6 Şapka İle Pratik Düşünme Tekniği

Altı şapkalı düşünme tekniği, bilginin ve düşüncenin belirli bir düzen içinde sunulması gereken bir yöntemdir. Şapkalar düşüncelerin daha verimli bir hale gelmesi için sembol olarak kullanılmıştır. Konulara farklı bakış açılarından bakmayı sağlayan bir metottur. İnsanları kalıplaşmış düşünce tarzlarından uzaklaştırmaya çalışır. Takım halindeki çalışmalarda ise ortak düşünce birliği sağlayacaktır.

Altı şapkalı düşünme tekniği ile tanınan Edward de Bono; ''Yaşadığımız teknoloji çağında bilgiye erişmek artık zor değil. Ama önemli olan; elimizdeki bilgileri nasıl topladığımız ve üstün bir değer yaratabilmek adına bu bilgileri nasıl kullandığımızdır. Bugünün dünyasında en temel varlıklar; nakit, yetkinlikler ve yaratıcılıktır. Altı şapkalı düşünme tekniği sayesinde bu varlıkları fark yaratabilmek için kullanabiliriz.'' demiştir.

Beyaz Şapka

Beyaz şapka tarafsız ve objektiftir. Amaç pratik olmaktır. Elde ettiğimiz bilgiden neler öğrenebileceğimize bakılır. Bu şapkayı takınca şöyle sorular sorabiliriz:

•  Hangi bilgilere sahibiz?


•  Hangi bilgiler eksik?


•  Başka hangi bilgiler gerekiyor?


•  Ne tür soru sormalıyız?


 

Kırmızı Şapka

Sorunlara duygu, sezgi ve reaksiyon kullanılarak yaklaşılır. İnsanların konuya nasıl tepki vereceği tahmin edilir. Kırmızı şapka kullanıldığında açıklama gereği duyulmadan duyguları ve sezgileri ifade etme olanağı vardır. Zihnimizin arkasında bilinçsizce de olsa bazı duygulara sahibiz. Kırmızı şapka ise duyguları gün yüzüne çıkarmayı amaçlar. Kırmızı şapka takmak kişiye ''Bu konu hakkında ne hissediyorsun?' gibi sorular sormasını sağlar.



Siyah Şapka

Siyah şapka ile konunun olumsuz yönleri göz önüne alınır. Savunmacı bir şekilde yaklaşılır. Olaya eleştirel bakış açısı getirir. Tehlikeye dikkat çeker ve zararlı şeyleri yapmaya engel olur. Olumsuz koşullara karşı önceden tedbirli olmamızı sağlar. ''Bu işin zararları neler olabilir?' gibi bize sorular sordurur.

Sarı Şapka

Düşünmenin olumlu ve yapıcı yanıdır. Avantajı, yararı ve fırsatı düşünür. Ortaya atılan bir düşünce, proje veya konuyu beğenilmese bile kişide bu olay üzerinde yinede olumlu düşünmeyi destekler. Mantıklı bir temele dayanan iyimserliği ön plana çıkarır. Şu sorular sorulur:

• Konunun ne gibi yararları var?


• Kim yararlanacak?


• Nasıl yararlanacak?


• İşin bize avantajları nelerdir?


 

Yeşil Şapka

Yeşil şapka ile sorunlara karşı yaratıcı çözümler geliştirilir. Yeni görüşler, yaratıcı fikirler ve üretkenlik ön plana çıkarılır. Amaç herkesin düşüncelerini dile getirmesidir. Önemli olan düşüncenin saçma olması değil orijinal olmasıdır. En bariz sorusu:

• Bu konu için değişik önerileriniz nelerdir?


 

Mavi Şapka

Bu şapka ise düşünme sürecinin düzenlenmesi ile ilgilenir. Konunun sonuçları ortaya konur ve özet geçilir. Son aşamadır. Durum analizi yapılır. Şu soruları sorarız;

• Başlangıçta neydik ?


• Şimdi neyiz ?


• Sonra ne olacağız ?


 

Altı şapkalı düşünme tekniği; hayatın her alanında kişisel olarak da kullanılabilen, bireyin yaratıcılığını geliştiren bir yöntemdir.



Amaçları Şöyle Sıralanabilir:

1. Bu düşünme tekniği ile bilginin, duygunun, tedbirin, yapıcılığın ve yaratıcılığın hepsine aynı anda odaklanmak yerine ayrı ayrı ilgilenme imkanı sağlar.


2. Var olan düşünme biçimlerine istenildiği zaman geçiş yapmayı sağlamaktır.


 

Özel İçerik: Bahar Akdeniz