Öğrenci Kariyeri
Yüzyıllardır gizemini koruyan uzay, hepimizin merak konusu olmuştur. Kuyruklu yıldızlar, gezegenler, galaksiler birçok filmin, kitabın da içeriğini süsler. Yakın zamanda teknoloji çağında yaşayışımızın getirdiği bir güzelliği de yaşıyor olacağız. Belki de yıllar sonra, kara delikleri görüntülemek adına atılan adımların sahibi olarak anılacağız.
Kara delik, ışığın dahi yol alıp içinden geçemeyeceği kadar yüksek yer çekimine sahip bir noktadır. Dolayısıyla kara delik içindeki madde, bu alanda sıkışıp kalır. Örneğin; bu olay bir yıldız ölürken gerçekleşebilmektedir. Işığı sızdırmadığı için, insanlar kara delikleri göremezler. Özel aletlerle çalışan uzay teleskopları, kara deliklerin bulunmasına yardımcı olmaktadır. Bu özel teleskoplar, kara deliklere çok yakın olan yıldızların, diğer yıldızlara nazaran daha farklı davranışlar sergilediğini göstermiştir.
Event Horizons Telescope (EHT) ekibi, kendi teleskop ağları üzerinden topladıkları verileri kullanarak, 2018’de bir kara deliğin ilk görüntüsünü oluşturmayı hedefliyorlar. Astrofizikçiler önümüzdeki 12 ay içerisinde “evren” anlayışımızı değiştirecek kadar geniş bir etki alanı olan, elde edilememiş görüntüler üreteceklerine inanıyorlar. Daha önce Einstein, görelilik kuramında kara deliklerin var olduğunu ön görmekteydi ama varlıklarına yeterince ikna olmamıştı. O zamandan beri kimse bu deliklerin varlığını kanıtlayan bir veri üretememişti. Ancak Event Horizon Telescope ekibi ise tam da bu görüntülerin peşinde.
Aslında EHT, global ölçüde bir teleskop ağı oluşturacak kadar fazla teleskoba sahip değil. Ancak uyum içinde çalışan bu cihazlar, bir kara delik görüntüsü yakalayabilmek için gerekli tüm bileşenleri sağlamaktadırlar.
EHT yöneticisi Sheperd Doeleman, Futurism sayfasına “İlk önce New York’ta oturup, Los Angeles’daki bir golf çukurundaki topları sayabilecek, ultra yüksek bir büyütmeye ihtiyacınız var. Ardından Samanyolu’ndaki gazı ve karadeliğin civarındaki sıcak gazı görebilmenin bir yolunu bulmalısınız.” diye belirtmiştir. Bunun için ise, yaklaşık Dünya büyüklüğünde bir teleskop gerekmektedir.
Doeleman ve ekibi, dünya üzerinde dağınık bireysel radyo şebekeleri kurarak bir ağ oluşturmuş ve böylece dünya boyutunda sanal bir teleskop üretmişler. Elde edilen veriler senkronize etmiş ve bu şekilde uzaydaki aynı noktayı aynı anda gözlemlemişlerdir. Bulguları sabit bir diske kaydetmişlerdir. Bu sanal teleskobu kullanarak, elde edilen verileri bir sonraki tarihin verileriyle birleştirip aşağı yukarı bir kara deliğin görüntüsünü üretmiş oldular.
Nisan 2017'de EHT ekibi teleskoplarını ilk kez teste koydu. Beş gece boyunca, dünyadaki sekiz radyo şebekesi, Samanyolu merkezinde veriler kaydetti. Araştırmacılar burada süper öldürücü bir kara deliğin bulunduğuna inanıyorlar. İşte Nisan 2017'de elde edilen verilerden oluşturulan görüntü:
Güney Kutup noktasındaki teleskoptan gelen veriler, bölgedeki kargo uçuşlarının eksikliği nedeniyle Aralık ortasına kadar MIT Haystack Gözlemevine ulaşmamıştı. Ancak şu an ekip sekiz radyo şebekesindeki tüm verilere sahip ve kara deliğin ilk görüntüsünün üretilmesi umuduyla analizlerine başlayabiliyor.
Karadeliğin görüntüsünü yakalamak onların yalnızca var olduğunu kanıtlamayacak, aynı zamanda evrene yeni bilgiler de sunacaktır. Doeleman, aynı röportajında, “Karadeliklerin evrene etkisi çok büyük. Gelecekte, araştırmacılar zamanla tek bir kara deliğin görüntülerini alabilirler. Bu, Einstein'ın genel görelilik kuramının karadelikler konusunda gerçek olup olmadığını belirlenmesine, ayrıca kara deliklerin nasıl büyüdüğünü ve emilimini incelemesine olanak tanıyacak. Elbette, göreceğimiz şey konusunda bir garantimiz yok. EHT şimdi çalışıyor, dolayısıyla önümüzdeki birkaç yıl içinde kara deliğin gerçekte nasıl göründüğünü görmek için bir görüntü üretmeye çalışacağız.” demiştir.
EHT, halen Nisan 2017’de alınan veriler üzerinden ilerliyor. Doeleman ise bu verileri kontrol edebilecek yeni veriler almayı umut ediyor. Ekip, daha önce hiç görülmemiş bir imaj üretme ihtimalinden heyecan duysa da aynı zamanda dikkatli çalışıldığından emin olmak istiyor. Bu yüzden de sonuçların ne zaman çıkacağına dair herhangi bir tarih belirtmiyorlar.
