Öğrenci Kariyeri
İzin kalmaz üstümde,
Sıksan durmaz avucunda,
Hem içindedir hem dışında,
Bil bakalım ne var aklımda.
Su. Hayatta kalmamız için ihtiyaç duyduğumuz en önemli ve tek kaynaktır. Hiç bitmeyecekmiş gibi kullandığımız suyun bir gün tükenme riskiyle karşı karşıyayız. Su tüketimi dünya nüfusunun iki katı hızla artmaktadır. Dünya üzerinde yaşayan her 10 insandan 7’si evinde musluğu her açtığında, suyun akacağına güveniyor, en azından şimdilik.
Güney Afrika’nın ikinci en büyük şehri ve uluslararası bir turizm merkezi olan 4 milyon nüfuslu Cape Town dünyada suyu tükenen ve süresiz olarak su kaynaklarını kapatmayı planlayan ilk şehir. Day Zero yani Sıfır Günü olarak bilinen bu durum da insanların su karnesi olacak ve suya ulaşabilmek için su istasyonlarında sıraya girmesi gerekecek.
Bu durumla yüzleşen tek şehir burası değil. Londra, Pekin, Tokyo, Melbourne, İstanbul gibi diğer mega şehirler de su kullanım biçimlerini radikal biçimde değiştirmezlerse önümüzdeki yıllarda aynı gerçekle yüzleşecekler. Hatta öngörüler, 2040 yılına gelindiğinde dünyanın büyük kısmında yıl boyunca yetecek kadar suyun bulunmayacağı biçiminde.
Kısacası küresel bir su krizi ile karşı karşıyayız ve durum giderek daha kötü bir hal almakta. Oysaki dünya mavi gezegen, % 70’i suyla kaplı ve bu suyun miktarı 1,386,000,000 kilometre küp.
Öncelikle bilmemiz gereken ilk şey, bu suyun %97 sinin tuzlu su olduğu ve %2 kadarının da kutuplardaki buzulların altında bulunduğu; yani tüm insanlık olarak yaşayabilmemiz için geriye kalan yüzde 1’lik kesime muhtacız. Bu hayati kısmın çoğu yeraltında. Buraya ulaşmak ise oldukça pahalı ve zor bir süreç. Bu durumda bizlere düşen tatlı su kaynakları, yüzeyde bulunan nehirler ve göllerden ibaret.
İnsanın temel gereksinimleri için günlük temiz su ihtiyacı 20-50 litre. Ancak bir bardak portakal suyu için harcanan su 170 litre, 1 bardak kahve için 130 litre, bir hamburger için 1650 litre, 1 koton tişört için 2500 litre..
Bir ürünün üretimi için gerekli su miktarına “sanal su” deniliyor. Bir kilo et için harcanan sanal su miktarı yaklaşık olarak bir kişinin 10 aylık su tüketimine eşit. Gelişmiş ülkelerin çocukları su oburu bu da demek oluyor ki gelişmekte olan ülke çocuklarına kıyasla 30-50 misli daha fazla su tüketiyor.
Türkiye, üç tarafı denizlerle çevrili bir ülke olmasına rağmen, SU STRESLİ ülkeler sınıfındadır.
Türkiye, aşırı sıcaklıklara sahip “yarı kurak” bir bölgede yer almaktadır. Türkiye’ye düşen ortalama yağış miktarı 643 mm ile dünya ortalamasının oldukça altındadır.
2015 yılında 1.422 metreküp olarak hesaplanan kişi başına düşen su miktarı, 2017 yılı itibariyle, 1.386 metreküp olarak hesaplanmaktadır. Avrupa'daki ve Dünyadaki diğer ülkeler incelendiğinde, Türkiye; kişi başına kullanılabilir su miktarı açısından su sıkıntısı çeken ülkelerden biri olarak göze çarpmaktadır.*
* TSKB Ekonomik Araştırmalar, Can Hakyemez Falkenmark Göstergesi Sınıfları
TÜRKİYE SU DURUMU
Türkiye’de hane halkı su tüketim oranı toplama göre gün geçtikçe artış göstermektedir. 2016 yılında; %10 olan hane halkı tüketim payının; 2023 yılında artan nüfus ile %16 seviyesine çıkması beklenmektedir.
YAŞADIĞINIZ HAVZADA SU KITLIĞI OLABİLİR!
