İnterneti Dünyanın Ucuna Götüren Boğaziçili

Ürettikleri ve uyguladıkları teknolojilerle dünyayı daha iyi bir yer haline getirmeyi amaçlayan “X, the Moonshot Factory” bünyesinde çalışan Boğaziçi Üniversitesi mezunu Esra Özkan, dünyanın internet erişimi olmayan bölgelerinde sıra dışı bir proje yürütüyor.

Şirketin en önemli projelerinden olan “Project Loon”un araştırma ekibinin başında çalışmalarına devam eden Esra Özkan ve birlikte çalıştığı ekip, projenin bir parçası olarak Peru’nun internet erişiminin olmadığı kırsal bölgelerine internet servisi sağlıyor. Proje gelecekte tüm dünyaya internet hizmeti sağlamayı planlıyor.



Boğaziçi Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler bölümünden 1998 yılında mezun olan ve daha sonra MIT’de “Bilim, Teknoloji ve Toplum” alanındaki doktorasını 2008 yılında tamamlayan Esra Özkan “Project Loon”un araştırma ekibinde yer alıyor. Önceleri “Google X” olarak bilinen Kaliforniya merkezli şirketin yarattığı proje için dünyanın birçok yerinde testler yapılıyor.

“Herkes için internet” mottosuyla yola çıkan proje, dünyanın hali hazırda yarısından fazlasının internet bağlantısının olmadığına dikkat çekerek kırsal ve ücra bölgelere bu hizmeti götürmeyi planlıyor. Proje, kullandığı yöntemlerle bu sorunu hesaplı bir şekilde çözmeye odaklanıyor. Stratosfere gönderilen balonların taşıdığı servis sağlayıcılar telekomünikasyon şirketlerinin de yardımıyla büyük alanlara internet hizmeti verebiliyor. Bölgede yaşayan insanlar ise bu hizmeti kullanarak telefonlarıyla veya diğer LTE servisi olan cihazlarıyla internete bağlanabiliyorlar. 190 gün boyunca havada kalabilen Loon balonları yolculukları sırasında on binlerce kişinin ihtiyacına çözüm getiriyor. Yolculuklarını tamamladıkları zaman ise proje ekibinin sağladığı bir bakımdan geçerek tekrar gökyüzüne bırakılıyor. Sadece kırsal bölgelerde değil doğal afet alanlarında da kullanım olanağı bulunan bu balonların internet kullanımını kolaylaştıracağına ve daha da yaygınlaştıracağına inanılıyor.



Project Loon’un önemli bir kısmı Peru’da gerçekleşiyor. İnsanların internet servisi kullanım alışkanlıklarını araştırmak için üç kere Peru’yu ziyaret eden Esra Özkan dünyanın kırsal kesimlerinde yaşayan insanların birçok zorluklarla karşılaştıklarını fakat bu sorunların üstesinden gelecek teknolojilere sahip olmadıklarını belirtiyor. Kırsal bölgelerdeki insanlarla birebir iletişim kuran Özkan, kendi işinin bu bölgelerde yaşayan insanların ihtiyaçlarına göre bir servis sağlamak için mühendislere ve birlikte çalıştığı diğer insanlara ulaşmak olduğunu açıklıyor. Bundan sonraki aşama ise bu ihtiyaçlara yönelik çözümler üretmek oluyor. Teknoloji ve toplumun birbirinden ayrı olarak düşünülemeyeceğini aktaran Özkan, bu iki yapının sürekli olarak birbirini etkilediğini ve geliştirdiğini de ekliyor.

Projenin yürütücüleri Project Loon’u tanımlarken şu ifadeleri kullanıyor: “Birçoğumuz interneti küresel bir topluluk olarak düşünüyoruz. Ancak dünya nüfusunun üçte ikisi henüz internet erişimine sahip değil. Project Loon, kırsal ve uzak bölgelerde insanları birbirine bağlamak, kapsama boşluklarını doldurmak ve felaketlerden sonra insanları tekrar çevrimiçi duruma getirmek için tasarlanan, uzayın kenarında seyahat eden bir balon ağı.”

2013’te Yeni Zelanda’da faaliyete geçirilen ilk balondan bu yana balonların kat ettiği milyonlarca kilometrelik yoldan öğrenilen verilerle geliştirilen ve halen gelişmekte olan çalışmada balonlarla herkese ve her yere olabilecek en iyi bağlantıyı sağlamanın yolları araştırılıyor.

“Project Loon balonları stratosfere, uçak hareketliliğinin ve hava olaylarının iki kat yukarısına gönderiliyor. Stratosferde birçok rüzgâr tabakası mevcut ve her rüzgâr tabakası yöne ve hıza bağlı olarak değişiklik gösteriyor. Project Loon balonları istedikleri yere, istenen yönde hareket eden bir rüzgâr tabakasına konumlanıyor. Hücresel spektrumu paylaşmak için telekomünikasyon şirketleriyle ortaklık kurarak, kullanıcıların doğrudan telefonlarından ve diğer LTE özellikli cihazlardan balon ağına bağlanmaları sağlanıyor. Sinyal daha sonra balon ağından geçiriliyor ve yeryüzündeki küresel internete geri dönüyor.



Loon balonları, rüzgârların 100 km / saatin üzerinde etkili olabileceği, zararlı UV radyasyonunun ve istikrarlı olmayan sıcaklık değerlerinin bulunduğu stratosferin koşullarına uygun olarak tasarlanıyor ve üretiliyor. Polietilenden yapılmış, tenis kortu büyüklüğündeki bu balonlar stratosferde 100 günden fazla kalacak ve kontrollü bir inişle toprağa dönecek şekilde inşa ediliyor.  Balonlar dört ana aşamadan geçiyor; fırlatma, konumlandırma, bağlantı kurma ve kurtarma.”

KAYNAKÇA