Öğrenci Kariyeri
Anksiyete kavramı TDK’nin sözlüğünde “Canlının içinde bulunduğu sıkıntılı duruma bağlı olarak gelişen psikonöretik bozukluk.” olarak tanımlanmaktadır. Latince de ise anksiyete kavramı “tıkanma ve boğulma” anlamına gelmektedir. Latince ve Türkçe de karşılığı bu şekilde tanımlanan bu sözcüğü ise bilim dünyasında ciddi anlamda inceleyenlerin başında Freud gelmektedir. Freud’a göre anksiyete kavramı, fiziksel ve toplumsal çevreden gelen tehlikelere karşı bireyi uyarma, gerekli uyumu sağlama ve yaşamı sürdürme işlevlerine katkıda bulunmaktadır. Freud burada bize aslında anksiyete kavramının bir uyarıcı madde olduğu vurgusunu yapmaktadır. Fakat anksiyetenin düzeyleri ve türleri bireyin yaşamını negatif yönden etkilediğinden aslında olumsuz bir durumdur.
Anksiyete kavramı özellikle ruhbiliminde araştırmacı ve akademisyenlerin, bilim insanlarının ilgisini üst düzeyde çektiğinden dolayı olayı farklı bilim insanları farklı açılardan ele almışlardır. 1995 yılında Weinberg ve Gould anksiyete kavramını “vücudun uyarılmasıyla ortaya çıkan sinir, sıkıntı ve endişe hali” olarak tanımlanmıştır. Spielberger ise onlardan on sene önce kaygıyı sürekli ve durumluluk olmak üzere iki farklı şekilde ele almıştır. Durumluk kaygıyı “otonom sinir sisteminin harekete geçmesiyle endişe hissinin otomatik olarak ortaya çıkması” olarak tanımlarken; sürekli kaygıyı ise “bireyin tehlikeli görünmeyen durumları dahi tehlikeli olarak algılaması ve bu durumlara orantısız olarak tepki vermesi” olarak tanımlamıştır.
Anksiyetenin bilişsel, fonksiyonel, davranışsal ve duygusal olmak üzere 4 belirtisi bulunmaktadır:
1-) Bilişsel Belirtiler
Algısal belirtilerin başında aklın bulanık olması gelmektedir. Anksiyete içinde olan bireyin çeşitli nedenlerle anksiyete durumuna düşmesinden dolayı aklında sürekli soru işaretleri, düşüncelerin yer alması normal bir belirtidir. Algısal olan diğer belirtiler ise nesneleri bulanık görme, aşırı uyanıklık hali, kendini aşırı gözleme ve gerçek dışı hallerdir.
2-) Duygusal Belirtiler
Duygusal belirtiler, anksiyete durumunda algısal belirtilere göre biraz daha spesifik kalmaktadır. Çünkü bireyden bireye değişebilecek durumlardır. Yani bir bireyde duygusal belirtinin biri görülürken başka bir bireyde aynı duygusal belirti görülememektedir. Bu da her bireyde aynı belirtilerin yaşandığı genellemesine ulaşamayacağımız anlamına gelmektedir.
3-) Davranışsal Belirtiler
Bireylerin anksiyete davranışı göstermesinin altında yatan belirtiler; kaçma, kaçınma, huzursuzluk, donakalma, davranışlarda inhibisyon, konuşma akışında bozukluk, yoğunlaşma bozukluklarıdır.
4-) Fizyolojik Belirtiler
Anksiyete(kaygı), bireyin bedensel bütünlüğünü tehlikeye düşürebilecek bir olgudur. Yani bireyin bedensel uzuv ve fonksiyonlarında gerilemeye sebep olabilmektedir. Doğal olarak böyle bir durum bireyin refah seviyesini ve yaşam kalitesini de etkileyecektir. Hatta ileri durumlara götürülmesi durumunda bireyin “Başarılı Yaşlanması”na engel olabilmektedir. Bu yüzden anksiyetenin fizyolojik belirtilerine de değinmekte yarar olacaktır:
Kalp-damar sistemi belirtileri: Çarpıntı, kalp hızında artma, kan basıncı değişiklikleri, bayılma hissi, bayılma, yüz kızarması, aritmidir.
Solunum sistemi belirtileri: Solunum sayısında artma, nefes darlığı, hava açlığı, kesik solumadır.
Kas-iskelet ve sinir sistemi belirtileri: Kaslarda gerginlik ve spazm, reflekslerde artma, yorgunluk hissi ve çabuk yorulma, yalancı romatizmal ağrılar, titreme, yüzde ve göz kapaklarında seyirme, uykuya dalma güçlüğü ve huzursuz uykudur.
