Öğrenci Kariyeri
İnsanlar artık yeryüzündeki kaybolan maddelerin giderek tükendiğinin farkında. Su, petrol ve bal arılarının giderek tükenmekte olduğunu biliyoruz. Ama bunlar dışında bir de bilmediğimiz ve gereksizce kullandığımız tükenmekte olan maddeler var. Bu maddeler hayatımız için önem arz ediyor. İşte tükenmekte olan altı madde...
1. Yörüngede Boşluk
500.000 nesne 2019 yılı itibariyle dünya yörüngesinde dönüyor. Sadece 2000 kadarı işlev görüyor. Bunlar ise günlük kullandığımız GPS ve televizyon için kullanılan uydular. Diğerleri ise fırlatılan roketler ya da yörüngedeki nesnelerin çarpışmasından arta kalan parçalardan meydana geliyor.
Peki ne var bunda ? Aslında bu 500 rakamı sadece aktif olan nesneleri içinde barındırıyor ve her gün yenileri ekleniyor. Bununla birlikte teknoloji geliştikçe yenileri ekleniyor. İnsan türü için bu iyi bir gelişme olsa da, yörüngede bulunan ve dolaşan bu nesneleri kontrol eden bir trafik sistemi maalesef ki yok. Dünya'ya yakın mesafede olan gereksiz kalıntıları temizleyen bir teknolojide geliştirilmiş değil.
Eğer bu nesneler yörüngede kalabalıklaştıktan sonra çarpmaya başlarsa, telefonlarımız, haritalarımız, hava tahmin sistemlerimizi düzenleyen bağlantıların zarar görme riski artıyor. Bu soruna hala çözüm aranıyor ve hala kesin bir cevap da yok.
2. Kum
Nasıl oluyor da deniz kıyıları ve çöller kum doluyken, kum kıtlığı neden yaşanıyor diye düşünebilirsiniz. Ama kum, çakılın yanı sıra en çok kullanılan maddelerden biri ve kendisini yenileyebileceğinden çok daha hızlı tüketiyoruz. Erozyon yoluyla kumun oluşması binlerce yıl alıyor. Lakin biz insanlar inşaatlarda, deniz dolgu malzemesi olarak, su arıtma ve cam yapımında kullanılmak üzere hızla tüketiyoruz.
Hassas ekosistemleri tehdit eden kum kaybı, bulunan doğal kaynağın kullanımını düzenleyen küresel bir denetim sisteminin kurulması çağrıları gittikçe güç kazanıyor.
3. Helyum
Partilerde eğlenmek için kullandığımız bu madde, aslında bizim için hayati önem taşıyor. Artık bir balon şişirirken iki kere düşünme zamanı. Helyum, yer altından çıkarılan ve ve bazı tahminlere göre 30-50 yıl içinde tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olduğumuz bir gaz.
Ayrıca tıp alanında oldukça önemli olan bu madde, . Emar (MRI) cihazlarının işlemesini sağlayan mıknatısları soğutmada kullanılıyor. Bu cihaz kanser, beyin ve omurilik zedelenmelerinin teşhis ve tedavisinde önemli bir rol oynuyor.
4. Muz
Bulunduğumuz dönemde ticari amaçlarla yetiştirilen muz, şu an 'panama hastalığı' adı verilen bir bitki hastalığına sebep olan mantarların tehdidi altında. Cavendish adlı bir bitkiden türetilmiş ve yediğimiz tüm muzlar bu türden geliyor. Ancak panama hastalığı potansiyel bir hızla yayılıyor.
Bu tehditle 1950 yıllarında karşılaşmıştık. 50'lerde bu hastalık dünyadaki muz hasılatını zıfırlatmıştı. Bu sebeple üreticiler Gros Michel adlı muz türünde Cavendish türüne geçmişti. Araştırmacılar, tadı güzel ve mantara dayanıklı bir tür üzerinde çalışmalara devam ediyor.
5. Toprak
Elbette ki yeryüzünde bulunan toprak hemen kaybolmayacak. Ancak dikkatli olmazsak tehlikeler gittikçe artıyor. Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF) tahminlerine göre, dünyada mevcut üst toprağın yarıya yakını son 150 yıl içinde kayboldu.
2,5 cm'lik üst toprağın doğal yollardan oluşması ise 500 yıl alıyor. Bu sebeplerin başında erozyon, yoğun tarım, ormandan arındırma ve küresel ısınma, dünyadaki gıda üretiminin çoğu toprak kaybına sebep oluyor.
6. Fosfor
Günlük yaşantımızda kullandığımız bir şey olmayabilir. Ama insan DNA'sının yapısı bakımından hayati bir önem taşıyor. Ayrıca tarımsal gübre olarak da önemli ve bu maddenin yerine geçilebilecek bir tür bulunmuyor. Fosfor, bitki ve hayvansal atık olarak dönüştüğü toprağa geri dönmek yerine, çeşitli mahsuller halinde kentlerden toplanıyor ve kanalizasyon sistemi yoluyla denizlere akıtılıyor.
