1.Stajyerlik Nedir, Kime Stajyer Denir?
Meslek bilgisini daha da arttırmak, becerisini geliştirmek için belli dönemlerde kurum veya kuruluşlarıın değişik bölümlerinde çalışan kişiye stajyer denir. Stajyerler gönüllü ve zorunlu olmak üzere ikiye ayrılır.
Gönüllü Stajlar: Okulların zorunluluk bildirmediği ve not bazında değerlendirilmeyen stajlara denir. Bu stajyerler okulları zorunlu tutmadığı halde mesleki tecrübe kazanmak için staj yaparlar.
Zorunlu Stajlar: Okul tarafından zorunlu olarak yaptırılan, not sistemine dâhil edilen ve sigortalılığı okul tarafından desteklenen stajlara denir. Bağlı bulundukları okulların/bölümün/mesleğin bir gereği olarak belirlenen dönem aralığında stajlarını zorunlu olarak gerçekleştirirler.
2.Zorunlu Stajyerlik Ve Gönüllü Stajyerlik Arasındaki Fark Nedir?
• Zorunlu stajda SGK işe giriş bildirgesi okul tarafından stajyer sigortalılık kodu ile, gönüllü stajda SGK işe giriş bildirgesi işveren tarafından tüm Sigorta kollarına tabi sigortalılık kodu ile yapılır, normal çalışanlar gibi işlem yapılır.
• Zorunlu stajda stajyere ödenen ücretten hiçbir yasal kesinti yapılmaz, gönüllü stajyerin almış olduğu ücret tüm yasal kesintilere tabidir.
• Zorunlu stajda emeklilik primi ödenmediğinden staj dönemi sigorta başlangıç tarihi kabul edilmez, prim gün sayısı dikkate alınmaz. Gönüllü stajda prim ödemeleri yapıldığında ödenen prim gün sayıları emeklilik hesaplamasında dikkate alınır.
• Zorunlu stajda 3308 Sayılı kanun kapsamına girmeyen ve de mesleki eğitim görmeyen bir öğrenciye ücret ödeme zorunluluğu yoktur, gönüllü stajda normal çalışan olarak göründüğünden en az asgari ücret ödemesi yapılması gerekir.
• Zorunlu stajyerler, sadece Kısa Vadeli Sigorta Kolları kapsamında sigortalanırlar. Kısa vadeli sigorta kolları ise İş Kazası ve Meslek Hastalıkları, Hastalık ve Analık durumlarını kapsamaktadır. Gönüllü stajyerler, normal bir çalışan gibi sigorta girişi yapıldığı için Kısa Vadeli Sigorta Kolları Primi – Uzun Vadeli Sigorta Kolları Primi – Genel Sağlık Sigortası primi gibi tüm sigorta kollarına dâhildir.
3.Stajyerlere Ücret Ödeme Zorunluluğu Var Mıdır?
Zorunlu stajyer olan üniversite öğrencilerine ücret ödenme zorunluluğu bulunmamaktadır. İşyerinin ücret ödemeyi tercih etmesi durumunda ise stajyerin alacağı ücretten Gelir Vergisi ve Damga Vergisi kesilmesi gerekir. Bu durum sadece teknik eğitim veren yükseköğretim kurumları için farklılık gösterir. Bu okullarda öğrenim gören kişilere staj yapması halinde, yirmi ve üzeri personeli olan işyerleri tarafından en az aylık net asgari ücretin %30’u, yirmi kişiden az personeli olan işyerleri ise en az aylık net asgari ücretin %15’ i kadar ücreti ödemekle yükümlüdür ve bu kişiler için vergi kesintisi yapılmamaktadır. Fakat belirlenen ücretlerin asgari ücretin %30’unu aşması durumunda aşan kısımlar vergiye tabi olacaktır.
4.Stajyerlerin İşten Ayrılması Durumunda Çıkışının SGK’Ya Bildirimi Nasıl Olmalıdır ?
Stajyerlerin işten ayrılış bildirgesi düzenlenirken, işten çıkış kodu genellikle
05. Belirli İş Sözleşmesinin Sona Ermesi,
18. İşin Sona Ermesi ve
22. Diğer Nedenler olmak üzere üç farklı kod kullanılmaktadır. Sözleşmenin, stajın ve çalışmanın niteliğine göre en uygun çıkış kodu seçilmesi gerektiğinden, özellikle staj bitimi ve sona ermesi ile ilgili özellikle bir başlık içeren kod numarası bulunmadığından genel olarak 22. Diğer Nedenler kodu kullanılmaktadır.
5.İş Ve Sosyal Güvenlik Yönünden Stajyerlerin Durumu Nasıl Olmalıdır?
6331 Sayılı İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu Madde 2’de de belirttiği gibi, bu kanun kapsamına çırak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm çalışanlarına faaliyet konularına bakılmaksızın dâhil edilmiştir. Aynı kanunun 6. Maddesi 4. Bendinde belirtildiği üzere Stajyer ve Çıraklar, İş sağlığı ve güvenliği kapsamını belirleyen çalışan sayısını etkilememektedir.
“ (4) (Ek: 10/9/2014-6552/16 Md.) Birinci fıkranın (a) bendine göre yapılacak görevlendirme süresinin belirlenmesinde 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu ile 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu kapsamındaki öğrenci statüsünde olan çırak ve stajyerler, çalışan sayısının toplamına dâhil edilmez.”
Burada bahsedilen stajyer zorunlu stajyerler için geçerlidir, gönüllü olarak stajyerler normal çalışan statüsünde değerlendirilecektir.
6.Staj Sürelerinin Emekliliğe Etkisi Var Mı?
Yasal düzenlemeler gereği zorunlu staj döneminde Kısa Vadeli Sigorta Kolları olarak adlandırılan İş Kazası, Meslek Hastalığı ve Hastalık Sigortası Primi ödenmektedir. Bu sigorta staj yapan öğrenciye yalnızca iş kazası ve meslek hastalığına karşı koruma sağlamaktadır. Fakat emeklilik hesaplamalarında Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortası Primini kapsayan Uzun Vadeli Sigorta Kollarıdikkate alınmaktadır. Zorunlu stajyerlerin bu sigorta kolu kapsamı dışında kalmaları nedeniyle, emeklilik hesaplanmasında primi ödenmeyen bu süreler hizmet olarak değerlendirilmemekte, sigorta başlangıç tarihi olarak kabul edilmemektedir.
Staj zorunluluğu olmayan, gönüllü stajyerlerin staj dönemleri ise, normal çalışan statüsünde değerlendirilmekte ve tüm sigorta kollarına tabi tutulmaktadır. Emeklilik hesaplanmasında bu süreler dikkate alınmakta ve sigorta başlangıç tarihi olarak kabul edilmektedir.
Özgün İçerik