Nehir Havzaları farklı nüfusu ve su potansiyelleri nedeniyle önemli farklılıklar göstermektedir. Bazı havzalardaki su kıtlığı tehtidinin nedeni, bölgedeki nüfustur. Ancak bilinçli su kullanımı ile bunu tersine çevirmek bizim elimizde.
KİM NE KADAR SU TÜKETİYOR?
Türkiye’nin en yüksek nüfusa sahip 20 ilini beslemek için kimi zaman farklı havzalardan kentlere su taşımak gerekebilir. İstanbul, nüfus yoğunluğuna göre Türkiye’nin en çok su tüketen ili olsa da, su tüketimi her zaman nüfusla orantılı olmak zorunda değil: Sıcaklık, kullanım alışkanlıkları, turistik faaliyetler ve kayıp/kaçak oranı da belirleyici olabiliyor.
BEKLEYEN TEHLİKE: SIFIR GÜNÜ 25 LİTRE
Güney Afrika’da yer alan Cape Town’da su kıtlığı olanca şiddetiyle devam ediyor. 2018 yılında bireysel kullanım için kişi başı yalnızca 25 litre su verilebilirdi! Türkiye’de de benzer bir kriz yaşanabilir.
HER ŞEYİN BİR “SU AYAK İZİ” VAR!
Aslında suyu doğrudan değil dolaylı olarak daha fazla tüketiyoruz. Bir malın veya hizmetin üretimi için kullanılan su kaynaklarının toplam miktarına suyun ayak izi denir. Su ayak izi, suyun tüketim göstergesidir.
Su ayak izini hesaplayarak, Türkiye’nin 2030 yılında su sorunu yaşamaması için neler yapabileceğinizi görebilirsiniz.
NELER YAPABİLİRİZ?
Evdeki tüm muslukların su kaçırmadığından emin olun. Gerekirse tamir edin. Her saniye bir damla damlayan musluk yılda 1 ton su harcar.
Evinizdeki ya da apartmanınızdaki su borularını yenileriyle değiştirin ya da tamir ettirin. Eski tip borular tonlarca su harcar.
Bir çamaşır makinesi tek bir çalıştırmada 176 litre su harcar. Makinenizi haftada bir kez bile az kursanız, yılda 9 ton suyu kurtarırsınız.
Bulaşıklarınızı sudan geçirmeden makineye koyarak ayda 57 litre su tasarruf edebilirsiniz.
4 kişilik bir ailenin günlük bulaşığını elde yıkarsanız, ortalama 103 litre su harcarsınız. Oysa bulaşık makinesi aynı bulaşığı sadece 9 litre ile yıkar. Bu da yılda ortalama 26- 40 ton suyu kurtarmanız demektir.
Her gün sebzelerimizi elde yıkamak yerine, su dolu bir kapta yıkarsanız, çok daha az su tüketirsiniz. 4 kişilik bir aile bu yöntemle yılda ortalama 18 ton su kurtarabilir.
Diş fırçalarken ya da tıraş olurken, kullanmadığımız halde açık bıraktığımız su gideri, yılda kişi başı ortalama 12 tondur. 4 kişilik bir ailede bu sayı ortalama 48 tondur.
5 dakikalık bir duş sırasında ortalama 60 litre su harcarsınız. 4 kişilik ailenin her bir ferdi duş süresini 1 dakika azaltırsa yaklaşık 18 ton su kurtarırsınız.
Tuvaleti çöp olarak kullanmayın. Dört kişilik bir ailenin her bir ferdi, günde bir kez sifonu amacı dışında çekerse yılda 16 ton su harcamış olur.
1,5 litrelik bir pet şişeyi su ile doldurarak sifonunuzun içine yerleştirin. Sadece bu basit bir önlemle bile yılda 1 ton su kurtarırsınız.
Suyu daha iyi bir şekilde püskürten, ekonomik duş başlıkları alın.
Böyle harcamaya devam edersek, Türkiye’nin suyu yakın gelecekte tükenebilir.
Bugün tasarruf yapmaya başlamazsak, yarın tasarruf yapacak suyumuz olmayabilir.
KAYNAKÇA
KAYNAKÇA
KAYNAKÇA
KAYNAKÇA
Sıksan durmaz avucunda,
Hem içindedir hem dışında,
Bil bakalım ne var aklımda.
