Ceren Çelebi 
Teknoloji yapay zekanın da etkisiyle özellikle son yıllarda hayatımızı derinden değiştiren bir etken haline geldi. Dolayısıyla bu da bazı mesleklerdeki insan etkisini azaltmaya başladı. Bu mesleklerden birisi olan şoförlük de günümüzde otonom araçların trend haline geliyor olması yüzünden akıllara şu soruyu getiriyor: Otonom Araçlar Gelecekte Yıllardır Milyonlarca Kişiye İş İmkanı Sağlayan Şoförlük Mesleğini Tamamen Yok Edebilir mi?
Otonom Araç nedir?
Otonom araçlar, insan müdahalesine ihtiyaç duymadan kendi kendine hareket edebilen, sensörler ve yapay zeka algoritmalaryıyla yönünü tayin edebilen taşıtlardır. Özellikle son zamanlarda otonom araçların gündeme gelişiyle Tesla, Google’ın Waymo’su, Mercedes ve BMW gibi markalar bu teknoloji üzerinde ciddi yatırımlara adım atıyorken Türkiye’de bu teknoloji “İlklerin Üniversitesi” olarak tanınan “İTÜ”de ilk otonom otobüs olarak 2023-2024 yılında test sürüşlerine başlamıştı.
Neden Şoförlük Tehlikede?
- Sürücüye İhtiyaç Duymayan Sistemler: Tam otonom (Seviye 5) araçlar, tamamen kendi kararlarını verebilecek seviyeye ulaştığında insan sürücülere gerek kalmayabilir.
- Maliyet Avantajı: Şirketler, özellikle lojistik ve ulaşım sektöründe insan hatasını azaltmak ve maliyetleri düşürmek için otonom sistemleri tercih edebilir.
- Uzun Vadede Otomasyon Planları: Uber, Amazon, Tesla gibi firmalar otonom taşımacılığı test etmeye ve altyapılarını buna göre şekillendirmeye başladı bile.
Ama Şoförlük Hemen Yok Olacak mı?
Otonom sistemler günümüz için sorun teşkil ediyor çünkü:
- Yasal altyapıları her ülke için uygun düzeyde değil,
- Teknik güvenirliği mevcut şartlar için tartışmalı,
- Etik ve güvenlik sorunları tam olarak çözüme kavuşmuş değil.
Ayrıca insanlar, özelllikle kötü hava koşullarında veya acil durumlarda insan müdahalesine ihtiyaç duymaya ediyor. Bu da kısa vade için şoförlük mesleğinin ortadan tamamen kalkmasının mümkün olmadığını gösteriyor.
Peki Gelecekte Neler Olabilir?
- Meslek Dönüşümü Yaşanabilir: Şu bir gerçek ki: Teknolojinin gelişmesi her meslek grubunda insan etkisini azalttı. Bu gerçeğide göz önünde bulundurursak şoförlük mesleği erine araç operatörlüğü, sistem denetçiliği gibi yeni meslek grupları oluşabilir.
- Yeni Eğitim Alanları Oluşabilir: Otonom sistemlerin yönetimi, yazılım kontrolü gibi konularda yeni mesleki beceriler ön plana çıkarabilir.
- Karma Modeller Olabilir: Bazı bölgelerde tam otomasyon bazılarında ise insanlı sürüş devam edebilir.
Özetle, şoförlük mesleği de her meslek gibi süreç içerisinde değişim ve dönüşüm yaşayacaktır. Yani bu yeni teknoloji şoförlük mesleğini yeniden şekillendirecek gibi görünüyor. Teknolojiyi yakından takip eden bireylerin bu durumdan olumlu etkilenmesi beklenirken bu dönüşümün; toplumsal adaptasyona, teknolojik değişimin hızına, yasal düzenlemelere ve desteklere göre şekil alacağını söylemek zor olmaz.
