Öğrenci Kariyeri
Anı defterlerine ve Atatürk’ün yakın çevresinin anlattığına göre Mustafa Kemal Atatürk’ün en çok vakit geçirdiği yer kütüphanesi diyebiliriz. Küçük yaşlardan kitap okuma alışkanlığı edinen Atatürk seyahatte, deniz kenarında, sofrada, uyumadan önce ne zaman boş zamanı olursa bunu hep okuyarak geçirirdi. Özel kütüphanesinde özellikle askeri, tarihi, edebi, hukuk ve farklı alanlarda kitaplar bulundurmuştur ve 10.000 cilt üzerinde kitaba sahip olduğu söylenmektedir. Kendisi sadece iyi bir okur değildir aynı zamanda da bir yazardır. Günümüze farklı türlerden özellikle askeri alanda birçok eser bırakmıştır. Yazdığı kitapların yanı sıra şiir türüyle de ilgilenmiş ve gazeteciliğe duyduğu merak sayesinde 1 Kasım 1918 - 21 Aralık 1918 tarihleri arasında Minber adlı 51 sayı yayımladıkları bir günlük gazete de çıkarmıştır. Yine de insan kendini “Atatürk’ün en büyük eseri Türkiye Cumhuriyeti’dir.” demekten alamıyor. İşte Atatürk’ün bize kazandırdığı 14 eser ve içerikleri.
Sosyal ve Kültürel Alanda Yazılan Eserler
Medeni Bilgiler (1931)
“Vatandaş İçin Medeni Bilgiler” kitabı, Mustafa Kemal Atatürk’ün manevi kızı Afet İnan’ın adıyla yayımlanmış iki ciltlik bir yurttaşlık bilgisi kitabıdır. Cumhuriyeti emanet ettiği genç neslin yurttaşlık hak ve görevleri hakkında aydınlanıp bilinçlenmesi amacıyla ortaokul ve liselerde Yurttaşlık Bilgisi dersinde ders kitabı olarak okutulmuştur.
Buraya tıklayarak esere ulaşabilirsiniz.
Geometri (1937)
“Müsellesin, zaviyetan-ı dahiletan mecmu’ü 180 derece ve müselles-i mütesaviyü’l-adla, zaviyeleri biri birine müsavi müselles demektir.” yerine “Üçgenin iç açıları toplamı 180 derecedir ve eşkenar üçgen, açıları birbirine eşit üçgen demektir.” söylemlerini Atatürk’e borçluyuz. Mustafa Kemal Atatürk, Arapça ve Farsça terimlerle dolu ders kitaplarının öğrenmeyi güçleştirdiğini görerek dilde sadeleşme hareketini başlatmıştır. 1937 yılının Kasım ayında yeni eğitim öğretim dönemi başlarken Tükçe terimlerin bulunduğu ders kitapları okullarda yerini aldı. İşte bu kitaplardan bir tanesi Atatürk’ün isimsiz olarak yayımladığı geometri kitabıdır. 1936-1937 yılı kış aylarında Dolmabahçe Sarayı’nda kendi eliyle yazmıştır. Atatürk’ün Türkçe'ye kazandırdığı geometri terimler şunlardır: açı, açıortay, alan, artı, beşgen, boyut, bölü, çap, çarpı, çekül, çember, dış ters açı, dikey, dörtgen, düşey, düzey, eğik, eksi, eşit, eşkenar, gerekçe, iç ters açı, ikizkenar, kesit, konum, köşegen, oran, orantı, paralelkenar, taban, teğet, toplam, türev, uzam, uzay, üçgen, varsayı, yamuk, yatay, yöndeş.
Buraya tıklayarak esere ulaşabilirsiniz.
Atatürk’ün Hatıra Defteri (1972)
Mustafa Kemal, general rütbesini kazanarak Doğu cephelerine gittiği zamanlarda 1916-1918 yılları arasındaki dönemi kapsayan hatıralarını küçük bir defter şeklinde o zamanki yaveri Şükrü Tezer’e verir. Türk Tarih Kurumu daha sonraları bu hatıra defterinin varlığı öğrenerek deftere ulaşır ve “Atatürk’ün Hatıra Defteri” ilk 1972 yılında yayımlanır.
