İlkokul yıllarında ”Neden 3 demiyoruz şuna ya?” diye düşünsek de, Pi sayısı uğrunda filmler çekilip kitaplar yazılan bir irrasyonel sayıdır. Her geçen dakika bir yerlerde virgülden sonra yeni bir basamağı hesaplanıyor olsa da şu an için en son 2.7 trilyon haneli olarak hesaplanmıştır. Peki nedir bu Pi? Dünyada her 14 Mart’ı Pi Günü olarak kutlayacak kadar ne ihtişamı var?
Pi, çemberin çapına bölünmesiyle elde edilen sayıdır. Bu sayı π =3,14 ile ifade edilir. Dairenin boyutu ne olursa olsun, Pi her zaman aynı sayıdır. 18. yüzyılın ortalarından beri Pi sayısı ” π ” Yunan harfi ile temsil edilmiştir. İsmini, Yunanca περίμετρον (çevre) sözcüğünün ilk harfi olan π den alır. Sonsuza kadar giden ve kendini asla tekrar etmeyen bir sayıdır
Carl Sagan’ın ”Contact” romanının bir bölümünde “Bir dairenin çevresinin çapına olan oranı, pi sayısı. Bunu çok iyi bilirsin kuşkusuz, ve Pi’nin sonunun olmadığını da bilirsin. Evrende, ne kadar akıllı olursa olsun, pi sayısını son rakamına kadar hesaplayacak bir varlık yoktur” yazar. Ancak adeta Carl Sagan’ı haksız çıkarmak için çabalayan binlerce insan vardır. Hatta bu işi abartıp Pi’nin 1000 basamağını ezberleyenler kulübü gibi topluluklar bile kurulmuştur. Guinness Rekorlar Kitabı kayıtlarına göre; Çinli bir master öğrencisi, pi sayısının 67 bin 890’ıncı ondalık basamağını 24 saat 4 dakikada ezberleyerek rekoru elinde tutmaktadır.
12 Mart 2009’da ABD Temsilciler Meclisi, 14 Mart’ı Ulusal Pi Günü ilan etmiştir. 14 Mart dünyada ”Pi Günü” olarak kutlanmaktadır çünkü; 3. ayın 14. günü yani 3/14’e denk gelmektedir. Pi ile turtanın İngilizcesi “Pie”nin okunuşu aynı olduğu için yurt dışında Pi günü Pi temalı turtalarla kutlanır.
Sonsuza kadar gittiği ve kendini asla tekrar etmediği için, Pi sayısının herhangi bir diziliminde aklınızdan tuttuğunuz bir numarayı -doğum tarihiniz, sevgilinizle yıl dönümünüz, vizenizi kurtarabilmek için finalde almanız gereken not- bulabilirsiniz. Aradığınız sayının kaçıncı basamağa denk geleceğini bulmanız belki de yıllarınızı alacaktır. Lakin mypiday.com adresinden istediğiniz rakamı yazarak 3 saniye içinde sonuç alabilirsiniz.
Pi’nin milyonlarca basamağını hesaplayan matematikçi David Çudnovski’nin dediği gibi: “Pi’yi keşfetmek, kâinatı keşfetmek gibidir.”
Özgün İçerik: Canberk Türetken
