Öğrenci Kariyeri
Girişimler, genellikle hayatımızı kolaylaştırmak ve ihtiyaçlarımızı hızlı bir şekilde sağlamak için varlar. 21. Yüzyıl devrinin gerektirdiği yeniliklere ayak uydurmak isteyen girişimler ise şimdiden birçok sorunla karşılaştılar. Tıpkı endüstri 4.0 kavramının en güzel örneklerinden biri olan Uber girişiminde olduğu gibi.
Endüstri devrimlerini daha iyi anlamak için öncelikle endüstri tarihinde kısa bir yolculuk yapalım. Yıllardan 1763 ve James Watt buharlı makineyi icat etti. Böylelikle ilk sanayi devrimine (1.0) büyük katkıda bulunmuş oldu. Bunun sonucunda su ve buhar gücünün etkisiyle mekanik üretim sistemleri ortaya çıktı. Daha sonra 1840’ta telgrafın, 1880’de telefonun icadı ve 1920’de gelen Taylorizm ile eskiden su ve buhar olan gücün yerini Endüstri 2.0’da elektrik gücü aldı ve iş bölümüyle birlikte seri üretime başlandı. Üçüncü sanayi devriminde, 20.yüzyılın teknolojik gelişmelerinin gerektirdiği gibi BT (Bilgi Teknolojileri) ve dijitallik önem kazandı. Bu gelişmelerden ikisi Endüstri 3.0 için çok önemliydi: İlki, 1971 yılında ilk mikro bilgisayar olan Altair 8800’ün üretilmesiydi. İkincisi ise, dünyanın teknolojik akışını değiştiren Steve Jobs’ın firması Apple’nin “Apple I” bilgisayarını çıkarmasıydı. Bu devirde üretim, mekaniklikten biraz daha çıkarak otomatikleşti. Ve şimdi ise dördüncü endüstri devrimine doğru adım adım ilerliyoruz. Nesnelerin interneti, Hizmetlerin interneti ve Siber-Fiziksel Sistemler olarak üç yapıdan oluşan 21. Yüzyıl endüstrisi yani Endüstri 4.0 ise, insan faktörünü yeri geldiği zaman ortadan kaldıracak kadar devrimsel. Endüstri 4.0’ın işletmelerdeki insan faktörünü tehdit edişi özellikle konunun uzmanları tarafından çokça tartışılan bir konu. Yapılan girişimlerden dolayı birçok insan, mesleğini kaybetme korkusu içerisinde. Bu duruma en iyi örnek olacak meslek grubu ise, taksiciler.
Teknoloji ile hayatımıza giren Uber gibi uygulamalar, taksicileri zorda bırakıyor. Henüz çok yeni olduğunu düşünsek de gelecek 10 yıl içinde bu meslek grubu da risk altında olanlardan. Uber’i Amerikan menşeli uluslararası ulaşım hattı şirketi ya da özel taksi hizmetçisi olarak tanımlayabiliriz. Taksilere göre daha lüks olan bu girişim ise, California Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği mezunu, Travis Kalanick ve Calgary Üniversitesi Elektrik Mühendisliği mezunu, Garret Camp tarafından kurulmuştur. Kuruluşu 2009 olarak kabul edilliyor fakat Uber’in faaliyetlerine başlaması 2011 yılını bulmuştur. Aradan geçen 2 yıl boyunca Kalanick ve Camp yazılım geliştirme, yatırımcı bulma gibi aşamalara odaklanmıştır. Kısa zamanda büyük beğeni toplayan Uber; 2011 yılı sonunda 44,5 milyon dolarlık sermaye elde etmeyi başarmıştır. Bu hizmet, 28 Mayıs 2015 itibarıyla dünya çapında 58 ülkede ve 300 şehirde kullanılmaya başlanmıştır. 