Kafanız Karışıksa Satranç Oynayın!

Satranç ile ilgili birçok şey duymuşsunuzdur. Satranç hiç şüphesiz insanoğlunun icat ettiği en başarılı zeka ve strateji oyunlarından birisi. Oyunun yegane amacını, hayatla verdiğimiz mücadeleye çok benzetirim. Karşımıza çıkan engeller ne olursa olsun bir adım sonrası için hazırlıklı olmak, risk almak ve stratejik planlar yaparak ilerlemek hem satrançta hem de hayatta vazgeçilmez bir kuraldır.



 

 

 

 

 

 

Peki nedir bu satranç? Neden bu kadar önemli bir oyun?

Satranç oyununun nasıl ve ne zaman ortaya çıktığı hakkında birçok hikaye anlatılıyor. Satrancın kuralları, detayları, mantığı ve stratejisi göz önüne alındığında tek seferde tek bir kişi tarafından ortaya çıktığını düşünmek zordur. Satranç ancak evrensel bir oluşum süreci ile açıklanabilir.

İki kişi ile oynanan satranç, 8x8, yani toplamda 64 karelik bir tahtanın üzerinde oynanır. Satranç tahtası siyah(koyu) ve beyaz(açık) renklerdeki karelerden oluşur. Oyuna her zaman beyaz taraf başlar.

Önümüzde bir satranç tahtası olduğunu hayal edelim ve siz beyaz taşları kullanan tarafsınız. Bu şekilde konumlandığınızda tahtadaki kareler sizin önünüzden başlayarak yatay olarak birden sekize doğru sıralanır. Dikey olarak ise sol kareden sağ kareye doğru a harfinden h harfine doğru sıralanır. Bu sıralama sayesinde her karenin kendine ait bir adı bulunur. (a1, b5, h2 vb.)

Her oyuncunun 16 taşı vardır. Bazı taşların kendine özgü isimleri, hamleleri ve değerleri vardır. Oyunun asıl amacı satranç tahtası üzerindeki rakip tarafın şahını sıkıştırmak, onu hareket edemez hale getirmektir. Şahın düşmesi demek oyun bitti demektir. Bu kadar hayati öneme sahip olan şah aslında hareket kabiliyeti en kısıtlı olan, en aciz taştır. Satranç taşlarında önem sıralaması şahtan sonra vezir, kale, fil ve at şeklindedir. Piyonlar ise her türlü feda edilen önemi olmayan taşlardır.



Beden sağlımızı korumak için yaptığımız egzersizler gibi zihin sağlımızı korumak için de egzersiz yapmamız gereklidir. Günlük yaptığımız egzersizler, yürüyüşler, alıştırmalar beden sağlımızı korurken oynadığımız satranç da zihin sağlımızı korur. Satranç; çalışan hafıza, akıcı zeka, dikkat, konsantrasyon, düşünme, çözüm üretme gibi birtakım bilişsel beceriler ile bireyin bu süreçleri etkin olarak kullanabilme yeterliliklerini geliştirir.

Aynı zamanda satranç, başarısızlık karşısında yıkılmamayı ve mücadele etmeyi aşılar. Hedefe giden birden fazla yol olduğunu gösterirken, kazanmak için bazı kayıpların yaşanacağını kavratır. Planlı hareket etmeyi, hızlı ve doğru karar vermeyi, sistemli, düzenli ve disiplinli çalışmayı öğretir.

Kişiliğimizin gelişmesinde de büyük etkisi vardır. Bireye özgüven duygusu aşılar, dikkat dağınıklığı oluşumunu engeller, düşünme, araştırma ve yorumlama özelliklerinin gelişmesini sağlar.

Aciego ve meslektaşlarının 2012 yılında ortaya koydukları ön test-son test deseninde sürdürdüğü çalışmasında genel müfredata ilave satranç dersi alan 170 öğrenci ile genel müfredata ilave futbol veya basketbol dersi alıp satranç dersi almayan 40 öğrenci karşılaştırılmıştır.



Spor dersi alan grubun zeka testine ilişkin bir takım ön test puanları (WISC-R testi alt boyutları; benzerlik, dijit, blok tasarımı, labirentler) satranç grubundan daha yüksek çıkmış iken, uygulama sonrasında satranç oynayanların problem çözme yeterlilikleri spor dersi alanlardan daha yüksek çıkmıştır.

Dolayısıyla, problem çözme yeterlilikleri gelişimi satranç dersine bağlı olarak daha yüksek düzeyde geliştiği söylenebilir.

Satrancın akademik başarı üzerinde olumlu etkisi olduğuna ilişkin pek çok araştırma mevcuttur.

*BONUS: Kitap Önerisi, Stefan ZWEIG-Satranç

 

Özgün İçerik: 'Bu içerik ÖğrenciKariyeri yazar ekibinden Ayşe BEKDEMİR tarafından oluşturulmuştur.