Yaren İrem Binici
Teknolojinin zıplama çağı olarak bilinen 90’lardan beri kripto para geliştirmek için birçok girişimlerde bulunuldu. Kimilerine göre geleceğin para birimi olarak değerlendirilen kripto paralar, tamamen dijital, sanal ve şifrelenmiş bir şekilde ilk olarak 2009 yılında Bitcoin ismiyle ve Satoshi Nakamoto kod adıyla ortaya çıkmıştır. Kripto para aracılığıyla yapılan takas işlemlerini güvenli bir şekilde geliştirebilmek için kullanılan kriptoloji bilimi, verilerin bir sisteme göre şifrelenmesi görevini üstlenir. Kripto paraların transferi bu şifrelerin ortam üzerinde oluşturulması ve çözülmesi ile sağlanır.
Araya üçünü kişiler girmeden kullanılan bu dijital paralar, bir otorite ya da hükümet tarafından yönetilmeyen ve merkezileşmemiş bir sisteme sahiptir. Kripto paralardan önce, yapılan işlemlerin kaydının tutulabilmesi için aracı olarak kullanılan merkezi bankalar bütün sermayeyi kontrol edebilen bir otorite olarak görüldüğü için güvenilirliği büyük ölçüde azaltırken, kripto sisteminde kullanıcı ve sanal para arasında başka bir gücün olmaması güvenilirliği artıran en büyük etkenlerden biri olmuştur. Kripto paralar hiçbir merkezi bankaya bağlı olmadığı için ülkelerin ekonomik durum değişimlerinden etkilenmediği gibi hesaba el konulması ve dondurulması gibi durumlarla da karşılaşmak mümkün değildir. Kripto paraların gelişmişliğinin yanı sıra en büyük dezavantajları ise, yapılan işlemin onaylandığı takdirde geri döndürülemez ve hacklenme olasılığının yüksek olmasıdır.
Kripto paraları gerçek para birimleri kullanarak satın alabileceğiniz gibi, sistemdeki kriptografik şifreleri çözerek ödül olarak da kazanabilirsiniz. Kripto paraların değerleri çok küçük parçalara bölünebildiği için alacağınız tutarı kendiniz seçebilirsiniz. Kripto paranızı alabilmek ve kullanabilmek için ihtiyacınız olan tek şey sanal bir cüzdana sahip olmak ve bir kripto para adresine sahip olmaktır. Sanal cüzdanınızla yaptığınız her işlemin kaydı ağ üzerinde tutulur ve “Blockchain” olarak adlandırdığımız zincire dahil olur. Bu sayede cüzdanınız üzerinden aynı kripto parayı birden fazla kullanmak gibi bir hatayı engellemiş olursunuz. Ayrıca cüzdanınızda bulunan kripto paranızı borsa üzerinden satış işlemi yaparak EFT veya havale ile nakit hale çevirebilirsiniz.
Kripto paralardan daha önce temeli atılan Blockchain teknolojisi ise 1990’lı yılların başında kriptografi uzmanları Stuart Haber ve Scott Stornetta tarafından geliştirilmeye başlanmıştır. Türkçeye “Blok Zinciri” olarak çevrilen bu yapı, sanal ortamda birbirine zincir halinde bağlı olarak bulunan blokların işlediği ve sürekli olarak büyüyen bir kayıt defterini temsil eder. Bu blokların işlediği işlem kayıtlarının saklandığı depoya ise “Dijital Defter” denmektedir. Blockchain teknolojisi ile önceden insanların kontrolünde olan pek çok işlem artık daha risksiz ve şeffaf olarak anılan sanal ortama aktarılmıştır.
Dışardan yapılan herhangi bir müdahaleye kapalı olan ve anonim cihazlar tarafından yönetilen bu sistem, diğer sistemlerin tüm datalarını bir merkezde toplayarak farklı bilgisayarlara aktarmaktadır. Gerçekleştirilen her işlem kendine bir blok üzerinde yer bulduktan sonra ilerleyen işlemlerde bu bloklar birleşir ve artık bloklar dolduklarında başka bir bloğa geçerek birbirlerine zincir şeklinde bağlanmaya başlarlar. Her yeni blok kendinden önce dolan bloğun kodunu bünyesinde barındırmaya devam eder. “Hash” kodu olarak adlandırılan bu kod sayesinde her bloğun kendine özgü bir yapısı olduğu için kendisine benzer veya aynı olan blokların oluşmasının önüne geçilmiştir. Blok kodları dışında büyük blokların içinde barındırdığı küçük blokların “Transaction ID” olarak adlandırılan kodu oluşur. Bu kodlar sayesinde ise küçük bloklar üzerine kaydedilen işlemin alıcı cüzdanı, gönderici cüzdanı, işlemin miktarı, kaçıncı blokta olduğu vb. işlem detayları görüntülenebilir. Blockchain ağında tüm veriler dağınık olarak birçok cihazda tutulduğu için güvenli bir sistem olarak sayılmakta ve sahtekarlıkların önüne geçilmektedir.
İlginizi çekebilecek diğer içeriğimiz:
Sıla Tanrıverdi
0 Yorum
Yorum Yap