Bir Japon Mucizesi: Örgüt Kültürü

Örgüt kültürü, yöneticilerin içinde bulundukları ortamı nasıl gördüklerini ve buradaki değişimlere nasıl karşılık verdiklerini belirleyen ve paylaşılan inançlar bütünüdür. Örgüt kültürü, toplum kültürünün bir alt kültürüdür. Dolayısıyla örgüt kültürü, bir örgütün içinde yer alan bireylerin davranışlarını yönlendiren normlar, davranışlar, değerler, inançlar ile alışkanlıklar sistemi olarak ifade edilebilir.

Literatüre örgüt kültürü kavramının girmesine Japon işletmeleri neden olmuştur. Batı Dünyasında 1960’larda yaşanan ekonomik krizlerin etkisiyle kendilerine yönelik bir özeleştiri getiren tüm örgütler, tüm sorularının yanıtlarını, 1970’lerin sonunda yükselişe geçen ve 1980’lerde bu yükselişin zirvesine ulaşan Japon örgütlenme modelinde aramaya başlamışlardır. Japonya’nın giderek artan ekonomik başarısı, Batı ülkeleri tarafından yapılan tüm araştırmalar, Batı ülkeleri ve Japonya arasındaki en temel farkın kültür olduğunu göstermiştir. Bu da firmaları Japon Kültürünü araştırmaya itmiştir. Japon Kültürüne bakıldığı zaman toplum yapılarının, insana bakış açılarının, eğitim sistemlerinin, dini anlayışlarının başarılarının dayandığı temel olduğu söylenebilir. Tüm bu etmenlerse  iş yeri ve çalışma anlayışlarını etkilemektedir çünkü Japonyalar işyerlerini bir aile gibi görmektedir. Aile örgütlenmesi ile iş yaşantısındaki örgütlenme birbirinin uzantısı gibidir diyebiliriz. Kurallar ve hiyerarşisi aile düzenindeki gibi olup, sadece itaat edilecek kişiler farklıdır. Bir işyerinde işe başlayan kişi kendisini bir aileye bağlanıyormuş gibi görür, işyerinde de bu kişi ailenin benimsediği kalıcı bir üye olarak kabul edilir. Bu ilişki yazılı herhangi bir sözleşmeye değil, güçlü duygulara dayanan bir ilişki biçimidir. Böylece işyeri ekonomik birim olmaktan daha ziyade, çalışanların güçlü bağlarla bağlandığı sosyal bir önem olma özelliği kazanmaktadır.

Japon Örgüt Kültürü'nün özelliklerini kısaca sıralayacak olursak:

• Japon örgütleri çalışanlarının fikirlerine ve görüşlerine saygı göstermekte oldukça başarılıdırlar.
• Japonya da çalışanların terfileri kıdem esasına göre yapılır. 
• Uzmanlaşmaya önem verilmez.
•  Bir örgüte giren kişinin rotasyon yoluyla çeşitli örgüt birimlerinde çalışması sağlanarak herhangi bir fonksiyonel konuda değil fakat yıllar içinde örgütün uzmanı olması sağlanır.

Kısacası, Japonya Örgüt Kültürü'nde çalışanları makine gibi gören, onlardan sadece yazılı talimatlara uymasını bekleyen, güdülenme eksikliği sonucunda işe ilginin azalmasını, devamsızlık ve iş gücü devir oranının yüksek olmasıyla sonuçlanan Taylor biçimi klasik yönetim anlayışı terkedilmiştir. Bu sayede çalışanlar arasında örgütü olumsuz yönde etkilecek rekabetler olmuyor. Böylelikle çalışanlar takım halinde çalışmayı, takım olarak başarılı olma zevkini yaşayabiliyorlar ve başarılı oluyorlar.

Özgün İçerik