Öğrenci Kariyeri
Kuantum kelimesi ilk bakışta karmaşık olarak gözükse de belki de 10 yıl sonra hepimizin hayatının merkezine yerleşmiş bir kavram olarak ortaya çıkabilir. Kuantum internet teknolojisi ile bu mümkün kılınabilir. Günümüzde kullanılan teknoloji ile internet dünyanın farklı yerlerindeki milyonlarca bilgisayarı ve cihazı radyo dalgaları ile birbirine bağlıyor. Cihazlar tarafından gönderilen elektronik sinyaller, iletilecek verileri kodlayarak taşıyor ve hedefleme merkezleri de hangi mesajın nereye gideceğini saptıyor.
Kuantum internet mantığında sinyaller radyo dalgaları yerine kuantum partikülleri ile kullanılıp taşınır. Dünyanın bir ucunda var olan bir partikül, dünyanın diğer bir ucundaki bir partikül ile bağlantı kurar. Bir tarafta partikülle yüklenen veri, diğer tarafta aynen elde edilir. Bunu bir nevi ışınlamaya benzetebiliriz ama madde değil, veri ışınlıyoruz.
Bu alanda yakın zamanda bazı değişimler oldu. Mesela Temmuz 2017'de bilim insanları ilk kez yörüngeye bir foton yollayarak dünya dışı ilk kuantum ağını inşa ettiler. Bu denemelerde birbirine bağlantılı fotonlardan biri yörüngeye aktarıldı ve geri alındı. Ayrıca başka bir araştırmada kuantum hafıza aracılığı ile şifreli mesajlar oluşturulması başarıldı. IBM gibi büyük firmalar geleceğin süper hızlı kuantum bilgisayarlarını şimdiden tasarlıyor ve denemeler yapıyorlar.
Futurism sitesine göre Çin'de bu alanda çalışmalar yapan en önemli isimlerin başında, Çin Bilim ve Teknoloji Üniversitesi (USTC) profesörlerinden Jian-Wei Pan geliyor. Pan'a bakılırsa ilk küresel kuantum ağı 2030 civarında oluşturulabilir. Eğer araştırmalar bu hızla devam ederse 15 yıla kalmadan yepyeni bir internetimiz olabilir.
Ama bu yeni internet normal web kullanıcıları için pek bir şey ifade etmeyecek. Günlük internet gezintileri için normal internet gayet yeterli. Ama kuantum internet özellikle şifreleme, büyük miktarda veri aktarımı konusunda çok işe yarayacak. Kuantum kriptoloji teknikleri devreye girdiğinde bu türden bağlantı kullanan iki bilgisayar arasında aktarılan veriler asla takip edilemez ve kırılamaz olacak. Bu da kuantum anahtar dağıtımı ("Quantum Key Distribution-QKD") denilen bir teknoloji sayesinde mümkün. Bu teknolojide şifrelenmiş bir mesaj ve açma anahtarları ayrı ayrı gönderiliyor. Bu aktarıma müdahale edilirse mesaj paketleri kendi kendini yok ediyor ve gönderici-alıcı anında durumdan haberdar olabiliyor.
Kuantum ağların ve bilgisayarların normal kullanıcılara da bir faydası var. Tüm e-posta ve mesajlarınız bulutta çalışan bir kuantum bilgisayar aracılığıyla şifrelenip yollanabilir. Böylece hassas bilgilerin dışarıya sızması ihtimali azalır.Ama kuantum internet devreye girdikten sonra uzun süre boyunca çok özelleşmiş ve çok az kişi tarafından kullanılan özelleşmiş bir araç olacak gibi görünüyor.
Kaynak
Kuantum internet mantığında sinyaller radyo dalgaları yerine kuantum partikülleri ile kullanılıp taşınır. Dünyanın bir ucunda var olan bir partikül, dünyanın diğer bir ucundaki bir partikül ile bağlantı kurar. Bir tarafta partikülle yüklenen veri, diğer tarafta aynen elde edilir. Bunu bir nevi ışınlamaya benzetebiliriz ama madde değil, veri ışınlıyoruz.
Bu alanda yakın zamanda bazı değişimler oldu. Mesela Temmuz 2017'de bilim insanları ilk kez yörüngeye bir foton yollayarak dünya dışı ilk kuantum ağını inşa ettiler. Bu denemelerde birbirine bağlantılı fotonlardan biri yörüngeye aktarıldı ve geri alındı. Ayrıca başka bir araştırmada kuantum hafıza aracılığı ile şifreli mesajlar oluşturulması başarıldı. IBM gibi büyük firmalar geleceğin süper hızlı kuantum bilgisayarlarını şimdiden tasarlıyor ve denemeler yapıyorlar.
Futurism sitesine göre Çin'de bu alanda çalışmalar yapan en önemli isimlerin başında, Çin Bilim ve Teknoloji Üniversitesi (USTC) profesörlerinden Jian-Wei Pan geliyor. Pan'a bakılırsa ilk küresel kuantum ağı 2030 civarında oluşturulabilir. Eğer araştırmalar bu hızla devam ederse 15 yıla kalmadan yepyeni bir internetimiz olabilir.
Ama bu yeni internet normal web kullanıcıları için pek bir şey ifade etmeyecek. Günlük internet gezintileri için normal internet gayet yeterli. Ama kuantum internet özellikle şifreleme, büyük miktarda veri aktarımı konusunda çok işe yarayacak. Kuantum kriptoloji teknikleri devreye girdiğinde bu türden bağlantı kullanan iki bilgisayar arasında aktarılan veriler asla takip edilemez ve kırılamaz olacak. Bu da kuantum anahtar dağıtımı ("Quantum Key Distribution-QKD") denilen bir teknoloji sayesinde mümkün. Bu teknolojide şifrelenmiş bir mesaj ve açma anahtarları ayrı ayrı gönderiliyor. Bu aktarıma müdahale edilirse mesaj paketleri kendi kendini yok ediyor ve gönderici-alıcı anında durumdan haberdar olabiliyor.
Kuantum ağların ve bilgisayarların normal kullanıcılara da bir faydası var. Tüm e-posta ve mesajlarınız bulutta çalışan bir kuantum bilgisayar aracılığıyla şifrelenip yollanabilir. Böylece hassas bilgilerin dışarıya sızması ihtimali azalır.Ama kuantum internet devreye girdikten sonra uzun süre boyunca çok özelleşmiş ve çok az kişi tarafından kullanılan özelleşmiş bir araç olacak gibi görünüyor.
Kaynak
Sıla Tanrıverdi
0 Yorum
Yorum Yap