Su. Hayatta kalmamız için ihtiyaç duyduğumuz en önemli ve tek kaynaktır. Hiç bitmeyecekmiş gibi kullandığımız suyun bir gün tükenme riskiyle karşı karşıyayız. Su tüketimi dünya nüfusunun iki katı hızla artmaktadır. Dünya üzerinde yaşayan her 10 insandan 7’si evinde musluğu her açtığında, suyun akacağına güveniyor, en azından şimdilik.
Güney Afrika’nın ikinci en büyük şehri ve uluslararası bir turizm merkezi olan 4 milyon nüfuslu Cape Town dünyada suyu tükenen ve süresiz olarak su kaynaklarını kapatmayı planlayan ilk şehir. Day Zero yani Sıfır Günü olarak bilinen bu durum da insanların su karnesi olacak ve suya ulaşabilmek için su istasyonlarında sıraya girmesi gerekecek.
Bu durumla yüzleşen tek şehir burası değil. Londra, Pekin, Tokyo, Melbourne, İstanbul gibi diğer mega şehirler de su kullanım biçimlerini radikal biçimde değiştirmezlerse önümüzdeki yıllarda aynı gerçekle yüzleşecekler. Hatta öngörüler, 2040 yılına gelindiğinde dünyanın büyük kısmında yıl boyunca yetecek kadar suyun bulunmayacağı biçiminde.
Kısacası küresel bir su krizi ile karşı karşıyayız ve durum giderek daha kötü bir hal almakta. Oysaki dünya mavi gezegen, % 70’i suyla kaplı ve bu suyun miktarı 1,386,000,000 kilometre küp.
Öncelikle bilmemiz gereken ilk şey, bu suyun %97 sinin tuzlu su olduğu ve %2 kadarının da kutuplardaki buzulların altında bulunduğu; yani tüm insanlık olarak yaşayabilmemiz için geriye kalan yüzde 1’lik kesime muhtacız. Bu hayati kısmın çoğu yeraltında. Buraya ulaşmak ise oldukça pahalı ve zor bir süreç. Bu durumda bizlere düşen tatlı su kaynakları, yüzeyde bulunan nehirler ve göllerden ibaret.
İnsanın temel gereksinimleri için günlük temiz su ihtiyacı 20-50 litre. Ancak bir bardak portakal suyu için harcanan su 170 litre, 1 bardak kahve için 130 litre, bir hamburger için 1650 litre, 1 koton tişört için 2500 litre..
Bir ürünün üretimi için gerekli su miktarına “sanal su” deniliyor. Bir kilo et için harcanan sanal su miktarı yaklaşık olarak bir kişinin 10 aylık su tüketimine eşit. Gelişmiş ülkelerin çocukları su oburu bu da demek oluyor ki gelişmekte olan ülke çocuklarına kıyasla 30-50 misli daha fazla su tüketiyor.
Türkiye, üç tarafı denizlerle çevrili bir ülke olmasına rağmen, SU STRESLİ ülkeler sınıfındadır.
Türkiye, aşırı sıcaklıklara sahip “yarı kurak” bir bölgede yer almaktadır. Türkiye’ye düşen ortalama yağış miktarı 643 mm ile dünya ortalamasının oldukça altındadır.
2015 yılında 1.422 metreküp olarak hesaplanan kişi başına düşen su miktarı, 2017 yılı itibariyle, 1.386 metreküp olarak hesaplanmaktadır. Avrupa'daki ve Dünyadaki diğer ülkeler incelendiğinde, Türkiye; kişi başına kullanılabilir su miktarı açısından su sıkıntısı çeken ülkelerden biri olarak göze çarpmaktadır.*
* TSKB Ekonomik Araştırmalar, Can Hakyemez Falkenmark Göstergesi Sınıfları
TÜRKİYE SU DURUMU
Türkiye’de hane halkı su tüketim oranı toplama göre gün geçtikçe artış göstermektedir. 2016 yılında; %10 olan hane halkı tüketim payının; 2023 yılında artan nüfus ile %16 seviyesine çıkması beklenmektedir.
YAŞADIĞINIZ HAVZADA SU KITLIĞI OLABİLİR!
Nehir Havzaları farklı nüfusu ve su potansiyelleri nedeniyle önemli farklılıklar göstermektedir. Bazı havzalardaki su kıtlığı tehtidinin nedeni, bölgedeki nüfustur. Ancak bilinçli su kullanımı ile bunu tersine çevirmek bizim elimizde.
KİM NE KADAR SU TÜKETİYOR?
