Öğrenci Kariyeri
Üniversiteye başlarken çoğu kişinin aklında yüksek yapmak, öğretim görevlisi olup üniversitede kalmak gibi akademik planlar uçuşuyor. Her sınıfı atladığımız zaman planlarımız (not ortalamamıza göre :) ) biraz değişikliğe uğruyor. Yüksek, doktora derken en erken kaç yaşında profesör olunacağını kaba taslak hesaplamaya çalışanlar, sitelerde bu konuyu araştırırken bilgi fazlalığından "napıyorduk biz şimdi yia" diyenler, hangi unvanın neyden sonra geldiği karıştıranlar, bu uzun yola neresinden başlayacağını bilemeyen arkadaşlarım için bu yazının aydınlatıcı olacağını düşünüyorum iyi okumalar :)
Akademisyen, üniversite ve benzeri yüksek öğretim kurumlarında ders veren, araştırma yapan ve bu özgün çalışmalarıyla alanına katkıda bulunan kişilere verilen unvandır.
Akademik kariyer yapmak yüksek bir not ortalamasından geçiyor. Ufak bir araştırma sonucunda Türkiye’deki birçok üniversitede, yüksek lisans başvurusu yaparken lisans not ortalaması alt limitinin 2.50 olarak belirlendiğini görebilirsiniz. Tabii bu durum okula ve bölüme göre farklılık göstermektedir. Not ortalamasını yüksek tutabilmek için düzenli bir şekilde derslere katılmalı ve ders çalışmalısınız. Sınavlara son gece hazırlanırken yapılmış ezberler size kalıcı bir bilgi birikimi sağlamayacaktır. 4 yılın sonunda akademik çalışma yürütmek için gereken bilgi alt yapısını ve bakış açısını kazanmış olmanız çok önemli.
Lisans eğitiminiz boyunca diğer dikkat etmeniz gereken konu ise yabancı dil. Başta belirttiğim gibi akademisyenler sadece ülkemizdeki gelişmeleri değil yurt dışındaki bilimsel gelişmeleri de takip etmek durumundalar bu sebeple yüksek lisansa başvururken tercihlerinize göre çeşitli yabancı dil sınavlarına girmeniz gerekiyor. En azından bir yabancı dili iyi şekilde bilmeniz yararınıza olacaktır.
Yüksek lisans, lisans eğitimi bittikten sonra devam edilen eğitime verilen isimdir. Yüksek lisans eğitimi üniversitelere bağlı enstitülerde yürütülür ve İngilizce hazırlık hariç 1.5 – 3 yıl arasında değişmektedir. Yüksek lisans eğitimi, kişinin eğitim aldığı branşta uzmanlaşması ve bunu bilimsel makaleyle (tezle) ispat etmesiyle tamamlanır. Bu eğitimin ardından kişi "bilim uzmanı","uzman hekim", "yüksek mühendis", "yüksek mimar" gibi unvanlara sahip olur. Tezli ve tezsiz yüksek lisans olmak üzere ikiye ayrılır.
Tezli Yüksek Lisans: Bu programın amacı, öğrencinin bilimsel araştırma yaparak bilgilere erişme, bilgiyi değerlendirme ve yorumlama yeteneğini kazanmasını sağlamaktır. Eğitim süresi 1 yıl ders ve 1 yıl tez hazırlama olmak üzere 2 senedir. Eğer farklı bir alandan geliyorsanız 1 sene de bilimsel hazırlık okumanız gerekebilir. Bu durumda eğitim süresi 3 yılı bulmaktadır. (Akademisyen olmayı düşünenlerin tezli yüksek lisans yapılması önerilir.)
Tezsiz Yüksek Lisans: Bu programın amacı, öğrenciye mesleki konuda derin bilgi kazandırmak ve mevcut bilginin uygulamada nasıl kullanılacağını göstermektir. Tezli yüksek lisanstan tek farkı tez yerine bitirme projesi olmasıdır. Eğitim süresi 1 – 1.5 yıl arasında değişir.
Yüksek lisansa başvurmak için önce ALES (tezsiz yüksek lisansta ALES şartı yoktur) ve ÜDS’ye (veya denk sınav olarak sayılan KPDS ve TOEFL) girmek gereklidir. Sınavlardan aldığınız puan ve mezuniyet not ortalamanız hesaplanır. Ayrıca üniversitenin kendi yaptığı sınavdan da yüksek puan almak önemlidir. İstenilen puan, kabul koşulları ve başvuru tarihi gibi ihtiyaç duyduğunuz bilgilere üniversitenin internet sitesinden ulaşabilirsiniz.