Günümüzdeki kullanım şeklinden dolayı fosfor çıkarma işleminin 35 ila 400 yıla kadar devam edebileceği tahmin ediliyor.
Kaynak
1. Yörüngede Boşluk
500.000 nesne 2019 yılı itibariyle dünya yörüngesinde dönüyor. Sadece 2000 kadarı işlev görüyor. Bunlar ise günlük kullandığımız GPS ve televizyon için kullanılan uydular. Diğerleri ise fırlatılan roketler ya da yörüngedeki nesnelerin çarpışmasından arta kalan parçalardan meydana geliyor.
Peki ne var bunda ? Aslında bu 500 rakamı sadece aktif olan nesneleri içinde barındırıyor ve her gün yenileri ekleniyor. Bununla birlikte teknoloji geliştikçe yenileri ekleniyor. İnsan türü için bu iyi bir gelişme olsa da, yörüngede bulunan ve dolaşan bu nesneleri kontrol eden bir trafik sistemi maalesef ki yok. Dünya'ya yakın mesafede olan gereksiz kalıntıları temizleyen bir teknolojide geliştirilmiş değil.
Eğer bu nesneler yörüngede kalabalıklaştıktan sonra çarpmaya başlarsa, telefonlarımız, haritalarımız, hava tahmin sistemlerimizi düzenleyen bağlantıların zarar görme riski artıyor. Bu soruna hala çözüm aranıyor ve hala kesin bir cevap da yok.
2. Kum
Nasıl oluyor da deniz kıyıları ve çöller kum doluyken, kum kıtlığı neden yaşanıyor diye düşünebilirsiniz. Ama kum, çakılın yanı sıra en çok kullanılan maddelerden biri ve kendisini yenileyebileceğinden çok daha hızlı tüketiyoruz. Erozyon yoluyla kumun oluşması binlerce yıl alıyor. Lakin biz insanlar inşaatlarda, deniz dolgu malzemesi olarak, su arıtma ve cam yapımında kullanılmak üzere hızla tüketiyoruz.
Hassas ekosistemleri tehdit eden kum kaybı, bulunan doğal kaynağın kullanımını düzenleyen küresel bir denetim sisteminin kurulması çağrıları gittikçe güç kazanıyor.
3. Helyum
Partilerde eğlenmek için kullandığımız bu madde, aslında bizim için hayati önem taşıyor. Artık bir balon şişirirken iki kere düşünme zamanı. Helyum, yer altından çıkarılan ve ve bazı tahminlere göre 30-50 yıl içinde tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olduğumuz bir gaz.
Ayrıca tıp alanında oldukça önemli olan bu madde, . Emar (MRI) cihazlarının işlemesini sağlayan mıknatısları soğutmada kullanılıyor. Bu cihaz kanser, beyin ve omurilik zedelenmelerinin teşhis ve tedavisinde önemli bir rol oynuyor.
4. Muz
Bulunduğumuz dönemde ticari amaçlarla yetiştirilen muz, şu an 'panama hastalığı' adı verilen bir bitki hastalığına sebep olan mantarların tehdidi altında. Cavendish adlı bir bitkiden türetilmiş ve yediğimiz tüm muzlar bu türden geliyor. Ancak panama hastalığı potansiyel bir hızla yayılıyor.
Bu tehditle 1950 yıllarında karşılaşmıştık. 50'lerde bu hastalık dünyadaki muz hasılatını zıfırlatmıştı. Bu sebeple üreticiler Gros Michel adlı muz türünde Cavendish türüne geçmişti. Araştırmacılar, tadı güzel ve mantara dayanıklı bir tür üzerinde çalışmalara devam ediyor.
5. Toprak
Elbette ki yeryüzünde bulunan toprak hemen kaybolmayacak. Ancak dikkatli olmazsak tehlikeler gittikçe artıyor. Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF) tahminlerine göre, dünyada mevcut üst toprağın yarıya yakını son 150 yıl içinde kayboldu.
2,5 cm'lik üst toprağın doğal yollardan oluşması ise 500 yıl alıyor. Bu sebeplerin başında erozyon, yoğun tarım, ormandan arındırma ve küresel ısınma, dünyadaki gıda üretiminin çoğu toprak kaybına sebep oluyor.
6. Fosfor
Günlük yaşantımızda kullandığımız bir şey olmayabilir. Ama insan DNA'sının yapısı bakımından hayati bir önem taşıyor. Ayrıca tarımsal gübre olarak da önemli ve bu maddenin yerine geçilebilecek bir tür bulunmuyor. Fosfor, bitki ve hayvansal atık olarak dönüştüğü toprağa geri dönmek yerine, çeşitli mahsuller halinde kentlerden toplanıyor ve kanalizasyon sistemi yoluyla denizlere akıtılıyor.
Günümüzdeki kullanım şeklinden dolayı fosfor çıkarma işleminin 35 ila 400 yıla kadar devam edebileceği tahmin ediliyor.
Kaynak
Sıla Tanrıverdi
0 Yorum
Yorum Yap