Yine de bir kara deliğin görüntüsünü yakalamaya her zamankinden daha da yakın durumdayız. 2018’in daha ilk günlerinden böyle haberler almak oldukça heyecan verici! Haberle ilgili videoları takip etmek isterseniz işte size iki öneri:
https://www.youtube.com/watch?time_continue=56&v=FzVz0p4nlWU
https://www.youtube.com/watch?time_continue=16&v=Fu5AKctCVZo
Kaynak
Kara delik, ışığın dahi yol alıp içinden geçemeyeceği kadar yüksek yer çekimine sahip bir noktadır. Dolayısıyla kara delik içindeki madde, bu alanda sıkışıp kalır. Örneğin; bu olay bir yıldız ölürken gerçekleşebilmektedir. Işığı sızdırmadığı için, insanlar kara delikleri göremezler. Özel aletlerle çalışan uzay teleskopları, kara deliklerin bulunmasına yardımcı olmaktadır. Bu özel teleskoplar, kara deliklere çok yakın olan yıldızların, diğer yıldızlara nazaran daha farklı davranışlar sergilediğini göstermiştir.
Event Horizons Telescope (EHT) ekibi, kendi teleskop ağları üzerinden topladıkları verileri kullanarak, 2018’de bir kara deliğin ilk görüntüsünü oluşturmayı hedefliyorlar. Astrofizikçiler önümüzdeki 12 ay içerisinde “evren” anlayışımızı değiştirecek kadar geniş bir etki alanı olan, elde edilememiş görüntüler üreteceklerine inanıyorlar. Daha önce Einstein, görelilik kuramında kara deliklerin var olduğunu ön görmekteydi ama varlıklarına yeterince ikna olmamıştı. O zamandan beri kimse bu deliklerin varlığını kanıtlayan bir veri üretememişti. Ancak Event Horizon Telescope ekibi ise tam da bu görüntülerin peşinde.
Aslında EHT, global ölçüde bir teleskop ağı oluşturacak kadar fazla teleskoba sahip değil. Ancak uyum içinde çalışan bu cihazlar, bir kara delik görüntüsü yakalayabilmek için gerekli tüm bileşenleri sağlamaktadırlar.
EHT yöneticisi Sheperd Doeleman, Futurism sayfasına “İlk önce New York’ta oturup, Los Angeles’daki bir golf çukurundaki topları sayabilecek, ultra yüksek bir büyütmeye ihtiyacınız var. Ardından Samanyolu’ndaki gazı ve karadeliğin civarındaki sıcak gazı görebilmenin bir yolunu bulmalısınız.” diye belirtmiştir. Bunun için ise, yaklaşık Dünya büyüklüğünde bir teleskop gerekmektedir.
Doeleman ve ekibi, dünya üzerinde dağınık bireysel radyo şebekeleri kurarak bir ağ oluşturmuş ve böylece dünya boyutunda sanal bir teleskop üretmişler. Elde edilen veriler senkronize etmiş ve bu şekilde uzaydaki aynı noktayı aynı anda gözlemlemişlerdir. Bulguları sabit bir diske kaydetmişlerdir. Bu sanal teleskobu kullanarak, elde edilen verileri bir sonraki tarihin verileriyle birleştirip aşağı yukarı bir kara deliğin görüntüsünü üretmiş oldular.
Nisan 2017'de EHT ekibi teleskoplarını ilk kez teste koydu. Beş gece boyunca, dünyadaki sekiz radyo şebekesi, Samanyolu merkezinde veriler kaydetti. Araştırmacılar burada süper öldürücü bir kara deliğin bulunduğuna inanıyorlar. İşte Nisan 2017'de elde edilen verilerden oluşturulan görüntü:
Güney Kutup noktasındaki teleskoptan gelen veriler, bölgedeki kargo uçuşlarının eksikliği nedeniyle Aralık ortasına kadar MIT Haystack Gözlemevine ulaşmamıştı. Ancak şu an ekip sekiz radyo şebekesindeki tüm verilere sahip ve kara deliğin ilk görüntüsünün üretilmesi umuduyla analizlerine başlayabiliyor.
Karadeliğin görüntüsünü yakalamak onların yalnızca var olduğunu kanıtlamayacak, aynı zamanda evrene yeni bilgiler de sunacaktır. Doeleman, aynı röportajında, “Karadeliklerin evrene etkisi çok büyük. Gelecekte, araştırmacılar zamanla tek bir kara deliğin görüntülerini alabilirler. Bu, Einstein'ın genel görelilik kuramının karadelikler konusunda gerçek olup olmadığını belirlenmesine, ayrıca kara deliklerin nasıl büyüdüğünü ve emilimini incelemesine olanak tanıyacak. Elbette, göreceğimiz şey konusunda bir garantimiz yok. EHT şimdi çalışıyor, dolayısıyla önümüzdeki birkaç yıl içinde kara deliğin gerçekte nasıl göründüğünü görmek için bir görüntü üretmeye çalışacağız.” demiştir.
EHT, halen Nisan 2017’de alınan veriler üzerinden ilerliyor. Doeleman ise bu verileri kontrol edebilecek yeni veriler almayı umut ediyor. Ekip, daha önce hiç görülmemiş bir imaj üretme ihtimalinden heyecan duysa da aynı zamanda dikkatli çalışıldığından emin olmak istiyor. Bu yüzden de sonuçların ne zaman çıkacağına dair herhangi bir tarih belirtmiyorlar.
Yine de bir kara deliğin görüntüsünü yakalamaya her zamankinden daha da yakın durumdayız. 2018’in daha ilk günlerinden böyle haberler almak oldukça heyecan verici! Haberle ilgili videoları takip etmek isterseniz işte size iki öneri:
https://www.youtube.com/watch?time_continue=56&v=FzVz0p4nlWU
https://www.youtube.com/watch?time_continue=16&v=Fu5AKctCVZo
Kaynak
Sıla Tanrıverdi
0 Yorum
Yorum Yap