Yüksek lisans sırasında üniversitede Araştırma Görevlisi olarak görev almak isterseniz Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı’na (ÖYP) başvurabilirsiniz. Başvuru yaparken ALES, ÜDS ve mezuniyet ortalamanız hesaba katılır. Üniversitenin istediği kabul koşullarını yerine getirir ve seçilirseniz maaşlı olarak Araştırma Görevlisi kadrosunda yer alabilirsiniz.
Yurt dışında yüksek lisans yapmak isteyenler için ise Yurtdışı Lisansüstü Eğitim Seçme ve Yerleştirme (YLSY) sistemi vardır. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yürütülen bu program sayesinde öğrenciler devlet bursu alarak yurt dışında eğitim görebilirler. YLSY başvurusu yaparken sadece ALES puanı dikkate alınır.
Yüksek lisans tamamlandıktan sonra akademik kariyer yolculuğuna doktora programıyla devam edilir. Doktora eğitimi; akademik düzeyde araştırma yapabilme, ilgili konularda bilimsel yorum ve sentez yapabilme yetisini en üst düzeye çıkartmayı amaçlamaktadır. Bu nedenle doktora eğitiminde adaydan ilgili alana bilimsel açıdan bir yenilik getirme, yöntem geliştirme veya mevcut bilimsel yöntemleri ilgili alana uygulama yetkinlikleri beklenir.
Doktora eğitimine yüksek lisanstan sonra başvurulabildiği gibi lisans eğitimini bitirdikten sonra da başvurulabilir. Buna, Bütünleşik Doktora Programı ya da Birleştirilmiş Doktora Programı denir. Başvuru lisans eğitiminden sonra yapılırsa en az 5 yıl, yüksek lisansın ardından yapılırsa da en az 4 yıl sürer. Doktora başvuru süreci yüksek lisans başvuru süreciyle aynıdır.
1 yıl ders döneminin ardından doktora yeterlilik sınavı yapılır. Bu sınavı geçen adaylar 3 yıl süren tez yazım aşamasına geçer. Bu süreçte tez izleme komiteleri tarafından belirli aralıklarda yazımı devam eden tez değerlendirilir. Tezini bitiren aday komite karşısında tezini başarılı bir şekilde savunursa doktora eğitimini bitirmiş olur ve “Doktor” unvanını alır.
Yüksek lisansta olduğu gibi doktora eğitimi sırasında da Öğretim Görevlisi olmak için başvuru yapabilirsiniz veya yurt dışında doktora eğitiminizi tamamlayabilirsiniz.
Doktora eğitiminin tamamlanmasından sonra üniversitelerde öğretim üyesi kadrosunda görev alan akademisyenlere Yardımcı Doçent denir. Yardımcı Doçent’in görev ve sorumlulukları Doçent ve Profesörden farklılık göstermemekle birlikte aşağıda sıralanmıştır:
Yardımcı Doçentlik yapılırken yapılan her türlü faaliyet (ders vermek, kongrelere katılım, makale yazmak vb.) belli bir puan kazandırır. Yeterli puana ulaşıldığında Doçent olma talebiyle birlikte yapılan faaliyetleri içeren bir dosya üniversite rektörlüğüne gönderilir. Komisyonun dosya incelemesi sonucunda uygun görülürse aday mülakata çağrılır. Başarılı olan aday YÖK tarafından kadro açıldığı zaman Doçentlik için başvuru yapabilir.
Doçentlik sırasında faaliyetlere devam edilerek puan kazanılır. Belli bir puana ulaşıldığı zaman Profesörlük için üniversite rektörlüğüne başvurulur. Faaliyet dosyası komisyon tarafından incelenir. Bu aşama mülakat içermediğinden olumlu bir sonuç alındığında YÖK tarafından kadro açıldığı zaman Profesörlük için başvuru yapılabilir.
Özel İçerik: Melis Kasap
Akademisyen Nedir?
Akademisyen, üniversite ve benzeri yüksek öğretim kurumlarında ders veren, araştırma yapan ve bu özgün çalışmalarıyla alanına katkıda bulunan kişilere verilen unvandır.
