Çözülemediğinde Sinir Küpüne Çeviren Rubik Küpün Tarihi

Rubik küp, zekâ küpü ya da sabır küpü isimleri ile bilenen bu cisim Macar heykeltıraş ve mimar Erno Rubik tarafından 1974’ te icat edilmiştir.

Öğrencileri için üç boyutlu hareketi göstermenin bir yöntemini arıyormuş ve bu işe kafayı takmış. Applied Arts Budapeşte Koleji’nde iç tasarım dersi verirken küp fikri kafasında canlanıvermiş. 

Okulun atölyesinde ahşap ve lastik kullanarak ilk portatipi ortaya koymuştur. Küpün her bir parçasının küp parçalanmadan hareket edebilmesini istiyordu.

Yaptığı küp bloklarını aylarca kurcaladıktan sonra nihayet ‘’Buvös Kocka’’ adını yani sihirli küp adını verdiği küp şeklindeki cismi oluşturmayı başarmıştı

Küpü oluşturan Rubik kendi yaptığı bu bulmacayı çözebilmek için tam 1 ay uğraştığından bahsetmiştir. 

Ortaya koyduğu ürünün 1975 yılında Macar patentini alan Erno Rubik uluslararası patent için başvuruda bulunmamıştır. İlk deneme üretimi 1977’nin sonlarına doğru yapılan küp Budapeşte’de oyuncakçılara dağıtıldı.

Macaristan’da popülerliği artan küp ile Batılı bilim adamları da ilgilenmeye başlamıştır. 1979 yılında ‘’Ideal Toys’’ ile küpün uluslararası pazara çıkarılması konusunda anlaşmaya varılmıştır. Küp 1980’lerin başında Londra, New York, Nürnberg ve Paris’te oyuncak fuarlarında sergilenmeye başlanmıştır.

Rubik Küp öğrencilerin basit zihin egzersizleri yapması için tasarlanmış olsa da kısa zamanda dünyanın en çok satan oyuncağı haline gelmiştir. 

Erno Rubik yarattığı bu ürün için şunları diyor: “Bu küpün en sevdiğim özelliği basit görüntüsünün yanında karmaşık bir çözüm şeklinin olması. Küpün sadeliğini çok seviyorum çünkü çok net bir geometrik şekli var, o bir küp.”

Satışa başlamasından bu yana 350 milyondan fazla satılmasıyla dünyadaki en ünlü bulmaca oyuncağı haline gelen oyuncak sayısız sanat çalışmasına (tamamen Rubik Küp kullanılarak yapılan sanat çalışmalarından oluşan Rubik’s Cubism adında bir sanat akımı vardır) ve filme ilham olmanın yanı sıra en kısa sürede tamamlamak için yarışan insanların bulunduğu küp yarışması ismini taşıyan rekabetçi bir sporu da beraberinde getirmiştir. 

Bu durum için Rubik, TIME dergisine verdiği röportajda ise şöyle diyor.” Bu bulmacanın çözümünün insanlara zor geleceğini biliyordum ama insanların aralarında rekabet etmek isteyeceklerini de çok iyi biliyordum.”

İlk rubik küp Dünya şampiyonası 5 haziren 1982’de Budapeşte’de yapılmıştır. Ancak 2014’ten bu yana dünyada 400’den fazla yarışma yapıldı.

Hollandalı Mats Valk , Zonhoven Open 2013 yarışmasındaki 5,55 saniye ile dünya rekorunu elinde bulundurmaktaydı. 27 Nisan 2015 tarihinde 5,25 saniyede tamamlayan Amerikalı Collin Burns yeni dünya rekorunun sahibi oldu bu rekor 4,90 saniye ile Lucas Etter tarafından kırılmıştır. En yeni dünya rekorunu ise Yusheng Du 3,47 saniye ile elinde bulundurmaktadır. Ayrıca Türkiye rekoru Ahmet Güzel tarafından 5,71 saniyedir.

İlk başta yanıltıcı şekilde basit görünen küpün standart 3*3*3’lük modelinde her yüzünde 9 renkli kare yer almaktadır. Başlangıç durumunda her tarafta tekdüze bir renk bulunur. Bulmacayı çözmek için küpleri çevirmeli ve sonunda her bir tarafı esas rengine çevirmelisiniz. İşin zor kısmı, olası desenlerin sayısı: 43.252.003.274.489.856.000 farklı desen oluşabiliyor. Süper bilgisayarlar ile yapılan kapsamlı hesaplamaların sonuçlarını 2010 yılında yayımlayan araştırmacılar, küpü çözmek için küpün herhangi bir konumundan başlayarak 20 hamlenin yeterli olduğunu bulunmuştur.