Kafein hayatımızın önemli bir parçası. Çay, kahve gibi kafein içeren içecekleri gerek sabah erken kalktığımızda daha hızlı uyanabilmek gerek daha geç saatlere kadar çalışabilmek gerekse de keyif aldığımız için içsek de bu tarz içecekleri sıklıkla tükettiğimiz bir gerçek. Uluslararası Kahve Organizasyonu’nun (International Coffee Organization) verilerine göre Türkiye kişi başına düşen çay tüketiminin en çok olduğu ülke. Yine bu verilere göre Türkiye’de bir kişi yıllık olarak 920 gram kahve tüketiyor. Peki, bu kafein tüketimi sizi nasıl etkiliyor?
Türlerine göre değişebilmekle birlikte, kahve çayın neredeyse 4 katı kafein bulunduruyor. Bu yüzden bir fincan kahve içtiğinizde, bir fincan çay içtiğiniz zamana göre kafeinin etkisini daha fazla hissedebilirsiniz.
Daha kahvenizin ilk yudumunu aldığınızda duyularınız daha kafein sisteminize girmeden kafeine tepki verir. 10 dakika sonra, kafein kan dolaşımınıza girdiğinde kalbiniz hızlanır ve kan basıncınız artar. 20 dakika sonra, kafein yorgunluk hissetmenize neden olan reseptörlerinizi bloke eder; bu sayede de daha enerjik ve atik olursunuz. Yarım saat sonra daha fazla adrenalin üretmeye başlarsınız ve görüşünüz netleşir. 40 dakika sonra, serotonin seviyenizin yükselmesiyle kendiniz daha iyi hissetmeye başlarsınız. 4 saat sonra, vücudunuz yağları parçalamaya başlar ve sindirim hızınız artar. 12 saat sonra, kafein vücudunuzu terk eder ve etkileri de bununla birlikte sona erer.
Kısa süreli etkileri dışında yapılan çalışmalar, kafeinin bazı sağlık sorunlarına olumlu etkide bulunabileceğini gösteriyor. Yapılan bir çalışmaya göre katılımcıların intihar riskinin %45 azalması ile kafeinin kişinin ruh hali üzerinde yaptığı olumlu etki arasında bir bağlantı bulundu. Yine kafein tüketiminin, ağız ve gırtlak kanseri riskini düşürdüğü iddia edildi. Kafeinin kalp damar sağlığına olumlu etkisi bulunabilmesi ile birlikte, fazla tüketildiğinde tam tersi bir etki yarattığı da araştırmaların ulaştıkları sonuçların arasında yerini alıyor.
Fakat kafeinin olumlu etkilerinin yanında olumsuz etkileri de bulunmaktadır. Kafein kemiklerdeki kalsiyum emilimini önlediği için, yaşlılık döneminde kemiklerin daha kırılgan olmasına sebep olabiliyor. Çok fazla kafein tüketimi mide bulantısı, baş ağrısı, migren ve çabuk öfkelenmeyle sonuçlanabiliyor. Araştırmalara göre kafein tüketimi, kan basıncını yükselttiği için kalp krizi riskini de arttırabiliyor.
Her şeyde olduğu gibi kafeinin de aşırı tüketimi yararlı yönlerini zararlıya çevirebiliyor. Bu sebeple, hem tüketirken dikkatli olmak hem de yan etkiler hissedildiğinde doktora başvurmak daha sağlıklı olacaktır.
Özgün İçerik: Begümhan ŞİMŞİR
