olmaktan kesinlikle uzaktır. Bunlar, yetişkin insanlardan toplanan ve kök hücrelere uygulanan tersine mühendislik sayesinde birçok farklı doku türüne dönüşme potansiyeline sahip 3 boyutlu dokulardır. 

İnsan beyni gibi düşünce, duygu ve bilinç gibi hiçbir özelliği taşımayan, sadece beyin dokusu kabarcıklarını taklit edebilen bu orgaonidler, Düsseldorf Üniversite Hastanesi'nde görevli bilim insanları tarafından bu sefer göz gelişimini gözlemlemek üzere yetiştirildi.

Özenli bir şekilde yetiştirilen beyin organoidleri, tıpkı insan gelişiminde de olduğu gibi 30 gün gibi kısa bir süre içerisinde optik küre oluşturmaya başladı ve bu yapılar, 50. günün sonunda net bir şekilde görülebiliyordu. Organoidlerin oluşturduğu bu optik küre, ışığa tepki verebilen ve hatta lens ve kornea dokusunu içeren sinir ağlarından oluşuyordu. 

Bilim dünyasında böyle bir şeyin ilk defa gerçekleştiğini belirten bilim insanları, Cell Stem Cell adlı bilim dergisinde yayınlanan makaleleri hakkında şu sözleri dile getirdi; "Göz gelişimi karmaşık bir süreçtir ve bunun anlaşılması, erken retina hastalıklarında moleküler temelin anlaşılmasına izin verebilir. Bu yüzden, uygun göz oluşumu için gerekli olan, gözün primordiumu olarak adlandırdığımız optik vezikülleri incelemek çok önemlidir."

Araştırmanın başındaki isimlerden sinir bilimci Jay Gopalakrishnan: "Çalışmamız, beyin organoidlerinin ışığa duyarlı ve vücutta bulunanlara benzer hücre tiplerini barındıran ilkel duyusal yapılar üretme konusundaki olağanüstü yeteneğini gösteriyor. Bu organoidler, embriyo gelişimi sırasında beyin-göz etkileşimlerini incelemeye, konjenital retina bozukluklarını modellemeye ve kişiselleştirilmiş ilaç testi ve transplantasyon tedavileri için hastaya özel retina hücre tipleri oluşturmaya yardımcı olabilir." şeklinde konuştu.

Kaynak için tıklayınız