Buraya tıklayarak esere ulaşabilirsiniz.
Atatürk’ten Mektuplar (1989)
Bu eserde, 1935-1938 yılları arasında Cenevre’de üniversite eğitimini gören Afet İnan ile Mustafa Kemal Atatürk’ün birbirlerine yazdıkları mektupları ve telgrafları okuyabilirsiniz.
Arıburnu Muharebeleri Raporu
Osmanlı Harp Tarihi Şubesi’nin Mustafa Kemal’den hatıralarını yazmasını istemesi üzerine bu rapor kaleme alınmıştır. 20 Ocak 1915 tarihinde 19. Tümen Komutanlığı'na getirilmesinden, 8 Ağustos 1915 tarihinde Anafartalar Grubu Komutanlığı'na atanmasına kadar geçen süreçte bölgede yapılan savaşlardan bahsetmiştir. Arıburnu Muharebeleri, Çanakkale Zaferi’nin en önemli aşamalarından biri olarak kabul edilmektedir.
Karlsbad Hatıraları
Mustafa Kemal Atatürk, I. Dünya Savaşı sırasında geçirdiği ağır bir böbrek hastalığı nedeniyle bozulan sağlığına tekrar kavuşmak için bir süre Karlsbad’ta tedavi olmuştur. “Karlsbad Hatıraları”nı 30 Haziran-28 Temmuz tarihleri arasında bu şehirde yazmıştır. 6 defterden oluşan bu günlüğü kendi el yazısıyla Osmanlıca ve Fransızca dillerinde yazmıştır. 1931 yılında tarih bilimci Prof. Dr. Afet İnan defteri Çankaya’daki eski köşkün kütüphanesinde günlükleri bularak okur ve defterleri Atatürk’e gösterir. Gelecekte yayımlanmak üzere Atatürk hatıralar üstünde düzeltme yaparak Afet İnan’a geri verir.
Buraya tıklayarak esere ulaşabilirsiniz.
Askeri Alanda Yazılan Eserler
Takımın Muharebe Talimi (1908)
Berlin Askeri Üniversitesi’nin eski müdürlerinden General Karl Litzmann’ın “Seferber Mevcudunda Takım, Bölük ve Taburun Muharebe Talimleri” adlı eserinin ilk bölümünü o zamanlar Selanik’te 3. Ordu karargâhında görevli Kurmay Kıdemli Yüzbaşı olan Mustafa Kemal tarafından Almancadan Osmanlı Türkçesine çevrilmiştir. Kitabın içeriği, seferi olan bir takımın değişik hava ve arazi koşullarında muharebe yöntemlerini uygulaması, savunma ve taarruz konularını kapsamaktadır.
Buraya tıklayarak esere ulaşabilirsiniz.
Cumalı Ordugâhı (1909)
Cumalı Ordugâhı Makedonya’da Köprülü-İştip yolu üzerinde bulunmaktadır. 3. Süvari Tümen Komutanı Tuğgeneral Suphi Paşa’nın komutası altında kurulan bir süvari tugayına bu ordugâhta 10 gün eğitim ve tatbikat yaptırılmıştır. Bu tatbikata katılan Mustafa Kemal tuttuğu gözlem notlarıyla süvari, bölük, alay, tugay eğitimi ve tatbikatları anlattığı “Cumalı Ordugâhı” adlı eserini yazmıştır.
Buraya tıklayarak esere ulaşabilirsiniz.
Tâbiye ve Tatbikat Seyahati (1911)
Mustafa Kemal, yapılan eğitim ve tatbikatlardan sadece katılanların yararlanmasını istemediğinden dolayı tatbikat sırasında gözlem notlarını ve komutanların yaptığı yorumları yazarak daha sonra broşür halinde yayımlamıştır. “Tâbiye ve Tatbikat Seyahati” adlı eseri de bunlardan birisidir. 5. Kolordu Harekât Şube Müdürü iken yazdığı kitabında subayların arazide yetiştirilmesini amaçlayan tatbikatın önemi vurgulanmıştır. Ayrıca kitabında Selanik-Kılkış arasında muharebe birliklerinin yaptığı taarruz ve savunma uygulamalarının değerlendirmesine de yer vermiştir.