Türkiye’nin en yüksek nüfusa sahip 20 ilini beslemek için kimi zaman farklı havzalardan kentlere su taşımak gerekebilir. İstanbul, nüfus yoğunluğuna göre Türkiye’nin en çok su tüketen ili olsa da, su tüketimi her zaman nüfusla orantılı olmak zorunda değil: Sıcaklık, kullanım alışkanlıkları, turistik faaliyetler ve kayıp/kaçak oranı da belirleyici olabiliyor.
BEKLEYEN TEHLİKE: SIFIR GÜNÜ 25 LİTRE
Güney Afrika’da yer alan Cape Town’da su kıtlığı olanca şiddetiyle devam ediyor. 2018 yılında bireysel kullanım için kişi başı yalnızca 25 litre su verilebilirdi! Türkiye’de de benzer bir kriz yaşanabilir.
HER ŞEYİN BİR “SU AYAK İZİ” VAR!
Aslında suyu doğrudan değil dolaylı olarak daha fazla tüketiyoruz. Bir malın veya hizmetin üretimi için kullanılan su kaynaklarının toplam miktarına suyun ayak izi denir. Su ayak izi, suyun tüketim göstergesidir.
Su ayak izini hesaplayarak, Türkiye’nin 2030 yılında su sorunu yaşamaması için neler yapabileceğinizi görebilirsiniz.
NELER YAPABİLİRİZ?
- Muslukları tamir edin.
Evdeki tüm muslukların su kaçırmadığından emin olun. Gerekirse tamir edin. Her saniye bir damla damlayan musluk yılda 1 ton su harcar.
- Su kaçaklarını engelleyin.
Evinizdeki ya da apartmanınızdaki su borularını yenileriyle değiştirin ya da tamir ettirin. Eski tip borular tonlarca su harcar.
- Çamaşır makinelerini ekonomik kullanın.
Bir çamaşır makinesi tek bir çalıştırmada 176 litre su harcar. Makinenizi haftada bir kez bile az kursanız, yılda 9 ton suyu kurtarırsınız.
- Bulaşıklarınızı sudan geçirmeyin.
Bulaşıklarınızı sudan geçirmeden makineye koyarak ayda 57 litre su tasarruf edebilirsiniz.
- Bulaşıklarınızı elde değil makinede yıkayın.
4 kişilik bir ailenin günlük bulaşığını elde yıkarsanız, ortalama 103 litre su harcarsınız. Oysa bulaşık makinesi aynı bulaşığı sadece 9 litre ile yıkar. Bu da yılda ortalama 26- 40 ton suyu kurtarmanız demektir.
- Musluğu açık bırakmayın.
Her gün sebzelerimizi elde yıkamak yerine, su dolu bir kapta yıkarsanız, çok daha az su tüketirsiniz. 4 kişilik bir aile bu yöntemle yılda ortalama 18 ton su kurtarabilir.
- Diş fırçalarken, tıraş olurken suyu kapatın.
Diş fırçalarken ya da tıraş olurken, kullanmadığımız halde açık bıraktığımız su gideri, yılda kişi başı ortalama 12 tondur. 4 kişilik bir ailede bu sayı ortalama 48 tondur.
- Daha kısa duş alın.
5 dakikalık bir duş sırasında ortalama 60 litre su harcarsınız. 4 kişilik ailenin her bir ferdi duş süresini 1 dakika azaltırsa yaklaşık 18 ton su kurtarırsınız.
- Gereksiz yere sifon çekmeyin.
Tuvaleti çöp olarak kullanmayın. Dört kişilik bir ailenin her bir ferdi, günde bir kez sifonu amacı dışında çekerse yılda 16 ton su harcamış olur.
- Sifona plastik bir şişe yerleştirin.
1,5 litrelik bir pet şişeyi su ile doldurarak sifonunuzun içine yerleştirin. Sadece bu basit bir önlemle bile yılda 1 ton su kurtarırsınız.
- Duş başlığınızı değiştirin.
Suyu daha iyi bir şekilde püskürten, ekonomik duş başlıkları alın.
Böyle harcamaya devam edersek, Türkiye’nin suyu yakın gelecekte tükenebilir.
Bugün tasarruf yapmaya başlamazsak, yarın tasarruf yapacak suyumuz olmayabilir.
KAYNAKÇA
KAYNAKÇA
KAYNAKÇA
KAYNAKÇA
Sıla Tanrıverdi
0 Yorum
Yorum Yap