Sindirim sistemi belirtileri: Karın ağrısı, iştahsızlık, bulantı-kusma, ishal, yutma güçlüğü, ağızda kurumadır.
Ürogenital sistem belirtileri: Sık idrara çıkma, cinsel güçsüzlük, erken boşalma, cinsel soğukluktur.
Cilt belirtileri: Yaygın terleme, soğuk ve nemli eller, kaşınma krizleri, sıcak ve soğuk basma nöbetleridir.
Özgün İçerik: Umut Solmaz
Anksiyete kavramı özellikle ruhbiliminde araştırmacı ve akademisyenlerin, bilim insanlarının ilgisini üst düzeyde çektiğinden dolayı olayı farklı bilim insanları farklı açılardan ele almışlardır. 1995 yılında Weinberg ve Gould anksiyete kavramını “vücudun uyarılmasıyla ortaya çıkan sinir, sıkıntı ve endişe hali” olarak tanımlanmıştır. Spielberger ise onlardan on sene önce kaygıyı sürekli ve durumluluk olmak üzere iki farklı şekilde ele almıştır. Durumluk kaygıyı “otonom sinir sisteminin harekete geçmesiyle endişe hissinin otomatik olarak ortaya çıkması” olarak tanımlarken; sürekli kaygıyı ise “bireyin tehlikeli görünmeyen durumları dahi tehlikeli olarak algılaması ve bu durumlara orantısız olarak tepki vermesi” olarak tanımlamıştır.
Anksiyetenin bilişsel, fonksiyonel, davranışsal ve duygusal olmak üzere 4 belirtisi bulunmaktadır:
1-) Bilişsel Belirtiler
Algısal belirtilerin başında aklın bulanık olması gelmektedir. Anksiyete içinde olan bireyin çeşitli nedenlerle anksiyete durumuna düşmesinden dolayı aklında sürekli soru işaretleri, düşüncelerin yer alması normal bir belirtidir. Algısal olan diğer belirtiler ise nesneleri bulanık görme, aşırı uyanıklık hali, kendini aşırı gözleme ve gerçek dışı hallerdir.
2-) Duygusal Belirtiler
Duygusal belirtiler, anksiyete durumunda algısal belirtilere göre biraz daha spesifik kalmaktadır. Çünkü bireyden bireye değişebilecek durumlardır. Yani bir bireyde duygusal belirtinin biri görülürken başka bir bireyde aynı duygusal belirti görülememektedir. Bu da her bireyde aynı belirtilerin yaşandığı genellemesine ulaşamayacağımız anlamına gelmektedir.
3-) Davranışsal Belirtiler
Bireylerin anksiyete davranışı göstermesinin altında yatan belirtiler; kaçma, kaçınma, huzursuzluk, donakalma, davranışlarda inhibisyon, konuşma akışında bozukluk, yoğunlaşma bozukluklarıdır.
4-) Fizyolojik Belirtiler
Anksiyete(kaygı), bireyin bedensel bütünlüğünü tehlikeye düşürebilecek bir olgudur. Yani bireyin bedensel uzuv ve fonksiyonlarında gerilemeye sebep olabilmektedir. Doğal olarak böyle bir durum bireyin refah seviyesini ve yaşam kalitesini de etkileyecektir. Hatta ileri durumlara götürülmesi durumunda bireyin “Başarılı Yaşlanması”na engel olabilmektedir. Bu yüzden anksiyetenin fizyolojik belirtilerine de değinmekte yarar olacaktır:
Kalp-damar sistemi belirtileri: Çarpıntı, kalp hızında artma, kan basıncı değişiklikleri, bayılma hissi, bayılma, yüz kızarması, aritmidir.
Solunum sistemi belirtileri: Solunum sayısında artma, nefes darlığı, hava açlığı, kesik solumadır.
Kas-iskelet ve sinir sistemi belirtileri: Kaslarda gerginlik ve spazm, reflekslerde artma, yorgunluk hissi ve çabuk yorulma, yalancı romatizmal ağrılar, titreme, yüzde ve göz kapaklarında seyirme, uykuya dalma güçlüğü ve huzursuz uykudur.
Sindirim sistemi belirtileri: Karın ağrısı, iştahsızlık, bulantı-kusma, ishal, yutma güçlüğü, ağızda kurumadır.
Ürogenital sistem belirtileri: Sık idrara çıkma, cinsel güçsüzlük, erken boşalma, cinsel soğukluktur.
Cilt belirtileri: Yaygın terleme, soğuk ve nemli eller, kaşınma krizleri, sıcak ve soğuk basma nöbetleridir.
Özgün İçerik: Umut Solmaz
Sıla Tanrıverdi
0 Yorum
Yorum Yap