Finlandiya nüfusun 5,5 milyon olduğu toplamda 550.000 öğrencinin öğrenim gördüğü yaklaşık 3.000 zorunlu eğitim kurumunun bulunduğu refah bir ülke. Kişi başına düsen gayri safi milli hasılaları bizimkinin 4 katından fazla (37.600 Euro). Avrupa’nın en temiz hava sahasına sahip. Kitap kurdu bir ülke… Bizim adını daha çok eğitim sistemiyle duyduğumuz Finlandiya’da okullar gerçekten nasıl? Bu başarının anahtarı ne? Gelin beraber bakalım.
PISA (Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı) çalışmaları, 2000 yılından beri üç yılda bir OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı) tarafından düzenlenmektedir. Bu sınav, 15 yaş öğrencilerinin matematik, fen ve okuryazarlık yetkinliklerini ölçmektedir. Finlandiya tüm PISA çalışmalarında ya en üstte ya da en üste yakın sıralarda yer almaktadır.
Fin eğitim sisteminin en güçlü yönlerinden biri ekonomik ve sosyal geçmişi ne olursa olsun herkese aynı eğitim fırsatını sunabilmesidir. Rekabet ve karşılaştırma yerine Fin okullar öğrencilerine bir birey olarak destek ve rehberlik sunar. Öğretmenler yüksek düzeyde eğitime sahiptir. Öğretmenlik çok saygı duyulan bir meslektir.
Tüm konular veya konuların çoğunluğu için öğrencilerin öğretmenleri aynıdır. Eğitimin aynı öğretmenle sürdürülmesi öğrencilere hem duygusal olarak destek olmakta hem de güven hissi vermektedir. Öğrenme performansının notla değerlendirilmesi ancak öğrenimin beşinci yılında başlar. Öğrenciler ve öğretmenler arasındaki ilişki rahat ve dostanedir ve cezalandırmak yerine yüreklendirmeyi temel alır.
PISA çalışmasının en önemli bulgularından biri tüm katılan ülkeler içinde okullar arasında en az farkın Finlandiya’da olmasıdır. “Bu sonuç, yerel okul ilkesi, yüksek düzeyde eğitim almış öğretmenlerden ve güven kültüründen kaynaklanmaktadır,” diyor Fin Ulusal Eğitim Kurulu Genel Eğitim Direktörü Jorma Kauppinen.
Yerel okul ilkesi tüm çocukların ve genç erişkinlerin ailenin sosyal statüsüne göre ayrılmaksızın, evlerine en yakın okullara gitmesi anlamına gelmektedir. Okullarda ciddi ölçüde yüksek standartların olması nedeniyle ebeveynler genellikle yerel okullardan memnundur ve yerel kapsamlı okulların yanı sıra elit özel okullar bulunmamaktadır. Ruhsata tabi olan bazı özel okullar mevcuttur ancak bu okullar da kamu kaynaklarından yararlanmakta, ulusal müfredatı takip etmekte ve bulundukları mahalleden de öğrenci kabul etme zorunluluğuna uymaktadır.
Öğretmen eğitimi hem pedagojik becerileri hem de detaylı müfredat konuları bilgisini içermektedir. Müfredat ve öğrenim amaçları ulusal düzeyde kararlaştırılmakla beraber öğretmenler sınıflarda kullanacakları yöntemleri serbestçe seçebilirler.
“Eğitsel yönetimin her düzeyinde etkileşim ve paylaşımın olacağı şekilde yetki belediyelere, okullara ve en nihayetinde öğretmenlere verilmiştir” diye açıklıyor Kauppinen. “Bu güven kültürü, bağımsız uzmanlara dönüşen öğretmenler yaratıyor.” Bir yandan kendi öğrencilerinin gereksinimlerini ve fırsatlarını çok iyi bilen öte yandan ulusal müfredatın amaçlarına sadık öğretmenler.
Genç Finler zorunlu eğitimlerini temel eğitim okullarında tamamlarlar. Zorunlu eğitim 9 senelik temel eğitim müfredatını tamamladıklarında veya en geç 16 yaşına geldiklerinde sona erer.
Temel eğitimden sonra öğrencilerin yarısı liseye yönelir. Lise eğitimi, iki ile dört yıl arasında değişmektedir ve lise bitirme sınavı (olgunluk sınavı) ile sona ermektedir.
Aynı yaş grubunun diğer yarısı mesleki eğitime yönelmektedir. Ancak buradaki temel amaç herkesin en az lise eğitimini tamamlaması; başka bir deyişle lise bitirme sınavına girmesi veya temel bir mesleki niteliğe sahip olmasıdır.
Lise eğitiminden sonra öğrenciler üniversitede veya politeknik (teknik yüksek okul) okulunda eğitime devam etmeye karar verebilirler. Seçim süreci hem lise bitirme sınavının sonuçlarını hem de lise notlarını dikkate alırken çoğu bölüm için giriş sınavı da uygulanmaktadır. Öğrenciler üç yıllık bir mesleki veya dengi dereceyi bitirirlerse de üniversite ve politeknik okuluna başvurabilirler. Böylece meslek okulundan sonra dahi yüksek eğitime devam edebilirler. Sistem, eğitimin her alanında çıkmaz sokakları engellemeyi amaçlamaktadır. Böylece her zaman yüksek eğitime devam mümkün olmaktadır.
Merkezi ve yerel idareler hem çocuklar hem de gençler için yaratıcı hobilere ve sanat etkinliklerine yönelik temel eğitimi geniş ölçüde desteklemektedir ve serbest yetişkin eğitimi ile hobilerle sosyal ilgileri esas alan dersler sunmaktadır.
Finlandiya hakkında Türkçe kaynaklardan daha fazla bilgi almak için buraya tıklayınız.
Finlandiya hakkında İngilizce kaynaklardan daha fazla bilgi almak için buraya tıklayınız.