Akademisyenin Görevleri Nelerdir?
- Üniversitede ders vermek
- Araştırma yapmak
- Ülkedeki ve dünyadaki bilimsel gelişmeleri yakından takip etmek
- Konferans, kongre, sempozyum ve panel gibi faaliyetlere katılmak
- Bilimsel makale hazırlamak
LİSANS
Akademik kariyer yapmak yüksek bir not ortalamasından geçiyor. Ufak bir araştırma sonucunda Türkiye’deki birçok üniversitede, yüksek lisans başvurusu yaparken lisans not ortalaması alt limitinin 2.50 olarak belirlendiğini görebilirsiniz. Tabii bu durum okula ve bölüme göre farklılık göstermektedir. Not ortalamasını yüksek tutabilmek için düzenli bir şekilde derslere katılmalı ve ders çalışmalısınız. Sınavlara son gece hazırlanırken yapılmış ezberler size kalıcı bir bilgi birikimi sağlamayacaktır. 4 yılın sonunda akademik çalışma yürütmek için gereken bilgi alt yapısını ve bakış açısını kazanmış olmanız çok önemli.
Lisans eğitiminiz boyunca diğer dikkat etmeniz gereken konu ise yabancı dil. Başta belirttiğim gibi akademisyenler sadece ülkemizdeki gelişmeleri değil yurt dışındaki bilimsel gelişmeleri de takip etmek durumundalar bu sebeple yüksek lisansa başvururken tercihlerinize göre çeşitli yabancı dil sınavlarına girmeniz gerekiyor. En azından bir yabancı dili iyi şekilde bilmeniz yararınıza olacaktır.
BİRİNCİ ADIM: YÜKSEK LİSANS (MASTER)
Yüksek lisans, lisans eğitimi bittikten sonra devam edilen eğitime verilen isimdir. Yüksek lisans eğitimi üniversitelere bağlı enstitülerde yürütülür ve İngilizce hazırlık hariç 1.5 – 3 yıl arasında değişmektedir. Yüksek lisans eğitimi, kişinin eğitim aldığı branşta uzmanlaşması ve bunu bilimsel makaleyle (tezle) ispat etmesiyle tamamlanır. Bu eğitimin ardından kişi "bilim uzmanı","uzman hekim", "yüksek mühendis", "yüksek mimar" gibi unvanlara sahip olur. Tezli ve tezsiz yüksek lisans olmak üzere ikiye ayrılır.
Tezli Yüksek Lisans: Bu programın amacı, öğrencinin bilimsel araştırma yaparak bilgilere erişme, bilgiyi değerlendirme ve yorumlama yeteneğini kazanmasını sağlamaktır. Eğitim süresi 1 yıl ders ve 1 yıl tez hazırlama olmak üzere 2 senedir. Eğer farklı bir alandan geliyorsanız 1 sene de bilimsel hazırlık okumanız gerekebilir. Bu durumda eğitim süresi 3 yılı bulmaktadır. (Akademisyen olmayı düşünenlerin tezli yüksek lisans yapılması önerilir.)
Tezsiz Yüksek Lisans: Bu programın amacı, öğrenciye mesleki konuda derin bilgi kazandırmak ve mevcut bilginin uygulamada nasıl kullanılacağını göstermektir. Tezli yüksek lisanstan tek farkı tez yerine bitirme projesi olmasıdır. Eğitim süresi 1 – 1.5 yıl arasında değişir.
Yüksek lisansa başvurmak için önce ALES (tezsiz yüksek lisansta ALES şartı yoktur) ve ÜDS’ye (veya denk sınav olarak sayılan KPDS ve TOEFL) girmek gereklidir. Sınavlardan aldığınız puan ve mezuniyet not ortalamanız hesaplanır. Ayrıca üniversitenin kendi yaptığı sınavdan da yüksek puan almak önemlidir. İstenilen puan, kabul koşulları ve başvuru tarihi gibi ihtiyaç duyduğunuz bilgilere üniversitenin internet sitesinden ulaşabilirsiniz.
Yüksek lisans sırasında üniversitede Araştırma Görevlisi olarak görev almak isterseniz Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı’na (ÖYP) başvurabilirsiniz. Başvuru yaparken ALES, ÜDS ve mezuniyet ortalamanız hesaba katılır. Üniversitenin istediği kabul koşullarını yerine getirir ve seçilirseniz maaşlı olarak Araştırma Görevlisi kadrosunda yer alabilirsiniz.
