Elma Kokulu Katliam: Halepçe

16 Mart 1988 tarihinde İran-Irak savaşı Irak ordusu tarafından Irak’ın kuzeyindeki Halepçe kentinde çoğunluğunu çocuk, kadın ve yaşlıların oluşturduğu binlerce sivilin kimyasal silah kullanılarak öldürüldüğü Halepçe katliamı.

Irak Hava Kuvvetleri Halepçe’de sinir ajanları olan sarin, tabun, VX ve ilk kez Birinci Dünya Savaşı’nda kullanılan ‘Savaş Gazlarının Kralı’ olarak anılan Hardal gazını binlerce sivilin yaşadığı kente yaklaşık 5 saat süren kimyasal bombardımana tuttu. Katliamdan sağ kurtulanların çoğunun ortaya yayılan keskin kokunun elma kokusuna benzediğini ifade ettiler.

Hardal gazı vücutta gözlerden, solunum sisteminden ve ciltten absorbe olur. Katliamda gazı soluyanların derileri ve gözleri yanmaya başladı ve solunum sistemine etki ederek çökmesine neden oldu. Sokaklar, duvar dipleri, sığınak olarak kullandıkları bodrumlar ve kurtulmak için kaçtıkları dağ etekleri cesetlerle doluydu. Kimyasal bombardıman sonrası 5 binden fazla kişinin öldüğü 14 bin kişinin de ağır derecede yaralandı. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) raporuna göre bu kimyasal saldırının günümüze kadar 43 bin 753 aşan kişinin ölümüne 61.200 kişinin de sakat kalmasına sebep oldu. Bombaların kimyasal etkisiyle bağlantılı olabilecek kanser vakalarına bugün bile rastlanıyor.

“Sessiz Tanık” adlı ödüllü fotoğraf, Halepçe Katliamı, 16 Mart 1988, Saddam Rejimi 6 bine yakın insanı kimyasal gazla öldürdü. 

Bombalama sırasında insanların sığınak olarak kullandığı bodrumlarda günümüzde de hardal gazı kalıntılarına rastlanıyor. Düşük buharlaşma ve düşük çözünme özelliklerinden dolayı hardal gazı sıcaklık, yağmur, rüzgâr gibi dış ortam şartlarına dayanıklı olup, kullanıldığı alanlarda bozunmaya uğramadan uzun süre kalabilir. Hardal gazı buharları havadan daha ağır olduğu için dibe çökerek küçük baloncuklar oluşturuyor. Kimyasal silah uzmanı Bretton-Gordon şunları söylüyor: ‘Yeni bina yapıldığında temel kazılırken hardal gazı baloncuklarına rastlanıyor ve bu yüzden insanlar ölüyor. Bu konuda yardımcı olmaya çalışıyoruz; gaz belirtisi görürsek insanları koruyucu önlemler almak istiyoruz. Halepçe temizlendiğinde diğer bölgeler gibi kalkınabilir.’