Bir İkna Yöntemi: Plasebo Etkisi

Plasebo Etkisi, bilimsel olarak kanıtlanmış ve aslında beynimizin bize oynadığı bir oyundur. Ama şöyle bir şey var ki; beynimiz de bize bu oyunu oynadığından habersizdir. Latince karşılığı ‘memnun etmek zorunda kalmak’ olan Plasebo, 14. yüzyıldan itibaren insanların farkında olduğu ve kullandığı bir araçtır. 1785 yılında ilk kez tıp literatürüne George Motherby tarafından giren ve daha sonra 1955’te ise Henry Beecher tarafından yayımlanan ‘Kuvvetli Plasebo’ adlı makalede Plasebo resmen bilimsel olarak kanıtlanıyor. Türkçe kaynaklarda ‘İnancın iyileştirici etkisi’ olarak geçen Plasebo, farmakolojik olarak etkisiz bir ilacın telkine dayalı bir etki ortaya çıkarma halidir.

''Peki bunun ikna yöntemiyle ne alakası var?'' diyebilirsiniz haklı olarak, o zaman basit bir örnek ile başlayalım: Mesela trafik lambalarında bulunan yeşil ışığı yakma butonunu hepiniz görmüşsünüzdür. Gördüğünüz butonların büyük bir kısmı Plasebo Etkisi ile çalışır. -Ki özellikle işlek caddelerde olan butonların çoğunluğu görüntüden ibaret- Siz butona bastıktan bir süre sonra yeşil ışık yanar. Ama ışık siz butona bastığınız için değil, vakti geldiği için yanmıştır.



Şimdi de bilimsel bir araştırmayı örnek verelim; American Chemical Society’de yapılan bir araştırmaya göre piyasada satılan 19 öksürük şurubundan 15’inin öksürüğü geçirmede hiçbir etkisi yok. Araştırmaya göre öksürük şurupları Plasebo Etkisi gösteriyor. Yani etkisi olmasa da psikolojik olarak rahatlama sağlıyor ve hasta iyileşme bulguları gösteriyor. Peki bu ilaçların tıbbi olarak hiçbir faydası yoksa tedavülden neden kaldırılmıyor diye düşünebilirsiniz; buna da ilaç sanayisinde dolaşan uçuk miktardaki paralar gösteriliyor.

Harvard Üniversitesi'nin araştırmalarına göre Plasebo, insanlar üzerinde yüzde seksen etkili oluyor. Adelphi Üniversitesi'ne göre de depresyon vakalarının yüzde 32 ila 80 oranında iyileşmesinde Plasebo etkili.



Hemen hepimizin bildiği bir hikaye vardır; Selimiye Camii inşasında bir çocuk Mimar Sinan’a gelip minarelerden birisi yamuk deyince Mimar Sinan minareye halat bağlatıp çocuk minarenin düzeldiğine inanana kadar işçilere çektirmiş, en sonunda çocuk düzeldiğine ikna olmuş. Yok canım, işçilerin minareyi yerinden oynattığını falan düşünmeyin, Mimar Sinan da bildiğimiz Plasebo'dan yararlanmış.

Plasebo Etkisi'nin sayılmayacak kadar örneği mevcut. İşin aslı beynimiz çoğu zaman inanmak istediğine inanıyor ve bu şekilde mutlu oluyor. Eğer siz de karşınızdaki kişinin beynini kandırırsanız basit bir şekilde ikna yollarını açmış sayılacaksınız. Yapmanız gereken tek şey karşınızdaki kişinin sizden istediğini yapmasanız da yapmış olarak görünün. Aslında yapmış olduğunuz karşınızdaki kişiyi kandırmak değil, karşınızdaki kişinin isteğini gerçekleştirmektir.

Kaynak