İlk Türk Kadın Mühendisimiz

Sabiha Rıfat Gürayman, günümüzde İstanbul Teknik Üniversitesi olarak bildiğimiz, onun zamanındaysa adı henüz Yüksek Mühendislik Mektebi olan eğitim kurumuna katılıp mühendis olan ilk Türk kadındır.

1919 yılında Manastırda doğar. Kendisi bir subay kızıdır. Çocukluk döneminde Kurtuluş Savaşı'nın zorlu günlerine şahit olmuştur.İlk öğrenimini Beşiktaş Esma Sultan ilkokulu'nda tamamlar. 1925 yılında Nişantaşı Kız Ortaokulu'nu bitirir. 1927 yılına kadar İstanbul Kız Lisesi'nde okur. Bu dönemde kadınlar yeni yeni iş hayatına katılmaktadırlar ve Atatürk kadınların da mühendisliğe alınmasını ister.
Sabiha Hanım bu istek doğrultusunda o yıl ilk defa kız öğrenci alacak olan Yüksek Mühendislik Mektebi'ne öğretmenlerinin de tavsiyesiyle başvurur.Döneminde alışılmadık bir durum olduğu için olumsuz yorumlar alır ancak aldırış etmeden ideali doğrultusunda hareket etmeye devam eder.
Son anda kaydını yaptırmış olduğu sınavda başarılı olarak mektebe kaydını yaptırma hakkı kazanır.
Hocaları ve diğer öğrenci arkadaşları mühendisliğin erkeklere göre olduğunu savunsalar da bir süre sonra Sabiha Hanımı ve diğer mühendis adayı Melek Erbul'u kabullenirler.
Zamanla bu iki mühendis hanımımız erkeklerle beraber spor yapmaya ve aynı takımlarda yer almaya başlarlar. Sabiha hanım kendini bu dalda da gösterir ve henüz 18 yaşındayken Fenerbahçe Voleybol Takımı'na katılır. Bu sayede ilk bayan mühendisliğiyle beraber ilk bayan voleybolcumuz da olmayı başarır.
1929 yılında bir ilke imza atarak erkek voleybol takımıyla beraber takımın kaptanı olarak girdiği maçta takımına İstanbul şampiyonluğunu kazandırır.
1933 yılında arkadaşı Melek'le beraber mezun olurlar ve Melek'in "şimdi ne yapacağız?" sorusuna karşın "diğerleri ne yapıyorsa biz de onu yapacağız" cevabını vererek kararlı tavrıyla iş hayatına atılır.



Sabiha o yıl Ankara Bayındırlık Başmühendisliği'ne atanır. Kısa zamanda arkadaşları onun varlığına alışır ve iş yerinin sevilen "mühendis hanımı" olur.
1935'te Yüksek Mühendislik Mektebi, alanlarında başarılı mühendisleri şehir dışına göndermeye başlar. İki köprü ihale edilir. Bunların biri Ankara'da inşa edilecektir. Çevresindekiler her ne kadar "dağ başındaki şantiyede kadın mühendis olmaz" diye diretseler de Sabiha Hanım kendini yine kabul etmeyi başarır. İlk günden zorlu şartlara uyum sağlar pek çok kez inşaatı bırakıp gitmek isteyen işçileri geri döndürür. Böylece başladıkları işi iyi bir şekilde teslim ederler. Sonrasında çalışmalarını takdir eden Beypazarı Köyü'nün halkı, köprünün adını "Kız Köprüsü" olarak isimlendirir.
Bu başarılı çalışmanın sonunda Sabiha Hanım İmar İşleri Birliği Reisliği emrine atanır. Bu görevde çok iyi işlere imza atsa bile onun için en önemlisi, Ata'sına kadınların önünü açtığı için minnetini gösterme fırsatı yakaladığı, Anıtkabir inşaatındaki Başmühendislik görevidir.
Anıtkabir Başmühendisi olarak 10 yıl görev alır. Bu yalnızca ülkemizde değil, dünyada da yankı uyandırır.
Anıtkabir'i ziyareti sırasında karşısında bir kadının görev aldığını gören dönemin Yunanistan Başbakanı Venizelos "bir kadın ha!" diyerek şaşkınlığını dile getirir. Devamındaysa "hayatımda ilk defa başarılı bir işin başında bir kadını görüyorum. Sizi gerçekten tebrik ederim." Sözlerini ekler.


Gürayman aynı zamanda TBMM inşaatında da görev alır. Anıtkabir, nakil töreninden sonra MEB'e devredilir. Sabiha Hanım'ın Anıtkabir görevi böylece sonlanır. Bunun sonrasında Sabiha Hanım kendi isteğiyle emekliye ayrılır.
Sabiha hanım kendisi de bir asker çocuğu olduğu için şehit çocukların okuması gerektiğini düşünmektedir. Bunun için çalışma hayatında elde ettiği bütün servetini eğitim için bağışlar.
1963 yılında emekliye ayrılan ve 1993 yılında eşinin ölümünün ardından İzmir'e yerleşen Gürayman, 4 Ocak 2003'te 93 yaşında hayatını kaybeder.