Günümüzde ve yüzlerce yıldır dünyada erkek egemen toplum yapıları hakim olsa da, anaerkil yapısını koruyan topluluklar hala mevcuttur. Anaerkillik dediğimiz şey ise toplumda kadının, özellikle "ana"nın baskın olma halidir. Anaerkil toplum düzeninin temelini kadının üstünlüğü fikri oluşturur; soy kadınlar tarafından belirlenir, hakimiyet kadınlarındır. Günümüzde böyle bir düzen yok denecek kadar az olsa da hala anaerkil kalabilmeyi başarabilmiş toplumlarda vardır.
Himalaya Dağları’nın eteklerinde yer alan Mosuo bölgesi anaerkil toplumlar arasında gösterilebilecek en meşhur toplumdur. Kadınlar partnerlerinin evlerini ziyaret ederek onları seçerler. Kadınlar iş konusunda kararlar alırlar, erkekler ise politikada etkindirler. Çocuklar anne yanında büyüyüp, annenin soyadını alırlar. Genel olarak geniş bir aile yapısı vardır. Bu kalabalık aile yapılarının içinde tüm kararlar kadınlar tarafından verilir.
Minanglar olarak da bilinen bu toplum Endonezya’da yer almaktadır. Bölge, anaerkil anlayışla yönetilmekte ve yönetim anneden kıza geçmektedir. Kabile hukukunun anneden kıza geçen miras düzenlemesinin yanı sıra, Minangkabau halkı, anneye ve anneliğe toplumda en fazla değer veren kabiledir. Kabilelerin reisi erkek olmasına rağmen bu seçimi kadınlar yapar ve bir erkeği liderlikten geri alabilirler. Bu kabile yapısına göre geleneksel olarak damatlar, ailelerinin kadın bireyleri tarafından gelinlere verilmektedir.
Afrika çöllerinde yaşayan anaerkil bir toplum olan Tuaregler'de çocuklar, soyadlarını annelerinden alırlar. İslam'a dayanan bir toplum yapıları olsa da dini buyrukları yerine getirmemeyi tercih etmişlerdir. Bu toplumda evlilik kadının rızasıyla gerçekleşir. Kadınlar okuma yazma gücü ile toplumda yüksek statüye sahiplerdir. Erkekler ise hayvan güderler.
Nagovisiler, Yeni Gine'nin batısındaki Güney Begonvil adasında yaşarlar. Nagovisi kadınları yönetim ve seremonilere katılmalarına rağmen, en gurur duydukları özellik, sahip oldukları toprağı işlemeleridir. Bahçe, yani tarım kültürü onlarda oldukça önemlidir. Eğer ki erkek bahçeden bir şeyi yemeyi reddederse bu boşanma anlamına gelmektedir. Bu toplumda bir çift beraber görülür, beraber uyur ve erkek kadının bahçe işlerine yardım ederse, evli sayılırlar.
Diğer toplumlardan farklı olarak bu toplumda mülkiyeti ve toplumu yöneten erkeklerdir. Ancak miras yine diğer toplumlardaki gibi anneden kızına geçer. Ve yine evliliklerde kadının hakimiyeti söz konusudur. Mirası olmayan kızlar için kız isteme ve evlilik arasında geçen süre biraz farklıdır. Garo geleneklerine göre, müstakbel damattan evlilik teklifi sırasında kaçması beklenir. Müstakbel gelinin ailesinden de damadı yakalayıp, gelinin köyüne geri getirmesi beklenir.
Kuzey Panama ve Kosta Rika bölgelerinde yaşayan Bribri topluluğu anaerkil yapıda bir topluluktur. Doğan çocuklar annenin kabilesine girmiş olur. Miras yoluyla toprakların kadınlara kaldığı bu kabilede, kutsal ayinlerde kullanılan kakao da kadınlar tarafından sağlanır. Bu, tüm kabilelerde en önemli rol olarak görülür.
Özel İçerik: Melike Gündüz
- Mosuolar
Himalaya Dağları’nın eteklerinde yer alan Mosuo bölgesi anaerkil toplumlar arasında gösterilebilecek en meşhur toplumdur. Kadınlar partnerlerinin evlerini ziyaret ederek onları seçerler. Kadınlar iş konusunda kararlar alırlar, erkekler ise politikada etkindirler. Çocuklar anne yanında büyüyüp, annenin soyadını alırlar. Genel olarak geniş bir aile yapısı vardır. Bu kalabalık aile yapılarının içinde tüm kararlar kadınlar tarafından verilir.
- Minangkabaular
Minanglar olarak da bilinen bu toplum Endonezya’da yer almaktadır. Bölge, anaerkil anlayışla yönetilmekte ve yönetim anneden kıza geçmektedir. Kabile hukukunun anneden kıza geçen miras düzenlemesinin yanı sıra, Minangkabau halkı, anneye ve anneliğe toplumda en fazla değer veren kabiledir. Kabilelerin reisi erkek olmasına rağmen bu seçimi kadınlar yapar ve bir erkeği liderlikten geri alabilirler. Bu kabile yapısına göre geleneksel olarak damatlar, ailelerinin kadın bireyleri tarafından gelinlere verilmektedir.
- Tuaregler
Afrika çöllerinde yaşayan anaerkil bir toplum olan Tuaregler'de çocuklar, soyadlarını annelerinden alırlar. İslam'a dayanan bir toplum yapıları olsa da dini buyrukları yerine getirmemeyi tercih etmişlerdir. Bu toplumda evlilik kadının rızasıyla gerçekleşir. Kadınlar okuma yazma gücü ile toplumda yüksek statüye sahiplerdir. Erkekler ise hayvan güderler.
- Nagovisiler
Nagovisiler, Yeni Gine'nin batısındaki Güney Begonvil adasında yaşarlar. Nagovisi kadınları yönetim ve seremonilere katılmalarına rağmen, en gurur duydukları özellik, sahip oldukları toprağı işlemeleridir. Bahçe, yani tarım kültürü onlarda oldukça önemlidir. Eğer ki erkek bahçeden bir şeyi yemeyi reddederse bu boşanma anlamına gelmektedir. Bu toplumda bir çift beraber görülür, beraber uyur ve erkek kadının bahçe işlerine yardım ederse, evli sayılırlar.
- Garolar
Diğer toplumlardan farklı olarak bu toplumda mülkiyeti ve toplumu yöneten erkeklerdir. Ancak miras yine diğer toplumlardaki gibi anneden kızına geçer. Ve yine evliliklerde kadının hakimiyeti söz konusudur. Mirası olmayan kızlar için kız isteme ve evlilik arasında geçen süre biraz farklıdır. Garo geleneklerine göre, müstakbel damattan evlilik teklifi sırasında kaçması beklenir. Müstakbel gelinin ailesinden de damadı yakalayıp, gelinin köyüne geri getirmesi beklenir.
- Bribriler
Kuzey Panama ve Kosta Rika bölgelerinde yaşayan Bribri topluluğu anaerkil yapıda bir topluluktur. Doğan çocuklar annenin kabilesine girmiş olur. Miras yoluyla toprakların kadınlara kaldığı bu kabilede, kutsal ayinlerde kullanılan kakao da kadınlar tarafından sağlanır. Bu, tüm kabilelerde en önemli rol olarak görülür.
Özel İçerik: Melike Gündüz
0 Yorum
Yorum Yap