Bir Bilinmezlik Daha: Antik Mısır'da Tıp

Antik Mısır... 
Çağlarının yüzyıllarca ilerisinde teknolojiye sahip olan bir medeniyet. Günümüze kadar bilim insanları ve tarihçileri neler yaptıklarını araştırmakla meşgul eden topluluk. Kendi çağının bu kadar ilerisinde olan, piramitleri uzaylılar mı yaptı diye düşürten bu topluluk tıpta da diğer medeniyetlerin önündeydi. Diğer imparatorlukların ve toplulukların kralları, zenginleri, önemli kişileri bir hastalık yaşadığında ya Mısır'a geliyor ya da Mısır'dan doktor getirtiyorlardı.
Peki neden ve nasıl? Tıpta bu denli ilerleme nasıl gerçekleşti? Bunlar nasıl gelişmelerdi? Bilim Tarihi bölümünün Eski Çağda Bilim dersinde öğrenmenizin mümkün olduğu bilgileri sizler için derledik.

• Ölümden Sonra Hayat İnancı

Ölümden sonra hayat olduğuna inandıklarından dolayı ölülerini mumyalıyorlardı. Öteki dünyada dirildiklerinde yine aynı bedene dönecekleri için bedenlerin çürümesini önlemeliydiler. Bu yüzden ölü beden açılır, kalp ve böbrek hariç beyin ve bütün iç organlar çıkartılırdı. Ölü bedeni açıp organlarla yakından tanışmak tıbbın gelişmesine ön ayak oldu. 

•  Tabipler

Antik Mısır'da üç tür tabip vardı. Büyücüler, rahipler ve doktorlar. 

1. Büyücüler sadece kehanet, büyü ve ayinleri kullanırdı.
2. Rahipler tıbbi konularla ilgilenen Tanrı Thoth'dan yardım diler ve hastalığa Thoth'tan şifa gelmesi beklenirdi.
3. Doktorlar ilaç ve ameliyat ile tedavi ediyordu.

Doktorlar kendilerini gösterdikleri konuma göre sınıflandırıyordu. Göz, diş, deri, saç, karın, uzuvlar, üreme organları gibi.

• Birçok Hastalık Tedavi Ediliyordu

Günümüze ulaşan kaynaklar, birçok hastalık ve tedavinin bilindiğini göstermektedir. Bazı dikkat çekici şeyler ise şunlar:
-Kadınların hamile olup olmadığı, hatta çocuklarının cinsiyeti test edilebiliyordu.
-Bağırsak, göz, baş ve saç, karaciğer, diş hastalıklarının tedavisi, bağırsak kurdu, timsah ya da insan ısırığını iyileştirme ve zararlı böceklerle mücadele gibi hususların tedavisi vardı.
-Ülser, tümör ve şişme gibi durumların ve çok çeşitli travmaların ameliyatla tedavisi vardı. 

Kişisel temizliklerine çok önem gösteriyorlardı. Fakat yaşam standartları düşük olduğu için yaşam süreleri ortalama 30-40 yıldı.

Ayrıca hastalıklar üçe ayrılıyordu.

1. Tedavi Edilebilir Hastalıklar
2. Tedaviye Cevabı Belli Olmayan Hastalıklar
3. Tedavi Edilemez Hastalıklar 

• İlaç Malzemeleri

Ebers Papirüsünde 328 farklı ilaç türünden bahsedilmektedir.
Birçok bitki ve ot ilaç malzemesi olarak kullanılmıştır. Bal, bakırtaşı, kül, sodyumkarbonat, soda kullandılar.
İlaçlarda hayvansal ürünler çok kullanılmıştır. Özellikle hayvansal yağlar birçok ilacın harcında bulunurdu.
Bazı ilaçlar, hayvanların mistik özellikleriyle ilişkili olarak hazırlanırdı. Mesela, karganın siyah olması nedeniyle karga kanı saç tedavisinde kullanıldı.
Ağrı kesici olarak günümüzde hala ilaçlarda kullanılan haşhaş kullanılırdı. Müshil ve kabızlık ilaçları olarak incir, mide için de nane gibi önerilerle dolu reçeteler bulunmuştur.

• İlginç Yöntemler

Hamileliği idrar ve tohum ile test ediyorlardı. Kadının idrarıyla sulanan tohumların büyümesi hamile olduğu anlamına geliyordu. Arpa tohumunun büyümesi bir erkek çocuk olduğuna, gernik buğdayının büyümesi de bir kız çocuğuna hamile olduğunu gösteriyordu.
Bir kemik kırıldığında yumurta ve bal gibi kuvvetli yapıştırıcı olan maddelerle ve kırık tahtalarıyla sabitlenerek iyileştiriliyordu. Mumyalarda yapılan incelemelere göre kırıkları ve çatlakları çok iyi bir şekilde iyileştirdiklerini söyleyebiliriz. 

Tarihteki ilk protez Mısır'a aitti. Bir kadına yapılan tahta ayak parmağı protezi günümüze kadar gelmeyi başardı.
Estetik yara dikiminde başarılıydılar. Smith Papirüsüne göre keten iplikler ve bakır iğnelerle dikiş atılıyordu. Ama çoğunlukla dikiş yerine yarayı yapıştırarak kapatmayı tercih ediyorlardı.
En doğal ağrı kesicilere sahiptiler. Balı antiseptik olarak kullandılar. 
Dişlerdeki çürüklerin ve kırıkların enfeksiyona sebep olmasından ötürü diş tedavisinde de ilerlemişlerdi. Diş yüzünden ölüm bile olduğu için diş dolgusu yapıyorlardı. Ebers Papirüsüne göre dolgular tütsü, reçine, kimyon ve birkaç meyvenin karıştırılıp oluşturuluyordu. Bazen bal ve tahıl ile dolgu yapılıyor bazen de keten kumaşla oyuk diş dolduruluyordu.
Ameliyatlarda anestezi niyetine hastalara ya alkol ya da kendi karışımları olan sakinleştiricilerden veriliyordu. Bu sakinleştirici adam otu ya da haşhaştan oluşuyordu.

​​​​​​​

Antik Mısır'da bilim bir okyanus, bu içerik ise bir damla. Her şeyi anlatabileceğimizi umut ediyor ve bir bonus video bırakıyoruz. Sağlıkla kalın...

Medeniyet Üniversitesi'nde öğrencisi olma şerefine nail olduğum Taha Yasin Arslan hocama bu içerik aracılığı ile teşekkürlerimi sunuyorum. 

Bonus: 'Antik Mısırda Bir Doktorun Sıradan Günü'