2015 başlarında ise toplam sermayeleri 2,8 milyar dolara ulaşmıştır. Uber’in sistemi ise şu şekildedir: Sizlere öncelikle istediğiniz aracı seçme, bekleme süresini ve yolculuk ücretini görme imkanlarını sunuyor. Daha sonra konumunuzu girip aracınızı çağırıyorsunuz. Sürücünüz, dakikalar içinde bulunduğunuz konuma geliyor. Ayrıca sürücünün iletişim bilgilerini ve araçla ilgili bilgileri, Uber’in uygulamasından kolayca görebiliyorsunuz. Varış noktanıza ulaştığınızda araçtan inerken sürücünüze puan verebiliyorsunuz. Son olarak, ödeme de Uber sisteminde kayıtlı kredi kartınızdan otomatik olarak gerçekleşiyor. Google tarafından da desteklenen Uber girişimi, beklenenin aksine birçok sorunla karşılaştı. İnternette manşetlerden bir türlü düşmeyen Uber, birçok ülkede yaşadığı sorunları Türkiye’de de yaşadı. Sadece İstanbul’da hizmet veren girişim, taksicilerden çok fazla tepki aldı. İstanbul Taksiciler Esnaf Odası Başkanı Yahya Uğur şunları söyledi: "Taksiciler plaka alıp vergi ödüyor. Uygulamanın hesapları Hollanda bankalarıyla çalıştığı için hiçbir şekilde vergi ödemiyor.” Bu tepkilerden sonra Türkiye’de ceza-i işleme tabii oldu ve Türkiye’deki emniyet müdürlüklerine gönderilen talimata göre Uber resmen ‘Korsan Taksi’ olarak kabul edildi.
Yaşanan araç bağlama, ceza-i işlem gibi olumsuzlukların ardından Uber, Türkiye’de resmen yasaklanmış oldu. Öyle ki; Türkiye'de Uber ile seyahat eden yolculara da 281 TL para cezası kesildi. Ceza ise şirket tarafından karşılandı. Takvimler, 29 Mart 2017’yi gösterdiğinde Uber'in Arizona'da test ettiği Volvo üretimi sürücüsüz otomobillerden birinin kazaya karıştığı haberi geldi. Bu kazayla Uber, sürücüsüz otomobil konusunda iyi olmadığını fark edince bu alandan tamamen çekilmeye karar verdi ve üretimi durdurdu. Daha sonra, Danimarka’dan çekilme kararı aldı. Şirket için talihsiz yıl devam etti ve İtalya da yerli taksilere karşı haksız rekabetten dolayı bu girişimi yasaklayan ülkelerden biri oldu. Ve geçtiğimiz hafta paylaşılan bilgilere göre, akıllı telefonlar üzerinden ulaşım aracı çağırma hizmeti sunan Uber’in hisselerinin el değiştirmesi sonucu şirket değerinin düştüğü öğrenildi. En son yatırımını 68 milyar dolarlık değerlemeyle alan şirketin piyasa değeri hisse devri anlaşmasından sonra 48 milyar dolara geriledi. Bu da şirketin piyasa değerinin 20 milyar dolar düştüğünü gösteriyor. Fakat tüm bu olumsuz gelişmelere rağmen Avrupa Adalet Divanı, internet üzerinden taksi hizmeti veren Uber'in dijital bir servis değil "bir ulaştırma şirketi" olduğu kararına vardı. Yani Uber, Avrupa için resmi olarak bir taksi şirketi oldu.
Yukarıda bahsedilen her şeyi özetleyecek olursak Uber; tüm dünya ülkeleri için Endüstri 4.0’ın gelişinin bir çağrısıydı. Ve Uber’e karşı olumsuz bir tavır sergileyen ülkelerin, Endüstri 4.0’a hazır olmadığını bu yaşanan olaylarla da görmüş olduk. Çünkü var olan bir durumu sadece olduğu gibi koruyarak gelişmeyi bekleyemeyiz. Gelişmek için önce geliştirmeli, değişmeli ve adapte olmalıyız. Gelişmenin ilk kuralı ise yeniliklere açık olmaktır. Ünlü biyolog ve doğa tarihçisi Charles R. Darwin’in de dediği gibi: “Ne en güçlü olan tür hayatta kalır, ne de en zeki olan… Değişime en çok adapte olabilendir, hayatta kalan.”
