William Penn, “Zaman en çok istediğimiz ama en kötü kullandığımız şeydir.” cümlesiyle asırlardır bizimle olan ve özellikle günümüzde daha da belirginleşmiş, öne çıkmış ve yaygınlaşmış problemimizin altını çiziyor aslında: zamanı yönetememek.
Yaş, mevki ya da sıfat fark etmeksizin birçok insanın mustarip olduğu bir sorun ne yazık ki zaman yönetimi. Özellikle yapılması gereken çok şey varsa bu yönetme kabiliyeti daha da azalıyor sanki.
Üniversite sınavı ufukta belirmiş, vize ve finaller ise hiç ara vermeden devam ederken sizi uzun zamandır var olan ancak pek de yaygın olmayan, fazlasıyla etkili, denenmiş ve onaylanmış bir yöntemle tanıştırayım: pomodoro tekniği.
Pomodoro adı nereden geliyor?
Yöntemin mucidi olan İtalyan asıllı Francesco Cirillo, üniversite zamanlarında mutfağındaki domates şeklindeki zamanlayıcıyı kullanarak ders çalışırmış, bu yüzden de İtalyancada domates anlamına gelen ‘pomodoro’ kelimesini tekniğinin ismi olarak kullanılıyor. Günümüzde bu teknik için onlarca uygulama var ama telefonu eline alıp da bırakamayanlar için mutfak zamanlayıcıları çok da kötü bir fikir değil sanki.
Pomodoro tekniği nasıl uygulanıyor?
Teknik, yirmi beşer dakikalık çalışma ve beşer dakikalık da dinlenme üzerine kurulu. Bu yarım saatlik süre sonunda bir pomodoro yapmış oluyorsunuz. Planlama tamamen size ait, dakikaları esnetebilirsiniz ama tekniğin çok da dışına çıkmayın. Teknik çalışma süresinin 25-40 dakika, kısa molaların da 5-10 dakika arasında olmasının daha verimli olduğunu savunuyor.
Her 25 dakikalık çalışmadan sonra beşer dakikalık aralar veriliyor ancak dördüncü pomodoro’nun sonunda mola 5 dakika değil 15-30 dakikaya çıkıyor. Çünkü dördüncü pomodoro sonunda matematiksel olarak iki saat çalışmış oluyorsunuz.
1. Adım: Bir Günlük Çalışma Planı Hazırlamak
Var olan bütün teknikler, uygulanan bütün özel stiller elinizde bir plan olmadan yeterince verimli olmaz ne yazık ki. İnternette hazırlanmış birçok örnek liste var ancak kendiniz hazırlarsanız daha net bir liste elde edersiniz.
Yapmanız gerekenler aslında çok basit; görevlerinizi liste halinde yazın ve bu maddeyi tamamlamak için yaklaşık olarak kaç pomodoro gerektiğini yanına işaretleyin, iki sütunlu bir liste sizin için yeterli olur. Ancak çok uzun sürecek görevlere az sayıda pomodoro belirlemeyin, gerçekçi olun.
Daha uzun bir süreyi kapsayan bir liste hazırlamak istiyorsanız (mesela bir haftalık listeniz) o zaman sütun sayımızı arttırmamız lazım. Listeyi istediğiniz gibi özelleştirebilirsiniz ama ‘ne kadar sürede yapılacak’, ‘kaçıncı sırada yapılmalı’ ve ‘ne kadar önemli’ gibi kriterlere başvurabilirsiniz.
Örnek bir pomodoro listesi: Pomodoro Listesi
2. Adım: Zamanlayıcınızı 25 Dakikaya Ayarlayın
Bütün tekniğin en can alıcı noktası bu 25 dakika, sizin için verimi çok yüksek geçmeli. Bu yüzden var olan bütün teknolojik aletleri sessize alın ya da uzaklaştırın, etrafta ses olmamasına dikkat edin (müzik dinlemek istiyorsanız sözsüz olanları tercih edin), masadan bir daha kalkmamak için yanınıza almanız gereken her şeyi alın. Kısacası, dikkatinizi hiçbir şeyin dağıtmayacağına emin olun.
