Matematiğin Babası: Ömer HAYYAM

Ömer Hayyam İranlı astronom, bilim adamı ve şairdir. Asıl adı Giyaseddin Ebu’l Feth Bin İbrahim El Hayyam’dır. Matematik, fizik, astronomi ve tıp alanlarında birçok icadı ve önemli eseri bulunmaktadır. İbn-i Sina’dan sonra Doğu’nun yetiştirdiği en büyük bilgin olarak kabul edilmektedir.

18 Mayıs 1048’de İran’ın Nişabur kentinde doğmuştur. Ömer Hayyam yaşadığı dönemde daha çok bilgin olarak ün kazanmıştır.

Matematik, fizik, astronomi ve tıp gibi rasyonel ilimler dışında müzik ve şiirle de yakından ilgilendi. İran’ın, Selçuklar yönetiminde olduğu dönemde yaşayan Hayyam, Horasan ülkesindeki büyük şehirleri, Belh, Buhara ve Merv gibi bilim merkezlerini gezdi, Bağdat’a gitti. Zamanının hükümdarlarından, özellikle Selçuklu Sultanı Melik Şah ve Karahanlı Şemsülmülk’ten büyük ilgi gördü. Saraylarına ve meclislerine sık sık konuk oldu. Residüddin’in “Cami-üt Teravih’’ adlı eserinde anlattığına göre Nizamülkmülk ve Hasan Sabbah, Ömer Hayyam ile okul arkadaşları ve yakın dosttular. Nizamülkmülk, bilgisine çok güvendiği için devlet yönetimi konusunda kendisine yardımcı olması için Hayyam’dan yardım istedi, ancak o, saray entrikalarını sevmediği için bu teklifi geri çevirdi.

Hayyam, fizik, metafizik, matematik, astronomi ve şiir alanlarında değişik eserler yazdı. Yazdığı bilimsel içerikli kitaplar arasında İbni Sina’nın Temcid (Yücelme) adlı eserinin yorum ve tercümesi, Cebir ve Geometri Üzerine, Fiziksel Bilimler Alanında Bir Özet, Oluş ve Görüşler yer aldı. En büyük eseri Cebir Risalesi’ydi. Matematik bilgisi ve yeteneği zamanının çok ötesinde olan Ömer Hayyam denklemlerle ilgili başarılı çalışmalar yaptı. Bunun yanı sıra, binom açılımını ve bu açılımdaki katsayıları da bulan ilk kişiydi.

ESERLERİ;

1)Ziyc-i Melikşahi.(Astronomi ve takvime dair, Melik Şah’a ithaf edilmiştir.)

2)Kitabün fi’l Burhan ül Sıhhat-i Turu kül Hind (Geometriye dair)

3)Risaletün fi Berahin İl Cebr ve Mukabele (Cebir ve denklemlere dair)

4)Müşkilat’ül Hisab (Aritmetiğe dair)

5)Fil Cevab Selaseti Mesail ve fi Keşfil Hicab (Üç meseleye cevap ve alemde zıtlığın zorunlu olduğuna dair)

6)Muhtasarun fi’t Tabiiyat (Fizik İlmine Dair)

7)Risaletün fi’l Kevn vet Teklif (Felsefeye dair)

Özgün İçerik