Endüstri devrimlerini daha iyi anlamak için öncelikle endüstri tarihinde kısa bir yolculuk yapalım. Yıllardan 1763 ve James Watt buharlı makineyi icat etti. Böylelikle ilk sanayi devrimine (1.0) büyük katkıda bulunmuş oldu. Bunun sonucunda su ve buhar gücünün etkisiyle mekanik üretim sistemleri ortaya çıktı. Daha sonra 1840’ta telgrafın, 1880’de telefonun icadı ve 1920’de gelen Taylorizm ile eskiden su ve buhar olan gücün yerini Endüstri 2.0’da elektrik gücü aldı ve iş bölümüyle birlikte seri üretime başlandı. Üçüncü sanayi devriminde, 20.yüzyılın teknolojik gelişmelerinin gerektirdiği gibi BT (Bilgi Teknolojileri) ve dijitallik önem kazandı. Bu gelişmelerden ikisi Endüstri 3.0 için çok önemliydi: İlki, 1971 yılında ilk mikro bilgisayar olan Altair 8800’ün üretilmesiydi. İkincisi ise, dünyanın teknolojik akışını değiştiren Steve Jobs’ın firması Apple’nin “Apple I” bilgisayarını çıkarmasıydı. Bu devirde üretim, mekaniklikten biraz daha çıkarak otomatikleşti. Ve şimdi ise dördüncü endüstri devrimine doğru adım adım ilerliyoruz. Nesnelerin interneti, Hizmetlerin interneti ve Siber-Fiziksel Sistemler olarak üç yapıdan oluşan 21. Yüzyıl endüstrisi yani Endüstri 4.0 ise, insan faktörünü yeri geldiği zaman ortadan kaldıracak kadar devrimsel. Endüstri 4.0’ın işletmelerdeki insan faktörünü tehdit edişi özellikle konunun uzmanları tarafından çokça tartışılan bir konu. Yapılan girişimlerden dolayı birçok insan, mesleğini kaybetme korkusu içerisinde. Bu duruma en iyi örnek olacak meslek grubu ise, taksiciler.
Teknoloji ile hayatımıza giren Uber gibi uygulamalar, taksicileri zorda bırakıyor. Henüz çok yeni olduğunu düşünsek de gelecek 10 yıl içinde bu meslek grubu da risk altında olanlardan. Uber’i Amerikan menşeli uluslararası ulaşım hattı şirketi ya da özel taksi hizmetçisi olarak tanımlayabiliriz. Taksilere göre daha lüks olan bu girişim ise, California Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği mezunu, Travis Kalanick ve Calgary Üniversitesi Elektrik Mühendisliği mezunu, Garret Camp tarafından kurulmuştur. Kuruluşu 2009 olarak kabul edilliyor fakat Uber’in faaliyetlerine başlaması 2011 yılını bulmuştur. Aradan geçen 2 yıl boyunca Kalanick ve Camp yazılım geliştirme, yatırımcı bulma gibi aşamalara odaklanmıştır. Kısa zamanda büyük beğeni toplayan Uber; 2011 yılı sonunda 44,5 milyon dolarlık sermaye elde etmeyi başarmıştır. Bu hizmet, 28 Mayıs 2015 itibarıyla dünya çapında 58 ülkede ve 300 şehirde kullanılmaya başlanmıştır. 