Öğrenci Kariyeri
Her gün elimizin altında bir tane klavye ve dur durak bilmeden yazıyoruz. Bilgisayar olsun cep telefonu olsun sürekli birilerine bir şeyler yazıyoruz. Bildiğiniz üzere klavyeler sol üstte bulunan harflere göre Q ya da F olarak adlandırılıyorlar. Peki neden F ya da neden Q? Alfabenin ilk harfi A, klavyede neden Q ya da F? Neye göre yerleştirildi bunlar? Bu soruların cevaplarını bulmak için aslında biraz ilkel düşünmek gerekiyor. Daktilonun kullanıldığı zamanlara gideceğiz.
Günümüzde kullandığımız modern daktiloların atası Christopher Sholes isimli bir mucit. İlk daktilo modelini 1868 yılında yapıyor. Fakat bu model günümüzdeki daktilolardan çok daha farklı. Harfler alfabetik olarak rakamlar ve nokta ile birlikte toplamda iki satırdan oluşuyor. Ve sadece büyük harfle yazmak mümkün. Fakat başka bir sorun daha var!
Üzerinde harflerin bulunduğu çubuklar kağıda çarptıktan sonra geri yerlerine yavaş dönüyorlar. Bu yavaş dönme sırasında çubuklar sürekli sıkışıyor ve haliyle hızlı yazmak mümkün olmuyor. Shole, bu sorunu çubukların hızla geri yerlerine dönmesini sağlayacak bir yay kullanarak çözebilirdi. Ama öyle yapmayıp sıklıkla kullandığı harfleri klavyenin üzerinde değiştirdi. Sürekli kullandığı harfleri birbirlerine en uzak olacak şekillerde yeni bir yerleşim düzenine oturttu. Bu hem sıkışma problemine engel oluyordu hem de günümüzde kullandığımız 3 satırlı klavyelerin yerleşim biçimlerine örnek oluyordu.
Yani ''QWERTY'' diziliş düzeni, daktilo üzerinde en az sıkışma problemi gösteren diziliş oluyor o dönem için. Zaman içerisinde herhangi bir sorun yaşamayan ve QWERTY diziliminden daha hızlı yazmayı veya daha iyi performans gösteren dizilimler ortaya çıksa da bu dizilimin yaygınlığı ve daktiloların değiştirilme maliyeti sebebiyle bu alternatifler rağbet görmüyorlar. Bilgisayar çağına girildiğinde ise yaygın olarak bu dizilim kullanıldığından aynı şekilde kullanılmaya devam ediliyor.
Peki ya F klavye?
F klavye düzeni için 1946 yılında çalışmalara başlanılıyor. Çalışmalar 20 Ekim 1955'te son buluyor ve F klavye düzeni hayatımıza giriyor. F klavye fikri ilk defa İhsan Yener'den çıkıyor. Tek amacı klavyede Türkçe yazmada kolaylık sağlamak!
İhsan Yener anlatıyor: ''1946'dan itibaren Türkçe'nin yapısına uygun, standart bir klavye oluşturulması için resmi makamlara dilekçe verdim. ''Bilimsel bir klavye yapın, sizin yaptığınızı kabul edelim'' dediler. Bunun üzerine yabancı uzmanların da bulunduğu bir komisyon kuruldu. Türkçe'de kullanılmakta olan tüm kelimelerin istatistiğini Türk Dil Kurumu’nun kılavuzundan yararlanarak çıkardık. 29,934 kelime içinde hangi harften kaçar adet bulunduğunu tespit ettikten sonra, parmakların fiziksel güçleri ve hareket özelliklerini de esas alarak harfleri düzenledik. Ellerin kullanım yüzdesini de hesaba katarak yaptığımız klavyede sol elde yaklaşık yüzde 49, sağ elde yüzde 51 oranında kullanılacak şekilde harfleri yerleştirdik. Türkçe’nin fonetik özelliğine uygunluk açısından sesli harfleri sol elde topladık. Gümrük kanunlarına da ''bundan sonraki ithalat standart Türk klavyesine uygun olacak'' diye bir madde kondu. 1974 yılında tüm daktilolar F klavyeydi.''
''Türkiye’de o zamanlarda 40 bin kadar yazı makinesi vardı. 40 bin yazı makinesini bırakalım dedik. Biz, geleceği kurtaralım dedik, tıpkı Atatürk’ün yaptığı gibi.''
''Türkçe’ye en uygun klavye olan F klavye (pek çoğunun dediği gibi Ef klavye değil, harflerin Türkçe okunuş biçimine göre Fe klavye) uzun çalışmalardan sonra daktilolarda en kolay, en hızlı ve hatasız yazmak amacıyla üretilmişti. Türkçe’de çok sık kullanılan seslerin karşılığı olan harflerin F klavyede kolay ulaşılabilecek yerlere yerleştirildiğini, Türkçe’deki harflerin kullanılma oranları, ünlü-ünsüz ses ilişkileri, hece ve söz yapısı, parmakların kuvvet, yetenek ve işleklikleri göz önünde bulundurularak üretilen F klavye, bu özellikleri bakımından Türkçe’ye uyduruk Q klavyeden çok daha uygundur.''
