Tuğba Duman
Mavi, Beyaz, Pembe, Altın, Gri: İşleri Neden Yaka Rengine Göre Sınıflandırıyoruz?
Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde beyaz yaka pozisyonlar genellikle daha profesyonel görülüyor. Ancak Avrupa ülkeleri gibi gelişmiş toplumlarda bu kavramlar modası geçmiş kabul ediliyor.
Yaka renginin belirlenmesinde; işin tanımı, eğitim seviyesi, sosyoekonomik durum ve cinsiyet gibi unsurlar etkili oluyor. Başka bir ifadeyle sadece çalışanların organizasyonel kriterleri değil özel hayattaki kimlikleri de esas alınıyor.
Mavi Yaka
Mavi yaka kavramı ilk defa 1920’li yıllarda ortaya çıktı. Ağır şartlarda ve beden gücü kullanarak çalışan işçiler, kıyafetlerindeki kirleri gizlemek için koyu renk kıyafetler tercih ediyordu. Pek çok işçi dayanıklı olduğu için kot kıyafetler giymekteydi.
Bu nedenle ABD'de beden gücüyle çalışan işçilere “mavi yakalı” denmeye başladı. Mavi yakalı çalışanlar; bir işletmede, arazide, üretim tezgahında ya da sahada doğrudan kas gücüne dayalı işlerde çalışanları ifade ediyor.
Beyaz yaka ile arasındaki en temel ayrım iş gücü noktasında kendini gösteriyor.
Beyaz Yaka
Beyaz yaka kavramını ilk defa romancı Upton Sinclair ortaya attı. Sinclair, işe giderken gömlek giyen ve kravat takan idari çalışanları tanımlamak için böyle bir kavram yaratmıştı.
Beyaz yaka genel olarak mimar, doktor, araştırmacı, avukat, bilişim uzmanı ve üretim planlama gibi daha çok idari ve araştırma geliştirme gibi işlerde faaliyet gösteren meslek gruplarını kapsıyor.
Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde beyaz yaka pozisyonlar genellikle daha profesyonel görülüyor.
Altın Yaka
Bu kavram, iktisattan hukuka, eğitimden mühendisliğe kadar çok geniş alanda meslek dallarıyla ilişkilendiriliyor.
Altın yakalı çalışanlar; bilgiyi toplayan, analiz eden, depolayan ve sonra da yeni bilgiler üreten kişileri ifade ediyor.
Gri Yaka
Gri yakalı çalışanlar mavi yakalılardan yüksek fakat beyaz yakalılardan düşük pozisyonlarda çalışan kişileri tanımlıyor. Teknolojiyi kullanma konusunda beyaz yakalılar kadar iyi olmayan ancak işin içinde yetiştikleri için mavi yakalılardan daha iyi düzeyde iş yapabilen şefler, ustalar ya da vardiya amirleri gibi kişiler bu grupta yer alıyor.
Diğer yaka türleri
Örneğin; son yıllarda bürokrasiyle yakın ilişkisi olan hükümet çalışanları kırmızı yaka olarak tanımlanıyor.
ABD'de görev yapan mahkumlar, giydikleri kıyafetlerden dolayı turuncu yakalı olarak bilinirken askeri çalışanlar üniformalarından dolayı kahverengi yakalı olarak biliniyor.
Aynı zamanda yine Amerika’da doğada yani açık alanda çalışanlar yeşil yakalı olarak isimlendiriliyor.
Bir diğer kavram ise “yakasız” olarak isimlendiriliyor. Bu kavram; sanatçılar ve zanaatkarlar gibi “bohem” ve sabit bir işi olmayan şanslı insanları ifade ediyor.
Sıla Tanrıverdi
0 Yorum
Yorum Yap