Yurt dışında yüksek lisans yapmak isteyenler için ise Yurtdışı Lisansüstü Eğitim Seçme ve Yerleştirme (YLSY) sistemi vardır. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yürütülen bu program sayesinde öğrenciler devlet bursu alarak yurt dışında eğitim görebilirler. YLSY başvurusu yaparken sadece ALES puanı dikkate alınır.
İKİNCİ ADIM: DOKTORA
Yüksek lisans tamamlandıktan sonra akademik kariyer yolculuğuna doktora programıyla devam edilir. Doktora eğitimi; akademik düzeyde araştırma yapabilme, ilgili konularda bilimsel yorum ve sentez yapabilme yetisini en üst düzeye çıkartmayı amaçlamaktadır. Bu nedenle doktora eğitiminde adaydan ilgili alana bilimsel açıdan bir yenilik getirme, yöntem geliştirme veya mevcut bilimsel yöntemleri ilgili alana uygulama yetkinlikleri beklenir.
Doktora eğitimine yüksek lisanstan sonra başvurulabildiği gibi lisans eğitimini bitirdikten sonra da başvurulabilir. Buna, Bütünleşik Doktora Programı ya da Birleştirilmiş Doktora Programı denir. Başvuru lisans eğitiminden sonra yapılırsa en az 5 yıl, yüksek lisansın ardından yapılırsa da en az 4 yıl sürer. Doktora başvuru süreci yüksek lisans başvuru süreciyle aynıdır.
1 yıl ders döneminin ardından doktora yeterlilik sınavı yapılır. Bu sınavı geçen adaylar 3 yıl süren tez yazım aşamasına geçer. Bu süreçte tez izleme komiteleri tarafından belirli aralıklarda yazımı devam eden tez değerlendirilir. Tezini bitiren aday komite karşısında tezini başarılı bir şekilde savunursa doktora eğitimini bitirmiş olur ve “Doktor” unvanını alır.
Yüksek lisansta olduğu gibi doktora eğitimi sırasında da Öğretim Görevlisi olmak için başvuru yapabilirsiniz veya yurt dışında doktora eğitiminizi tamamlayabilirsiniz.
ÜÇÜNCÜ ADIM: YARDIMCI DOÇENT
Doktora eğitiminin tamamlanmasından sonra üniversitelerde öğretim üyesi kadrosunda görev alan akademisyenlere Yardımcı Doçent denir. Yardımcı Doçent’in görev ve sorumlulukları Doçent ve Profesörden farklılık göstermemekle birlikte aşağıda sıralanmıştır:
- Bilimsel çalışmalar yapmak, elde edilen sonuçları bilimsel toplantılarda sunmak ve akademik dergilerde yayımlamak
- Ulusal ve uluslararası konferanslara katılmak
- Ders vermek
- Tez danışmanlığı, bitirme sınavlarında jüri üyeliği yapmak
- Öğrenci ve asistan eğitmek
DÖRDÜNCÜ ADIM: DOÇENTLİK
Yardımcı Doçentlik yapılırken yapılan her türlü faaliyet (ders vermek, kongrelere katılım, makale yazmak vb.) belli bir puan kazandırır. Yeterli puana ulaşıldığında Doçent olma talebiyle birlikte yapılan faaliyetleri içeren bir dosya üniversite rektörlüğüne gönderilir. Komisyonun dosya incelemesi sonucunda uygun görülürse aday mülakata çağrılır. Başarılı olan aday YÖK tarafından kadro açıldığı zaman Doçentlik için başvuru yapabilir.
BEŞİNCİ ADIM: PROFESÖRLÜK
Doçentlik sırasında faaliyetlere devam edilerek puan kazanılır. Belli bir puana ulaşıldığı zaman Profesörlük için üniversite rektörlüğüne başvurulur. Faaliyet dosyası komisyon tarafından incelenir. Bu aşama mülakat içermediğinden olumlu bir sonuç alındığında YÖK tarafından kadro açıldığı zaman Profesörlük için başvuru yapılabilir.
Özel İçerik: Melis Kasap
Sıla Tanrıverdi
0 Yorum
Yorum Yap