İhsan Sıtkı Yener, 2 Eylül 2016 yılında 91 yaşında aramızdan ayrıldı. Arkasında ''on parmak için ideal Türkçe klavye'' ve üstün başarıları kaldı.
Günümüzde kullandığımız modern daktiloların atası Christopher Sholes isimli bir mucit. İlk daktilo modelini 1868 yılında yapıyor. Fakat bu model günümüzdeki daktilolardan çok daha farklı. Harfler alfabetik olarak rakamlar ve nokta ile birlikte toplamda iki satırdan oluşuyor. Ve sadece büyük harfle yazmak mümkün. Fakat başka bir sorun daha var!
Üzerinde harflerin bulunduğu çubuklar kağıda çarptıktan sonra geri yerlerine yavaş dönüyorlar. Bu yavaş dönme sırasında çubuklar sürekli sıkışıyor ve haliyle hızlı yazmak mümkün olmuyor. Shole, bu sorunu çubukların hızla geri yerlerine dönmesini sağlayacak bir yay kullanarak çözebilirdi. Ama öyle yapmayıp sıklıkla kullandığı harfleri klavyenin üzerinde değiştirdi. Sürekli kullandığı harfleri birbirlerine en uzak olacak şekillerde yeni bir yerleşim düzenine oturttu. Bu hem sıkışma problemine engel oluyordu hem de günümüzde kullandığımız 3 satırlı klavyelerin yerleşim biçimlerine örnek oluyordu.
Yani ''QWERTY'' diziliş düzeni, daktilo üzerinde en az sıkışma problemi gösteren diziliş oluyor o dönem için. Zaman içerisinde herhangi bir sorun yaşamayan ve QWERTY diziliminden daha hızlı yazmayı veya daha iyi performans gösteren dizilimler ortaya çıksa da bu dizilimin yaygınlığı ve daktiloların değiştirilme maliyeti sebebiyle bu alternatifler rağbet görmüyorlar. Bilgisayar çağına girildiğinde ise yaygın olarak bu dizilim kullanıldığından aynı şekilde kullanılmaya devam ediliyor.
Peki ya F klavye?
F klavye düzeni için 1946 yılında çalışmalara başlanılıyor. Çalışmalar 20 Ekim 1955'te son buluyor ve F klavye düzeni hayatımıza giriyor. F klavye fikri ilk defa İhsan Yener'den çıkıyor. Tek amacı klavyede Türkçe yazmada kolaylık sağlamak!
İhsan Yener anlatıyor: ''1946'dan itibaren Türkçe'nin yapısına uygun, standart bir klavye oluşturulması için resmi makamlara dilekçe verdim. ''Bilimsel bir klavye yapın, sizin yaptığınızı kabul edelim'' dediler. Bunun üzerine yabancı uzmanların da bulunduğu bir komisyon kuruldu. Türkçe'de kullanılmakta olan tüm kelimelerin istatistiğini Türk Dil Kurumu’nun kılavuzundan yararlanarak çıkardık. 29,934 kelime içinde hangi harften kaçar adet bulunduğunu tespit ettikten sonra, parmakların fiziksel güçleri ve hareket özelliklerini de esas alarak harfleri düzenledik. Ellerin kullanım yüzdesini de hesaba katarak yaptığımız klavyede sol elde yaklaşık yüzde 49, sağ elde yüzde 51 oranında kullanılacak şekilde harfleri yerleştirdik. Türkçe’nin fonetik özelliğine uygunluk açısından sesli harfleri sol elde topladık. Gümrük kanunlarına da ''bundan sonraki ithalat standart Türk klavyesine uygun olacak'' diye bir madde kondu. 1974 yılında tüm daktilolar F klavyeydi.''
''Türkiye’de o zamanlarda 40 bin kadar yazı makinesi vardı. 40 bin yazı makinesini bırakalım dedik. Biz, geleceği kurtaralım dedik, tıpkı Atatürk’ün yaptığı gibi.''
''Türkçe’ye en uygun klavye olan F klavye (pek çoğunun dediği gibi Ef klavye değil, harflerin Türkçe okunuş biçimine göre Fe klavye) uzun çalışmalardan sonra daktilolarda en kolay, en hızlı ve hatasız yazmak amacıyla üretilmişti. Türkçe’de çok sık kullanılan seslerin karşılığı olan harflerin F klavyede kolay ulaşılabilecek yerlere yerleştirildiğini, Türkçe’deki harflerin kullanılma oranları, ünlü-ünsüz ses ilişkileri, hece ve söz yapısı, parmakların kuvvet, yetenek ve işleklikleri göz önünde bulundurularak üretilen F klavye, bu özellikleri bakımından Türkçe’ye uyduruk Q klavyeden çok daha uygundur.''
İhsan Sıtkı Yener, 2 Eylül 2016 yılında 91 yaşında aramızdan ayrıldı. Arkasında ''on parmak için ideal Türkçe klavye'' ve üstün başarıları kaldı.
Sıla Tanrıverdi
0 Yorum
Yorum Yap