Unutmayın ki bu teknikten gerçekten yararlanmak istiyorsanız konsantrasyonunuzu sağlamanız ve göreviniz dışındaki hiçbir şeyle ilgilenmemelisiniz.
3. Adım: Mola
Beş dakika sürecek molada kendinizi çok da dağıtmamanız önemli, yani mola dediğimiz şey sadece sizi çok kısa bir süreliğine dinlendirmek için var. Beş dakikayı olabildiğince geçmemeye çalışın çünkü geri döndüğünüzde toparlamanız pek de kolay olamayabiliyor.
4. Adım: Dördüncü Pomodoro’nun Sonu
Dördüncü pomodoro’nun sonunda 15- 30 dakika arasında değişen bir mola süreniz var ancak yine dikkatinizin fazla dağılmamasına özen göstermelisiniz. İdeal süre belirtilmese de ben üniversiteye hazırlandığım dönemlerde bu tekniği uygulamış ve ideali yirmi dakika olarak belirlemiştim.
5. Adım: Dört Pomodoro Sonrası
Eğer işleriniz bitmediyse sizi birinci adıma alalım, çünkü baştan başlamalı ve zamanınızı kaybetmemelisiniz.
Bu molalarda neler yapabilirsiniz?
Beşer dakikalık molalar için çok seçeneğiniz olmamakla birlikte masadan kalkmanızı öneririm. Kalkın, kendinize bir çay ya da kahve hazırlayın, esneme hareketleri yapın… Kısacası yaptığınız işten başka bir şey düşünün, kendinizi rahatlatın.
Otuzar dakikalık molalar için önerilense zihninizi yormayacak, sizi düşünmeye zorlamayacak işler. Mesela kitap, dergi ya da makale okumak gibi sizi düşünmeye iten şeylerden uzak durmalısınız.
Pomodoro’lardan en yüksek verimi almak için neler yapmalısınız?
En esnetilemez, en önemli hatta zorunlu olan bir kuralımızı size tekrar hatırlatayım: çalışma esnasında dikkatinizi dağıtacak bir şey olmasın.
Ayrıca 25 dakikanızın son birkaç dakikasını öğrendiklerinizi gözden geçirmeye, önemli noktalara tekrardan bakmaya harcayabilirsiniz.
Peki bu teknik uzun vadede size neler katacak?
Öncelikle listenizi hazırlarken ortalama bir pomodoro sayısı belirlenmesi gerektiğini hatırlayalım. Uzun vadede işleriniz için daha doğru sayılar ve süreler belirleyebilecek ve o göreve ne kadar zaman ayırmanız gerektiğini söyleyebileceksiniz. Yani zamanınızı yönetmeye başlayacaksınız.
Listeye eklediğiniz maddeler programınızı net bir şekilde ortaya koyacak ve gününüzü planlamış olarak işe başlayacaksınız. Ayrıca bu sayede teslim tarihi gibi önemli noktaları da kaçırmamış olacak ve ‘şimdi ne yapsam’ diye düşünmeyeceksiniz.
Bir pomodoro 25 dakikalık çalışma süresi içeriyor, bu süreyi uzatabilirsiniz ancak lütfen kısaltmayın. Onun yerine kısa sürecek iki işi birleştirin; mesela yapılacakları belirleme ve pomodoro listesini hazırlamayı bir pomodoro da halledebilirsiniz. (Pomodoro listesi hazırlamak için de pomodoro yapmak komik gelse de çok etkili)
25 dakikalık çalışma sürenizi kısaltmamanız gerektiği gibi uzatmamanız da gerekiyor, lütfen 30 dakikanın üzerine çıkmayın. Gerekirse iki pomodoro şeklinde yapıp en sonunda gözden geçirebilirsiniz.
Yazıyı Tolkien’in sözüyle kapatıp sizi doğrudan çalışma masanıza alalım.
“Tüm karar vermemiz gereken, bize verilen zaman ile ne yapacağımızdır.” J. R. R. Tolkien
Özel İçerik: Kardelen Uzunkaya
