Döviz Swap İşlemi Nedir?

Para ya da döviz swapı bir kişi ya da kurumun parayı belirli bir süre için değiştirmesidir. Süre sonunda taraflar yaptıkları anlaşma dahilinde ana parayı ve faizini ödemesiyle sonuçlanır. FED (Amerika Merkez Bankası) Korona virüsü nedeniyle yaşadığımız bu kriz ortamında dünyayı ve özellikle kendisini rahatlatabilmek için 2,3 trilyon dolar destek paketini açıkladı. Bu kapsamda 9 yeni ülkenin merkez bankası ile swap hattı kuracağını duyurdu.

Swap işlemi belirli anlaşma şartlarına bağlı olarak yapılan sözleşmelerdir. Örneğin;

Türk Bankası (TRB) Amerikan Bankası (USB) ile bugün Dolar TL Kuru 1 USD = 6,90 TL iken bir yıl vadeli 100 USD tutarında döviz swapı yapıyor olsun. İlk işlemde sistem şöyle işler:

TL’nin yıllık faizi %10, USD’nin yıllık faizi %2 olsun (ABD’de faizler daha düşük olsa da karşılığında TL alacağı bir swap işleminde ABD bankası daha yüksek faiz alacaktır.) Anlatımı basitleştirmek için bu dönemde kurun hiç değişmeden 1 USD = 6,90 olarak kaldığını varsayalım. Bu durumda 1 yılın sonunda faizlerle birlikte işlem şöyle olacaktır:

Bu işlemin sonunda Türk Bankası TRB hem bir yıl boyunca Dolar ihtiyacını karşılamış hem de yıl sonunda eline geçen 759 Lira ile (eğer TL %11’den fazla değer kaybetmemişse) yeniden aynı miktarda swap yapabilecek imkâna kavuşmuş olacaktır. Amerikan Bankası USB ise 100 Doları ABD’de kredi olarak verse yıl sonunda eline faiziyle birlikte 101 Dolar geçecek iken buradan 102 Dolar alacak ve o da kârlı olacaktır. Bu tam olarak kazan kazan denilen olgudur. Türkiye gibi dövize ihtiyaç duyan bir ülkeyle iş yapan Amerikan bankası USB açısından durum birden çok aşamalı olabilir. 100 dolar karşılı aldığı parayı başka bankalar swap işleminde kullansa her bir işlem için %2 kazanır. Bu işlemi 4 kere yaptığını düşünsek yalnızca bir kere verdiği 100 USD ile 108 USD kazanır ki bunu Amerika’da kazanması çok zor. Özetle olmayan bir parayla para kazabileceğiniz bir sistem.

Swap işlemi paranın değer kaybını önlemek aynı zamanda elinizdeki paradan kazanç saplamak için yapılan bir uygulamadır. Yani TL’nin dolar karşısında değer kaybedeceğini düşünüyorsanız dolar swapı ile TL’nin değer kaybından etkilenmeyip kazanç sağlayabilirsiniz.

Son zamanlarda Türk piyasasında TL kıtlığı belirdiği için bu ilişki tersine de yaygın biçimde işlemeye başlamıştır. Yani son dönemlerde Türk bankaları Dolar verip yabancı bankalardan TL almaya da başlamışlardır. FED şu an dünya yaşanan likidite yani sıcak para eksikliğini gidermek için swap işlemi yaptığı anlaşmalı ülkelere 9 yeni ülke daha ekledi. Türkiye bu ülkeler içerisinde yer almıyor ancak FED ile swap işlemi yapabilen ülkelerden olmak için görüşme yapıldığı söyleniyor. Türkiye her ne kadar TL kıtlığı yaşayıp Döviz verip TL alsa da içinde bulunduğumuz dönemde Döviz ihtiyacımız çok fazla. İşte tamda bu nedenle FED ile anlaşmaya lehimize olacaktır. Anlaşma gerçekleşmese bile bu para dolaylı yollarla ülkemize gelecektir ancak bu durumda doların maliyeti biraz daha yüksek olacaktır.

Swap, merkez bankalarının, firmaların ve şahısların hem kazanç sağlamak hem de hedge (olası bir finansal zarar karşı korunmak) işlemlerinde kullanılan bir uygulamadır.  ülkeler krizin etkilerini azaltmak için kullanabildikleri tüm finansal araçları  kullanıyorlar. Yapılanlar ne kadar doğru olsa da finansal uygulamalar kısa ve orta dönemde başarı sağlayacaktır ancak kalıcı başarı yine üretim sistemine odaklanmak olduğunu unutmamak lazım.

 

Özgün İçerik: Bu içerik ÖğrenciKariyeri yazar ekibinden Ali Can SEMİZ tarafından oluşturulmuştur.