Buraya tıklayarak esere ulaşabilirsiniz.
Bölüğün Muharebe Talimi (1912)
Almanca'dan çevrilmiş bu eserde, yerleşim yerlerinde muharebe, savunma ve taarruz konularına yer verilmiştir. Sınırlayıcı durumların muharebeye etkisi, savunma mevzii seçimi ve hazırlanması, ateş sahalarının temizlenmesi, mevzi işgali gibi savunmada önemli olan konular eserde işlenmiştir. Savunmaya ağırlık verilmiş gibi gözükse de taarruzda birliğin aldığı tertip, düzen, ilerleme gibi taarruz sürecinde karşılaşılacak konuları da ele alınmıştır.
Tâbiye Meselesinin Halli ve Emirlerin Sureti Tahririne Dair Nesayih (1916)
Aslı Osmanlıca yazılan eserin adı “Taktik Meselenin Çözümü ve Emirlerin Yazılmasına İlişkin Öğütler” olarak Türkçe'ye çevrilmiştir. Atatürk, Çanakkale Muharebesi’nde kazandığı deneyimleri, taktik meselesinin çözümüne ve emirlerin yazılmasına dair önemli noktaları bu eserinde yer vermiştir. O dönemlerde 16. Kolordu Komutanı olan Atatürk, verdiği emir ile bütün subayların bu öğütleri dikkatli bir şekilde okumasını istemiştir.
Buraya tıklayarak esere ulaşabilirsiniz.
Zabit ve Kumandan ile Hasbihal (1918)
Nuri Conker (1881-1937), Mustafa Kemal Atatürk’ün mahalle, okul, meslek ve silah arkadaşıdır. Balkan Savaşları sonunda arkadaşlarına verdiği konferans notlarının bir araya getirilmesiyle “Zabit ve Kumandan” isimli eserini ortaya çıkarmıştır. Bu eserde Nuri Conker, Balkan ve Trablusgarp savaşlarında yaşanan başarısızlıklar üzerine kafa yormuş ve çözüm önerilerinde bulunmuştur. Kitabı okuyan Mustafa Kemal, esere cevap niteliği taşıyan “Zabit ve Kumandan ile Hasbihal” kitabını yazmıştır fakat Osmanlı’nın Birinci Dünya Savaşı’na girmesi nedeniyle kitabın basımını ertelemiştir. Mustafa Kemal kitabı ancak İstanbul’da bulunduğu 1918 yılının sonunda yayımlar ve kitabın basımından 6 ay sonra Anadolu’ya geçerek İstanbul ile ilişiğini keser. Kitabın içeriğinde komuta kademelerinin ordu üzerindeki etkisinden ve askerlerde bulunması gereken bireysel niteliklerden bahsedilmektedir.
Buraya tıklayarak esere ulaşabilirsiniz.
Siyasi Alanda Yazılan Eserler
Nutuk (1927)
Mustafa Kemal Atatürk’ün 15-20 Ekim 1927 tarihleri arasında Cumhuriyet Halk Fırkası’nın II. kurultayında aralıklarla tam 36 saat 31 dakika okuduğu uzun söylevidir. Nutuk, ülkenin 19 Mayıs 1919’da içinde bulunduğu genel durumun anlatıldığı kısım ile başlayıp sırasıyla Kurtuluş Savaşı öncesinde ve sonrasında yaşanan gelişmeleri, Cumhuriyet’in ilanı, yapılan inkılaplar anlatılır ve en son “Türk Gençliğine Hitabe” ile yapıt sona erer. Milli varlığımız için bu kadar önemli olan olay dizisini merkezde yer almış bir kişinin dilinden dinlemek, eseri değerli bir kaynak haline getirmektedir.
Buraya tıklayarak esere ulaşabilirsiniz.
Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri
Kurtuluş Savaşı öncesi ve sonrası gelişen olaylar üzerine Mustafa Kemal Atatürk’ün yapmış olduğu konuşmalar bir araya getirilerek bu eser ortaya çıkarılmıştır.
Buraya tıklayarak esere ulaşabilirsiniz.
Özel İçerik: Melis Kasap
Sıla Tanrıverdi
0 Yorum
Yorum Yap