2015 başlarında ise toplam sermayeleri 2,8 milyar dolara ulaşmıştır. Uber’in sistemi ise şu şekildedir: Sizlere öncelikle istediğiniz aracı seçme, bekleme süresini ve yolculuk ücretini görme imkanlarını sunuyor. Daha sonra konumunuzu girip aracınızı çağırıyorsunuz. Sürücünüz, dakikalar içinde bulunduğunuz konuma geliyor. Ayrıca sürücünün iletişim bilgilerini ve araçla ilgili bilgileri, Uber’in uygulamasından kolayca görebiliyorsunuz. Varış noktanıza ulaştığınızda araçtan inerken sürücünüze puan verebiliyorsunuz. Son olarak, ödeme de Uber sisteminde kayıtlı kredi kartınızdan otomatik olarak gerçekleşiyor. Google tarafından da desteklenen Uber girişimi, beklenenin aksine birçok sorunla karşılaştı. İnternette manşetlerden bir türlü düşmeyen Uber, birçok ülkede yaşadığı sorunları Türkiye’de de yaşadı. Sadece İstanbul’da hizmet veren girişim, taksicilerden çok fazla tepki aldı. İstanbul Taksiciler Esnaf Odası Başkanı Yahya Uğur şunları söyledi: "Taksiciler plaka alıp vergi ödüyor. Uygulamanın hesapları Hollanda bankalarıyla çalıştığı için hiçbir şekilde vergi ödemiyor.” Bu tepkilerden sonra Türkiye’de ceza-i işleme tabii oldu ve Türkiye’deki emniyet müdürlüklerine gönderilen talimata göre Uber resmen ‘Korsan Taksi’ olarak kabul edildi.
Yaşanan araç bağlama, ceza-i işlem gibi olumsuzlukların ardından Uber, Türkiye’de resmen yasaklanmış oldu. Öyle ki; Türkiye'de Uber ile seyahat eden yolculara da 281 TL para cezası kesildi. Ceza ise şirket tarafından karşılandı. Takvimler, 29 Mart 2017’yi gösterdiğinde Uber'in Arizona'da test ettiği Volvo üretimi sürücüsüz otomobillerden birinin kazaya karıştığı haberi geldi. Bu kazayla Uber, sürücüsüz otomobil konusunda iyi olmadığını fark edince bu alandan tamamen çekilmeye karar verdi ve üretimi durdurdu. Daha sonra, Danimarka’dan çekilme kararı aldı. Şirket için talihsiz yıl devam etti ve İtalya da yerli taksilere karşı haksız rekabetten dolayı bu girişimi yasaklayan ülkelerden biri oldu. Ve geçtiğimiz hafta paylaşılan bilgilere göre, akıllı telefonlar üzerinden ulaşım aracı çağırma hizmeti sunan Uber’in hisselerinin el değiştirmesi sonucu şirket değerinin düştüğü öğrenildi. En son yatırımını 68 milyar dolarlık değerlemeyle alan şirketin piyasa değeri hisse devri anlaşmasından sonra 48 milyar dolara geriledi. Bu da şirketin piyasa değerinin 20 milyar dolar düştüğünü gösteriyor. Fakat tüm bu olumsuz gelişmelere rağmen Avrupa Adalet Divanı, internet üzerinden taksi hizmeti veren Uber'in dijital bir servis değil "bir ulaştırma şirketi" olduğu kararına vardı. Yani Uber, Avrupa için resmi olarak bir taksi şirketi oldu.
Yukarıda bahsedilen her şeyi özetleyecek olursak Uber; tüm dünya ülkeleri için Endüstri 4.0’ın gelişinin bir çağrısıydı. Ve Uber’e karşı olumsuz bir tavır sergileyen ülkelerin, Endüstri 4.0’a hazır olmadığını bu yaşanan olaylarla da görmüş olduk. Çünkü var olan bir durumu sadece olduğu gibi koruyarak gelişmeyi bekleyemeyiz. Gelişmek için önce geliştirmeli, değişmeli ve adapte olmalıyız. Gelişmenin ilk kuralı ise yeniliklere açık olmaktır. Ünlü biyolog ve doğa tarihçisi Charles R. Darwin’in de dediği gibi: “Ne en güçlü olan tür hayatta kalır, ne de en zeki olan… Değişime en çok adapte olabilendir, hayatta kalan.”
Sıla Tanrıverdi
0 Yorum
Yorum Yap